Мәтіндерді мұқият оқып, төмендегі тапсырмаларды орында. А мәтіні
Қазақ тілі
Мағжан Жұмабаев
Күш кеміді, айбынды ту құлады,
Кеше батыр - бүгін қорқақ, бұғады.
Ерікке ұмтылған ұшқыр жаны кісенде
Қан суынған, жүрек солғын соғады.
Қыран құсты қос қанаты қырқылды,
Күндей күшті күркіреген ел тынды.
Асқар Алтай - алтын ана есте жоқ,
Батыр, хандар - асқан жандар
ұмытылды!
Ерлік, елдік, бірлік, қайрат, бақ, ардың,
Жауыз тағдыр жойды бәрін не бардың…
Алтын Күннен бағасыз бір белгі боп,
Нұрлы жұлдыз, бабам тілі, сен қалдың!
Жарық көрмей жатсаң да ұзақ, кен-тілім,
Таза, терең, өткір, күшті, кең тілім,
Тарап кеткен балаларыңды бауырыңа
Ақ қолыңмен тарта аларсың сен, тілім!

Ә мәтіні
Алаш қайраткерлері қазақ тілі
туралы
Алаш қайраткерлерінің қазақ
қоғамындағы басты ағымдарының бірі -
автономиялық басқару жүйесіндегі
мемлекеттік құрылыс болса, екіншісі -
мемлекеттік тіл саясаты еді. Ана тіліне
деген үлкен жауапкершілік еді. Алаш
арыстарының бірі Ахмет Байтұрсынұлы:
Дүниеде ешбір тіл өз-өзінен шықпайды.
Тіл деген нәрсе қалың елдің күндегі
тұрмыс қазанында қайнап, пісіп дүниеге
келеді», - деді. Қазақ АҚСР-і орнағаннан
соң, 1924 жылы Орынборда маусымның
12-сінде Қазақ білімпаздарының тұңғыш
съезі шақырылды. Осы съезде 12-13
жыл бойы қолданылып, орнығып қалған
қазақ тілінің дыбыстық табиғатына
лайықталып өгертілген, ресми түрде
қабылданған әліпбидің мәні жөнінде,
дыбыс әдісімен оқыту ісі жөніндегі
мәселелер талқыланды. А. Байтұрсынұлы
қазақша сауат ашатын тұңғыш әліппе
құралын жазды. Ол «оқу құралы» деген
атпен 1912 жылы Орынборда
шығарылса, кейін 7 рет қайта басылады​

1. Ауыспалы мағынада берілген сөз тіркесін табыңыз

А) Тас жүрек

2. Бір-біріне антоним бола алмайтын сөздерді табыңыз

В) Әлсіз – жақын

3. Ашық дауысты дыбыстарды көрсетіңіз

В) а, о, е

4. Ашық буыннан ғана тұратын сөзді табыңыз

С) Балаша

5. Үндестік заңына бағынбайтын қосымшасы бар сөзді табыңыз

В) Жолдастікі

6. Буын үндестігінде маңызды рөл ойнайтынын анықтаңыз

Е) Қосымша

7. Түбір сөзді табыңыз

Е) Арман

8. – шы, - ші жұрнақтары арқылы қандай сөздер жасалатынын анықтаңыз

С) Мамандық атаулары

9. Сөзге дұрыс жалғауды қойыңыз; керует...

С) – те

10. Жалғаудың санын көрсетіңіз

С) 4

11. Жалпы зат есімді табыңыз

А) Орындық

12. – лер жалғауы қай сөзге дұрыс келетінін көрсетіңіз

А) Үй

13. Кім? Не? – қай септктің сұрақтары екенін белгілеңіз

С) Атау

14. Сын есімді табыңыз

Е) Көкшіл

15. Сан есімді сөз тіркесін табыңыз

С) Екі мұғалім

16. Есімдік пен зат есімнен тіркескен сөз тіркесін табыңыз

D) Бұның кітабы

17. Негізгі етістікті көрсетіңіз

D) Өс

18. Сұраулық шылауды көрсетіңіз

D) Біз бүгін оқимыз, сендер ше?

19. Сөйлемнің тұрлаусыз мүшелерінің санын табыңыз

А) 3

20. Ол 1894 жылы туды. 1894 жылы сөйлемнің қай мүшесі екенін көрсетіңіз

Е) Пысықтауыш

21. Сен «Абай жолы» романын оқыдың ба? Сөйлемнің қай түрі екенін белгілеңіз

D) Сұраулы

22. Дара толықтауышты көрсетіңіз

Е) Анасын

23. Жайылма сөйлемді табыңыз

А) Мұғалім балаларды тізім бойынша тексерді.

24. Құрмалас сөйлемді табыңыз

D) Олар екі-үш күн ерте келгенімен, ешкімге жолыға қойған жоқ.

25. Қыстырма сөзді табыңыз

В) Бәлкім

26. Көп нүктенің орнына болымсыздық есімдігін қойыңыз. Бұл жерде ... сырымды білмейді, айтып не етейін.

А) ешкім

27. Қазақстан Республикасының Елордасы - ... толықтырыңыз

Е) Астана

28. Қазақстан шығыста қай елмен шектесетінін белгілеңіз

В)Қытаймен

29. Наурыздың қандай мейрам екенін көрсетіңіз

D) Жаңа жыл мейрамы

30. Мұсылман мәдениетінің орталығы болып саналатын қаланы анықтаңыз

С) Түркістан

Үй жануарлары, доместикация —жануарлардың қолға үйретілген түрлері.

Сондықтан кейде бұларды қолға үйретілген жануарлар деп атайды. Мүйізді ірі қара, түйе, жылқы, есек, қой-ешкі, ит,шошқа, мысық, үй қояны, теңіз тышқаны;құстардан тауық, үйрек, қаз, күркетауық,кептер; тоғандарда өсірілетін балықтар үй жануарларына жатады. Өркениетдамуының барысында адам жәндіктердің2 түрін (бал арасы мен жібек көбелегі), құстардың 10 — 12 және сүтқоректілердің60-қа жуық түрлерін қолға үйреткен.Зертханалық жануарлар — егеуқұйрықтармен тышқандар, сайрағыш және әсем құстар, тоты, шымшық, т.б., аквариум балықтары да өсіріледі. Үй жануарларын қолға үйрету алғашқы адамдар мекендерін қазып зерттеу нәтижесінде, бұдан 15 — 10 мың жыл бұрын басталған.Аңшылық тәсілі жетілген сайын жабайы, тағы жануарлар саны азайып, а ң күнделікті тұрмыс қажетін қанағаттандыру үшін үй жануарлары қолға үйретіле бастады.