Мәтіндерді мұқият оқып, төмендегі тапсырмаларды орында.
А мәтіні
Қазақ тілі
Мағжан Жұмабаев
Күш кеміді, айбынды ту құлады,
Кеше батыр - бүгін қорқақ, бұғады.
Ерікке ұмтылған ұшқыр жаны кісенде
Қан суынған, жүрек солғын соғады.
Қыран құсты қос қанаты қырқылды,
Күндей күшті күркіреген ел тынды.
Асқар Алтай - алтын ана есте жоқ,
Батыр, хандар - асқан жандар
ұмытылды!
Ерлік, елдік, бірлік, қайрат, бақ, ардың,
Жауыз тағдыр жойды бәрін не бардың…
Алтын Күннен бағасыз бір белгі боп,
Нұрлы жұлдыз, бабам тілі, сен қалдың!
Жарық көрмей жатсаң да ұзақ, кен-тілім,
Таза, терең, өткір, күшті, кең тілім,
Тарап кеткен балаларыңды бауырыңа
Ақ қолыңмен тарта аларсың сен, тілім!
Ә мәтіні
Алаш қайраткерлері қазақ тілі
туралы
Алаш қайраткерлерінің қазақ
қоғамындағы басты ағымдарының бірі -
автономиялық басқару жүйесіндегі
мемлекеттік құрылыс болса, екіншісі -
мемлекеттік тіл саясаты еді. Ана тіліне
деген үлкен жауапкершілік еді. Алаш
арыстарының бірі Ахмет Байтұрсынұлы:
Дүниеде ешбір тіл өз-өзінен шықпайды.
Тіл деген нәрсе қалың елдің күндегі
тұрмыс қазанында қайнап, пісіп дүниеге
келеді», - деді. Қазақ АҚСР-і орнағаннан
соң, 1924 жылы Орынборда маусымның
12-сінде Қазақ білімпаздарының тұңғыш
съезі шақырылды. Осы съезде 12-13
жыл бойы қолданылып, орнығып қалған
қазақ тілінің дыбыстық табиғатына
лайықталып өгертілген, ресми түрде
қабылданған әліпбидің мәні жөнінде,
дыбыс әдісімен оқыту ісі жөніндегі
мәселелер талқыланды. А. Байтұрсынұлы
қазақша сауат ашатын тұңғыш әліппе
құралын жазды. Ол «оқу құралы» деген
атпен 1912 жылы Орынборда
шығарылса, кейін 7 рет қайта басылады.
​

Уақыттың ең үлкен өнертабыстарының бірі. Миллиардтаған адамдар бүкіл әлемдегі күнделікті өмірде компьютерлерді пайдаланады. Онжылдықтар бойы компьютер өте қымбат және баяу құрылғыдан керемет есептеуіш қуаты бар қазіргі заманға сай интеллектуалды машиналарға дейін дамыды. Компьютерді ойлап тапқан ешкім жоқ, көптеген адамдар Конрад Зьюзе мен оның Z1 автомобилі бізге компьютер берген ұзақ уақытқа созылған инновациялар қатарына кіреді деп есептейді. Конрад Зуссе 1936 жылы алғашқы еркін бағдарламаланатын механикалық есептеуіш құрылғысын құруға атақ берді. Z1 Zuse заманауи калькуляторларда қолданылатын 3 негізгі элементке ерекше назар аударылды. Кейінірек Konrad Zuse Z2 және Z3 құрды. Бірінші Mark компьютерлері Гарвардта салынды. MAPK 1944 жылы құрылды, бұл компьютер ұзындығы 55 фут және биіктігі 8 фут болатын бөлме сияқты үлкен болды. MARK есептеулердің кең ауқымын орындай алды. Ол табысты өнертабысқа айналды және 1959 жылға дейін басқарылатын АҚШ теңіз флоты пайдаланылды. ENIAC компьютері есептеулерде ең маңызды жетістіктердің бірі болды. Екінші дүниежүзілік соғыс кезінде АҚШ әскері тапсырыс берілді. Бұл компьютер тез есептеулер үшін электр қозғалтқыштар мен тұтқыштардың орнына вакуумды түтіктерді пайдаланды. Оның жылдамдығы кез келген басқа есептегіш құрылғыға қарағанда мың есе тезірек болды. Бұл компьютер үлкен және жалпы құны $ 500,000 болды. ENIAC 1955 жылға дейін жұмыс істеді. Жедел жады немесе кездейсоқ қол жады 1964 жылы енгізілді. Алғашқы ЖЖҚ вакуумды түтіктің жанында орналасқан металл пластина болды, ол электр зарядының айырмашылығын анықтады. Бұл компьютер командаларын сақтаудың оңай жолы. 1940 жылдары көптеген жаңалықтар болды. Манчестер телекоммуникациялық зерттеу мекемесін әзірледі. Бұл сақталған бағдарламаны қолданатын алғашқы компьютер болды және 1948 жылы жұмыс істей бастады. Манчестер МАРК 1951 жылы өмір сүруді жалғастырдым және үлкен жетістікке қол жеткіздім. UNIVAC ENIAC құрушыларымен құрылды. Бұл көптеген есептерді өңдеуге қабілетті ең жылдам және ең инновациялық компьютер. Бұл уақыттың шежіресі және халықтың жоғары бағасына ие болды. IBM корпорациясы бірінші жеке компьютер кеңінен қолданылатын және адамдар үшін қол жетімді. IBM 701 IBM әзірлеген жалпы мақсаттағы алғашқы компьютер болды. Жаңа 704 модельде «Fortran» атты жаңа компьютер тілі қолданылды. IBM 7090-да үлкен жетістікке қол жеткізілді және келесі 20 жылда офистік компьютер ретінде басым болды. 1970 жылдардың аяғында және 1980 жылдары IBM компаниясы компьютер ретінде белгілі дербес компьютерді жасап шығарды. IBM қазіргі таңда қолданылған компьютерлерге үлкен әсер етті. 1980 жылдардың ортасында және ортасында дербес компьютер нарығының өсуімен көптеген компаниялар графикалық пайдаланушы интерфейсі пайдаланушыға ыңғайлы екенін түсінді. Бұл Microsoft Windows деп аталатын операциялық жүйенің дамуына әкелді. Бірінші нұсқасы Windows 1.0 деп аталды, одан кейін Windows 2.0 және 3.0 нұсқалары пайда болды. Бүгінгі күні Microsoft бүгінгі таңда кеңінен танымал болып келеді. Бүгінде компьютерлер өте қуатты және үнемі қол жетімді. Олар іс жүзінде біздің өміріміздің барлық аспектілеріне еніп кетті. Олар байланыс және сауда үшін қуатты құрал ретінде пайдаланылады. Компьютерлердің болашағы зор.

Менің туған қалам Қарағанды қаласы.Алып жатқан жерінің аумағы (577км²) жағынан республикадағы ең үлкен, халқының саны бойынша (423,7 мың адам 2003) төртінші (Алматы, Астана, Шымкенттен кейін) қаласы. Іргесі Қарағанды көмір алабының орталығындағы шахтерлер кенттерінің негізінде қаланды.Іргесі Қарағанды көмір алабының орталығындағы шахтерлер кенттерінің негізінде қаланды. Қарағандының 170 жылдық тарихы бар. Қараған көп өсетіндіктен қала «Қарағанды» деп аталған. Бұл жерден 1833 жылы Байжанов Аппақ тас көмір тапқан. Мұнда 303 мың тонна көмір өндірілді.Қарағанды ғылым, білім, мәдениет орталығы. Мұнда ҚР ҰҒА-ның Орталық Қазақстан бөлімшесі, 19 ғыл-зерт.және жобалау институттары (ҰҒА-ның химия-металлургия, фитохимия ғыл.-зерт.ин-ттары, Көмір ғыл.-зерт. ин-ты, «Гипроуглегормаш» жобалау ин-тары, т.б.) орналасқан. Қарағанды мемлекеттік университеті, тех.ун-т, медицина академиясы, заң ин-ты және әр саладан мамандар даярлайтын мемл. емес 10 жоғары оқу орыны жұмыс істейді. 10 кәсіптік –тех. мектеп, 39 мектепке дейінгі баладар мекемесі, 40 аурухана, 84 амбулатория мен емхана, 24 кітапхана, 3 мұражай, 6 мәдениет үйі мен клубтар, 2 драма театры, муз. комедия театры, филармония, цирк, спорт кешені, стадион, екі үлкен саябақ бар. Қарағандыны салудың бірінші бас жоспары 1936 жылы қабылданғанымен қаланы жоспарлы түрде дамыту 2-дүниежүз. соғыс жылдары тоқырап қалды. 1960 жылы жаңа бас жоба бойынша қаланы кешенді салу басталды. Индустриялық негізде Майқұдық, Оңт.-Шығыс ірі тұрғын массивтері салынды. Қаланың орталық бөлігі- Жаңа Қаланы салу негізінен аяқталды. 1960-85 жылы аралығында әлеум. және мәдени-тұрмыстық мақсаттағы нысандары бар инж. Жағынан толық қамта-масыз етілген 20-дан артық ірі шағын аудандар тұрғызылды. Қарағандының орталық бөлігінің архитектурасын жасағаны үшін авторлар тобы (арх. Э.Г. Меликов, С.И.Мордвинцев, М.О.Жандаулетов) Қазақстанның Мемлекеттік сыйлығына ие болды. (1978ж). Қарағандыда Н.Ә.Әбдіровке ескерткіш орна-тылды.(1958ж), «Шахтер Даңқы» (1976ж) және 2-дүниежүз. соғыс жылдары қаза болған қарағандылықтарға (1978ж) арналған монументтер қойылды. Елді индустрияландырудағы үлкен рөлі, 2- дүниежүз. соғыста ел экономика-сын қамтамасыз етуге қосқан зор үлесі үшін қала Еңбек Қызыл Ту ордені-мен марапатталған (1984ж). Мен өз қаламды өте жақсы көремін. Туан қалам жайлы әлі де көп айтылған жоқ, өз қалам жайлы ататын жақсы сөздерім шексіз!