Мәтіндерді мұқият оқып, төмендегітапсырмаларды орында. А мәтіні
Қазақ тілі
Мағжан Жұмабаев
Күш кеміді, айбынды ту құлады,
Кеше батыр - бүгін қорқақ, бұғады.
Ерікке ұмтылған ұшқыр жаны кісенде
Қан суынған, жүрек солғын соғады.
Қыран құсты қос қанаты қырқылды,
Күндей күшті күркіреген ел тынды.
Асқар Алтай - алтын ана есте жоқ,
Батыр, хандар - асқан жандар
ұмытылды!
Ерлік, елдік, бірлік, қайрат, бақ, ардың,
Жауыз тағдыр жойды бәрін не бардың…
Алтын Күннен бағасыз бір белгі боп,
Нұрлы жұлдыз, бабам тілі, сен қалдың!
Жарық көрмей жатсаң да ұзақ, кен-тілім,
Таза, терең, өткір, күшті, кең тілім,
Тарап кеткен балаларыңды бауырыңа
Ақ қолыңмен тарта аларсың сен, тілім!
Ә мәтіні
Алаш қайраткерлері қазақ тілі
туралы
Алаш қайраткерлерінің қазақ
қоғамындағы басты ағымдарының бірі -
автономиялық басқару жүйесіндегі
мемлекеттік құрылыс болса, екіншісі -
мемлекеттік тіл саясаты еді. Ана тіліне
деген үлкен жауапкершілік еді. Алаш
арыстарының бірі Ахмет Байтұрсынұлы:
Дүниеде ешбір тіл өз-өзінен шықпайды.
Тіл деген нәрсе қалың елдің күндегі
тұрмыс қазанында қайнап, пісіп дүниеге
келеді», - деді. Қазақ АҚСР-і орнағаннан
соң, 1924 жылы Орынборда маусымның
12-сінде Қазақ білімпаздарының тұңғыш
съезі шақырылды. Осы съезде 12-13
жыл бойы қолданылып, орнығып қалған
қазақ тілінің дыбыстық табиғатына
лайықталып өгертілген, ресми түрде
қабылданған әліпбидің мәні жөнінде,
дыбыс әдісімен оқыту ісі жөніндегі
мәселелер талқыланды. А. Байтұрсынұлы
қазақша сауат ашатын тұңғыш әліппе
құралын жазды. Ол «оқу құралы» деген
атпен 1912 жылы Орынборда
шығарылса, кейін 7 рет қайта басылады.

1. Берілген кестені толтыр. Мәтіндердің стилін нықтап, себебін түсіндір. Ұқсастықтары мен айырмашылықтарын ажырат.
​

1Спорттың адам өмірінде алатын орны зор екендігін бәріміз білеміз. Спортпен айналысқан адамның денсаулығы мықты, өзі шыдамды болады. Біздің ата – бабаларымыз “тәні саудың – жаны сау” – деп бекер айтпаған. Спорттың қай түрімен айналысу адамның қабілетіне байланысты болады.

Елбасы Н.Ә. Назарбаев өзінің “Қазақстан-2030” стратегиялық бағдарламасында халықты салауатты өмір салтына ынталандыруды басым бағыттың бірі ретінде атап көрсетті. Бүгінгі таңда елімізде үлкен ағалардан кішкентай балаларға дейін дене тәрбиесіне ерекше мән беруде.

Мектептегі оқу тәрбие жұмыстарының басты міндеті – оқушылардың ой өрісін дамыту, сабақ үлгеріміне қажетті жағдай тудыру, денсаулығын сақтап, денесін шынықтыру. Ол үшін мектептегі барлық жұмыстар балалардың жасына лайық, организмдерінің ерекшеліктеріне сай жасалады. Оқу-тәрбие жұмыстарының ұзақтығы, ауырлығы оқушылардың жұмыс қабілетіне, жыл маусымдарының организмге әсеріне байланысты жоспарланады. Оқу бағдарламасы балалардың жасына қарай жылдан жылға күрделеніп отырады.

Оқу жоспары балалардың жыл бойындағы еңбек қабілетін де ескереді. Қыркүйек айында және сәуір мен мамыр айларында еңбек қабілеті төмендейді. Мектептегі сабақ кестесі. Сабақ кестелеріне қойылатын талаптар оқушылардың апталық, айлық, тоқсандық және оқу жылындағы еңбек қабілетіне сай жасалады. Ол аптаның дүйсенбі – сәрсенбі күндері жоғары болады. Бейсенбі күнінің аяғында шаршау белгілері пайда бола бастайды. Жұма, сенбі күндері апталық шаршау белгілері айқындала түседі, жұмыс қабілеті төмендейді. Осыған байланысты оқушы жексенбі күні жақсы демалу үшін аптаның аяғында қиын тапсырма берілмейді. Демалыстан соң, дүйсенбі күні оқушының сабаққа зейіні төмен болады. Осыны ескеріп мектептегі оқу бөлімінің меңгерушісі бұл күні сабақ кестесінде қиын пәндердің санын азайтып, сейсенбі – бейсенбі күндері оларды көбірек қояды. Жұма – сенбі күндері сабақ санын және қиын пәндердің мөлшерін азайтқан жөн. Бұл күндері жеңіл пәндерді көбірек қояды.2Осы тақырыпты алған себебім, болашаққа деген үмітім зор екенімді білдіреді, қазіргі уақытта өмір сүргенімді мақтан етемін. Тәуелсіз Қазақстанның кішкентай ғана тұрғынымын, ұлтым башқұрт болғанымен қазақ тілін меңгеруге жетік, білуге бар ынтамды қосып жүрмін. Мектепте озат оқушылардың бірімін. Жан - жақты болуыма менің әжем де барын салып жүр, қазақ тілі үйірмесіндегі білгенімді жеке өмірімде де пайдаланып жүрмін, би үйірмесіне қатысып, енді ағылшын тілін де білуге үміттенемін. Өйткені, біздер үшін, біздің болашағымыз үшін мемлекетіміздің Елбасшысы үлкен еңбек етуде.3Бүгінде жастар тәрбиесіз,санасыз болып барады.Балалар Шаншатайдан үлгі тұтуы тиіс.Себебі,Шаншатай тәртіпті,үлгілі,ұқыпты,әдепті,мейірімді

Объяснение:

1.Туған жеріне,Сырдария жағалауына оралған кім?

-Қорқыт ата өз Отанына, Сырдария жағалауына оралды.

2.Жылдың неше күні күн жарқырайды?

-Күн жылдың 300 күнінде  жарқырап тұрады.

3.Қорқыт ата бірден не дейді?

-Байқоныр жерінің  ғарыштық болашағы туралы өз заманында Қорқыт ата көріпкелдікпен айтып кеткен.

4.Жанның эмоциясын ашатын қандай музыкалық аспап ойлап тапты?

-Қобыздың музыкалық аспабы

5.Ол қайтыс болғанға дейін не деді?

- Өлерінің алдында ол өзінің қасиетті  жерді тапқанын айтады. Бул- Сырдарияның бойы екен.

6. Олар Назарбаевтың «Қазақстан жолы» кітабынан қазақ жерінде не болды?

-Олар ғарышкер болды.

7.Тірі қалған аңыздар мен кейбір жазбалар не дейді?

-Сақталып қалған аңыздарда,  бірен-саран жазбаларда Қорқыт атаның қасиетті жерді,  мәнгілік өмірдііздегені айтылады.

8.Қорқыт ата әрдайым қай жерді іздеді?

-Қорқыт ата еш уақытқа соғыс табиғат апаттары болмайтын,  "өлім" дегенді білмейтін жерді іздеген