Мәтіндерді оқып, төменде берілген сұрақтарға жауап беріңіз. [5] А мәтіні

1875 жылы 12 маусымда Бостон

университетініңпрофессорыгрехем Белл ең алғаш рет байланыстырушы сымдардың көмегімен өзкөмекшiсiнiңдаусын естиді. Өнертапқыш

шотландтықтың бұл жаңалығы «телефон» деген атпен тарихта қалады. Бір қызығы, өнертапқыштың есiмi ағылшын тілінен аударғанда "қоңырау" деген мағананы білдіреді. Арада бір ғасырға жуық уақыт өткенде ең алғашқы ұялы телефондар пайда болды.Иллинойс технологиялык университетінің түлегі Мартен Купердiң өнертапқыштық бұл жаңалығын (ұялы тедефон) қазіргі әлем халқының жартсына жуығы күнделікті қолданып отыр.

В мәтiнi

- Сәлем, Аяна. Сен қайда бара жатырсың?

- Сәлем, Дина!Мен кітапханаға бара жатырмын

-Мен де кітапханаға бара жатырмын. Сен қандай кітап оқыдың?

-Мен <<Абай жолы» романын оқыдым. Ал сен ше?

-Мен Ыбырай Алтынсариннің өлеңдерін оқыдым, Енді қандай кітап оқисың?

-Енді Мұқағали Мақатаевтың өлендерің оқимын.

-Жарайсың! Сәттілік!

- Рахмет, сау бол!

1. Жоғарыда берілген екі мәтінді оқып, тақырыбын, мазмұнын, тілдік ерекшелігін салыстырыңыз.

[3]

1) А мәтінінің тақырыбы, мәтінінің қысқаша

мазмұны

В мәтінінің тақырыбы, қысқаша мазмұны

2) А және В мәтіндерінің тілдік ерекшелiгi​

Қазақ халқы ерте заманнан-ақ табиғатқа етене жақын өскендіктен ауа-райын сол табиғат құбылыстары мен жан-жануарлардың тыныс-тіршілігіне қарап болжағаны белгілі.Олар ерте кезден ауа-райын алдын ала бақылап, мал-жанның түрлі апаттардын аман сақтау үшін ерте қамданып отырған.Ауа-райын болжаушылар табиғат құбылыстарын бақылап,күн есептеудің дәстүрлі әдістерін құпия ұстаған.Оны атадан балаға мұра етіп қплдырып отырған.Сонымен де олар аспан денелері мен табиғат құбылыстарын бақылап,естелікке алып отырумен бірге,өз кезегінде мал-жанға қолайлы жаңа өріс,ел-жұртқа жайлы құтты қоныс таңдауда да шешуші рөл атқарып келген.Бүгінде сол игі дәстүр ұмытылып бара жатқаны жасырын емес.

Объяснение:

Объяснение:

Олар ерте кезден ауа райын алдын ала бақылап, мал-жанның түрлі апаттардан аман сақтау үшін ерте қамданып отырған. Ауа райын болжаушылар табиғат құбылыстарын бақылап, күн есептеудің дәстүрлі әдістерін құпия ұстаған. Оны атадан балаға мұра етіп қалдырып отырған. Сонымен де олар аспан денелері мен табиғат құбылыстарын бақылап, естелікке алып отыруымен бірге, өз кезегінде мал-жанға қолайлы жаңа өріс, ел-жұртқа жайлы құтты қоныс таңдауда да шешуші рөл атқарып келген.Олар әртүрлі болжамдар жасаған.Мысалы:

Құр мен шіл қар астын қорғаласа, кешікпей-ақ боран болады. Бозторғай ұясын ойпаңға салса, жаз қуаң болады. Бозторғай ұясын қыраңға салса, жаз жауынды болады. Дуадақ қыстап қалса, қыс жайлы болады. Қамыс торғайы ұясын биікке салса, жаз жаңбырлы болып, су көтеріледі. Қызыл қаз саздан соғатын ұясының іргесін биік етсе, жаз жаңбырлы болып, су көтеріледі. Жыл құстары топтасып ұшса, жылымық күз созыла түседі. Жыл құстары қайтқанда төмен ұшса, қыс қатты болады. Жарқабақтағы ұя биікке салынса, су тасқыны болады. Саңырау құр бұтаққа қонақтаса, тұман түседі. Қарға топтасып қарқылдаса, ауа райы бұзылады. Шіл үйірін молайтса, қыс суық болады. Көк жасыл шегіртке молайса, жаз қуаң болады.т.б.