Kseniakool

03.02.2022 03:35 •  Қазақ тiлi

Мәтіннің стилі [1] A) Көркем әдебиет
B) Ғылыми стиль
C) Пулицистикалық
D) Іс-қағаздар стилі
E) Ауызекі сөйлеу стилі

2. Мәтіндердің мақсатты аудиториясы[1]
A) Ғалымдарға
B) Оқушыларға
C) Студенттерге
D) Барлығына
E) Дәрігерлерге

3. Қазақтан бұрын домбыра пайда болғандығының дәлелі [1]
A) "ЮНЕСКО" тізіміне енгені
B) Әл-Фарабидің еңбектері
C) «Музыкалық канон» трактаты
D) М.Қашқари еңбегі
E) Балбал тастағы сурет

4. 1- мәтіннің мазмұнын қорытындылайтын даналық ой [1]
A) Досыңа достық — қарыз іс.
B) Жаман дос: көлеңке...
C) Досы көпті жау алмайды.
D) Жақсы дос – сатылмайтын байлық.
E) Кімнің досы жақсы болады, өзі де жақсы болады.
1- мәтін

​Ертеде бір ақылды қария болыпты.Бір күні ақылды қарияға бір жігіт келіп:
-Ақсақал, мен қандай жігітпін? Сынаңызшы, -депті.Қарт жігітке:
-Жолдасыңды көрсет, сонан соң айтамын, -депті. Жігіт жолдасын қартқа жіберіпті.Қарт жігіттің жолдасымен ұзақ сөйлесіп, ақырында жігіттің өзін шақырыпты.Жігіт келген соң, қарт:
-Шырағым, жаман жігіт емессің,-депті.
-Қалайша олай дейсіз? Мені бұрын көрген жоқсыз ғой?-депті жігіт.Қарт күліп:
-”Жігітті жолдасына қарап бағала” дейді халық,-депті.

2- мәтін

Қазақтың киіз үйі, қара домбырасы және айтыс өнері әлем елдерінің ең ежелгі мұралары ретінде "ЮНЕСКО" тізіміне енгені белгілі. Табиғаттың үнін, тұлпардың дүбірін, адамның сырын шанағынан төгілткен домбыра енді жыл сайын ұлықталатын болды.Домбырадан төгілген күмбір-күмбір күйлер кейде сылқ-сылқ күлген ару қыздың күлкісін елестетсе, кейде сылдыр- сылдыр бұлақ үнін құлағыңызға әкеледі. Сол сәтте көлбең-көлбең сағым елес көз алдыңыздан өтеді.
Алтайдан Анадолыға дейінгі түркі халықтарында домбыра аспабы кең таралғанын білеміз. Қазақтың қара домбырасының тарихы тым әріден басталатындығын айғақтайтын деректер жетерлік. Домбыраны талай ғалымдар зерттеп,тер төкті. Білгендерімен бөлісті. Мысалы, Әбу Насыр әл-Фарабидың еңбектерінде тамбур аспабы жайлы айтылады. Өзбектердің дутары алғаш рет әл-Хусейнидің "Музыкалық канон" деген трактатында кездеседі. XI ғасырда Махмұд Қашқари ежелгі түріктердің бірнеше аспаптарының түрін атап кеткен. Ол – қобыз, бубен, тамбурин, барабан, қоңырау, сыбызғы, сигналдық барабан.

– Хорезм маңынан табылған балбал тастағы суретте бала қолына бір аспапты ұстап отыр. Оған әлемде ең ұқсасы – қазақтың домбырасы. Осы балбал тастың тарихы б.з.д. 5 мыңыншы жылдан басталады. Қазақ дегеннің аты да, иісі де жоқ кез. Демек қазақтан бұрын домбыраның болғандығын көрсетеді.

[5]