Мәтіннен бірнеше қосымша жалғанған сөздерді тауып, үлгі бойынша талдандар. Бірліктеріңіз: бір - сан есім; -лік - зат есім тудырушы жұрнақ; -тер - көптік жалғауы; іңіз - екінші түрдегі тәуелдік жалғау
Сөздер: халқымыздың, мерекелерінің , майдангерлердің
Жаһанданудың ең көп пайда әкелетін саласы ол экономика және индустриялық даму. Оған бірнеше себептер бар. Біріншіден, жаһандану халықаралық бәсекелестікті қоздырады. Осының арқасында халықаралық жұмыс бөлінісі тиімділігін арттырады. Мысалы, қазіргі уақытта Қытай жаппай сатылатын тауарлары өндіріп сатады да, осы ақшасына Жапониядан жоғары технологиялары сатып алады. Екіншіден, тауар өндіру масштабының ұлғаюы бағанын төмендеуіне әкеліп соғады. Оның басты себебі - өнімнің өзіндік құны азаюы. Сол үшін халықтың әр түрлі тауарлар мен қызметтерге қолы жетеді. Үшіншіден, түрлі дамушы елдерде қосымша жұмыс орындары ашылып халықтың жұмыссызық деңгейі төмендеп жатыр. Мысалы, бүгінгі күні АҚШтың өнеркәсіптік компаниялары өздерінің өндірісі Африкада, немесе Оңтүстік-Шығыс Азияда жүргізіп, сол жерлерде көптеген зауыттары қояды.
Алайда, жаһанданудың жағымды жақтарына қоса жағымсыз жақтары да бар. Біріншіден, жаппай жаһанданданудың кесірінен бай және кедей мемлекеттердің арасындағы теңсіздік үлкейіп жатыр. Оның себебі өндірістен келген кірістін көп бөлігі бай мемлекеттердің қазанасына барып, өндірістің өзі кедей мемлекеттерде орын алса да, олар кірістен келген қаржының аз ғана бөлігіне ие болады. Екіншіден, дамыған әрі дамымыған мемлекеттердің бастапқы приоритет экологиядан экономикаға өтеді. Сондықтан да қазір қоршаған ортаның жағдайы күннен күнге нашарлап бара жатыр.
Қортындылай келеп, егер мемлекеттер жаһанданудан туындайтын мәселелерді билсенді түрде шешуге тырсса , онда олардың жаһанданудан көрер жақсы жақтары көбірек болатын еді
Дыбыстық талдау.
Дыбыстық (фонетикалық талдау) - сөздерді дыбыс, буын түрлеріне қарай талдау.
1. Дауысты дыбыстарға арналған фонетикалық талдаудың үлгісі:
а - жуан, ашық, езулік дауысты;
ә - жіңішке, ашық, езулік дауысты;
о – жуан, ашық, еріндік дауысты;
ө - жіңішке, ашық, еріндік дауысты;
е - жіңішке, ашық, езулік дауысты;
ұ – жуан, қысаң, еріндік дауысты;
ү - жіңішке, қысаң, еріндік дауысты;
ы - жуан, қысаң, езулік дауысты;
і - жіңішке, қысаң, езулік дауысты;
у - жуан, қысаң, еріндік дауысты;
и - жіңішке, қысаң, езулік дауысты;
э – ашық, езулік дауысты; (орыс тілінен енген сөздерде ғана кездеседі).
2. Дауыссыз дыбыстарға арналған фонетикалық талдаудың үлгісі:
б – ұяң дауыссыз;
в - ұяң дауыссыз;
ғ - ұяң дауыссыз;
д - ұяң дауыссыз;
ж - ұяң дауыссыз;
з - ұяң дауыссыз;
й – үнді дауыссыз;
к – қатаң дауыссыз;
л – үнді дауыссыз;
м - үнді дауыссыз;
н - үнді дауыссыз;
ң - үнді дауыссыз;
п - қатаң дауыссыз;
р - үнді дауыссыз;
с - қатаң дауыссыз;
т - қатаң дауыссыз;
у - үнді дауыссыз;
ф - қатаң дауыссыз;
х - қатаң дауыссыз;
ц - қатаң дауыссыз;
ш - қатаң дауыссыз;
щ - қатаң дауыссыз (орыс тілінен енген сөздерде кездеседі, бірді – екілі қазақ сөздерінде ұшырайды. Ащы, тұщы)
Мысалы, "шығарма" сөзіне фонетикалық талдау жасап көрейік:
Ең алдымен дауысты дыбыстарды тауып, астын бір сызады, содан кейін дауыссыздарын тауып, астын екі сызу керек. Осыдан соң оларды бір дыбыс екі қайталанбайтын етіп, жеке – жеке тізіп жазамыз:
шығарма: шы – ашық буын, ғар – бітеу буын, ма - ашық буын.
ш – қатаң дауыссыз;
ы – жуан, қысаң, езулік дауысты;
ғ – ұяң дауыссыз;
а – жуан, ашық, езулік дауысты;
р – үнді дауыссыз;
м – үнді дауыссыз;
а – жуан, ашық, езулік дауысты;
7 әріп, 7 дыбыс бар.
Объяснение: