Мәтіннен деректі зат есімдерді тап. мағынасын түсіндір.

Текст: Көп ұзамай етектен тауға қарай көшкен мал ауылға кеп жағалай қонды. мәре-сәре шуға толы қызықты кез туды. ала қыстай сыз қорада үстері сауыс-сауыс болған қора-қора қой мол, тегін көкке жетті. ауыл- аймақ тегіс қой сауып, аузымыз аққа бір жарыған еді. біз, балалар, ертеңді-кеш қозы қайырысып, шешемізге көмек- тескеннен кейін ауылдың сыртындағы тас қораға тартатынбыз. мұнда құмнан көшіп келе жатқан жылқы қамалатын.

Адамдардын мiнез-кулкы болсын,мадениеттiлiги,омiр суру кагидалары ар килы.Адам алдымен озiн сыйлауы тиiс,одан кейiн озгенi сыйлап уйренедi.Адамдыктын белгiсi алдымен улкенге салем беруден басталады емеспе?!<Улкенге курмет,кiшiге iзет>,-дегендей ардайым улкен-кiшiнi сыйлау бiздiн мiндетiмiз.Адалдык...адамдык...Уадеге берiк,созiнен таймай,сыпайы болу аса улкен жауапкершiлiктi кажет етедi.Шындык...Ол кейде ашы болуы да мумкiн.Оны адамнын бетiне тiке карап айту онай тимесi анык,дегенмен акикат кажет.Иаа,жанындагы сенi багалайтын,сыйлайтын таныстарынга,достарынга жаксы соз айтып,мактасан бiр маркайып калары созсiз.Омiрде жаксы мен жаман катар журедi.Жаман жагымсыз iстер адамнын iс-арекетiнен корiнетiнi белгiлi.Адам бiр-бiрiн багалай алса,басканы тусiнiп,сыйлап,iстеген iсiне аркез есеп берсе,турган ортасымен бакытты да,баянды кун кешедi.Омiрге пенде болып келген сон,пенде болып кайту улкен мiндет.

--Сенің ойыңша уақыт деген  не?
--Уақыт деген ,ол дүниедегі ең қымбат зат. Уақыт қайта оралып келмейді.Уақытты дұрыс пайдалану керек.
--Уақытты дұрыс пайдалану үшін не істеу керек ?
--Уақытты дұрыс пайдалану үшін әрбір істі ақылмен  уақытында істеу керек.Уақытты дұрыс пайдаланған адам үлкен жетістіктерге жетеді.
--Уақытты дұрыс пайдаланбасаң не болады?
--Уақытты дұрыс пайдаланбасаң  үлкен жетістіктерге жете алмайсын.
--Ал сен уақытты дұрыс пайдаланасын ба ?
--Мен уақытымды босқа өткізбеймін. Мен көп кітап оқимын, спортпен айналысамын, мектептегі үйірмелерге қатысамын.
--Сенің мектебіңде үйірмелер бар ма ?
--Біздің мектепте көп үйірмелер бар.
--Ендеше мен де үйірмелерге қатысып, кітап оқып үақытымды босқа өткізбеуге тырысамын.
--
--