І Мәтіннен күрделі сөздерді табыңдар. ҚЫСҚАРҒАН СӨЗДЕР
Күрделі атаулардың белгілі тәсілдермен қысқартылып айтылуы
қысқарған сөздер деп аталады. Мысалы: Қазақстан Республикасы
ҚР сантиметр - см, килограмм - кг.
Күрделі атау қүрамындағы сөздер бас аріптерден құралады,
оларға қосымша дефис (-) арқылы жалғанады: БҮҮ - Біріккен
Ұлттар Ұйымы, АҚШ-тың (Америка Құрама Штаттарының);
Күрделі атау құрамындағы бірінші сөздің бас буыны мен кейінгі
сөздердің бас әріптерінен құралады: ҚазҰМУ - Қазақ ұлттық ме
дицина университеті.
Ортүрлі өлшемнің атаулары: м (метр), см (сантиметр), кг
(килограмм), mm (тонна), га (гектар), ц (центнер) тәрізді белгілер де
қысқарған сөздерге жатады. Бұл сөздер кіші әріппен жазылады.
Дыбыс үндестігі
Сөзбен сөз арасында, түбір мен қосымша арасындағы дыбыстардың бір-біріне ықпал етіп, өзгеріп, айтылуын немесе жазылуын үндестік заңы дейді. Үндестік заңы 2-ге бөлінеді: буын үндестігі, дыбыс үндестігі. Буын үндестігі сөз ішіндегі дауысты дыбыстардың бірыңғай жуан немесе бірыңғай жіңішке болып келуін айтады. мысалы: Әже, инелік. Ата, инабат, уақыт. Дыбыс үндестігі сөз ішіндегі қатар келген 2 дыбыстың бір-біріне ықпал етуі. Дыбыс үндестігі 3-ке бөлінеді: ілгерінді ықпал, кейінді ықпал, тоғыспалы ықпал.
Ежелгі әлемнің 7 кереметінің бірі. Зевстiң храмының сыртқы көрінісі мұқият безендірілген. Бір оқиға бар еді -
Белгілі афиналық мүсінші Фидий сомдаған. Ежелгі гректер құдайлардың құдайы деп сенген Зевске арнап ақ мәрмәрдан зәулім сарай тұрғызған болатын. Фидий өзінің мүсінін осы сарай ішіне сомдаған. Тақта отырған құдай мүсінінің биіктігі 17 м болған, ол сарай төбесіне сәл-ақ тимей тұрған. Зевс отырған тақ түгелдей алтын және піл сүйегінен жасалған. Мүсіннің бел бөлігі гүлдермен, әр түрлі хайуанаттар бейнесімен көркемделген алтын жамылғымен жабылған. Мүсінші Зевстің бір қолына ұстатқан жеңімпаздық құдайы Ника бейнесі алтын мен піл сүйегінен жасалған еді. Ал Зевстің басына таза алтыннан өрілген тәж кигізілген болатын. Ежелгі гректер ең үлкен бақытсыздық – Зевс құдайдың алтын мүсінін көрместен бұрын өліп кету деп есептеген. Сондықтан да ес білген әр адамға бұл бейнені көру арман болған. Б.з. 5 ғасырында Зевс мүсінін Грекиядан Константинопольге (қазіргі Стамбұлға) көшірген. Мүсін сонда өртте қалып жоқ болды. Бірақ оны көрген адамдардың жан-жақты суреттеп, сипаттап қалдырған көптеген қолжазбалары арқылы Зевстің алтын мүсінінің қандай болғанын көзге елестетуге болады.