Құрманғазының есею кезі патша өкіметіне қарсы бас көтерген Исатай Тайманұлы мен Махамбет Өтемісұлы бастаған халық көтерілісімен тұспа-тұс келген. Сол көтеріліс кезінде күйшінің алғашқы туындыларының бірі "Кішкентай" күйі дүниеге келеді.
Бұл күй халық композиторының үлкен шабытпен, жүрек толғанысынан туған классикалық үлгідегі толыққанды шығарма. Ахмет Жұбанов аса дарынды домбырашы-күйші Оқап Қабиғожиннің берген мағлұматына сүйене отырып, "Құрманғазы бұл күйді "Кішкене інісінің үлкен ағасы — Исатайға арнапты", — дейді.
Ал "Қайран, шешем" күйін Құрманғазы абақтыда жатқан кезде шығарған.
Бір күні түрмеде жатқан Құрманғазыға анасы Алқа келеді. Баласының түрмеде езілгенін көрген бірбеткей, ер мінезді ана ұлының жағынан бір тартып жібереді. "Мен ұл тудым ба десем, ез туған екенмін ғой, мына қас дұшпандарыңның алдында оныңды көрсетпе" деп, қапаста жатқан ұлына жігер берген екен. Осыдан кейін күйші қолына домбыра алып, "Қайран, шешем" күйін күмбірлете жөнеледі.
Казахский народ издавна имел самобытную танц. культуру. Однако канонич. форм нар. танца у казахов не было: основу танц. фольклора составляла импровизация. Его характерные особенности - экспрессивность исполнения, резкость движений, подвижность плеч, напряжённость и собранность корпуса и одновременно гибкость, позволяющая танцовщику включать сложные акробатич. приёмы. Подлинное развитие нац. танц. искусства началось в сов. время, когда стала развиваться художеств. самодеятельность, появились проф. театры. В 1933 была организована казах. муз. студия, в спектаклях которой участвовала небольшая группа учеников балетного педагога М. Арцибашевой. Этот коллектив составил ядро будущей балетной труппы Казахского театра оперы и балета. Первые нац. балеты, пост. на сцене театра: "Калкаман и Мамыр" Великанова (1938), "Коктем" Надирова (1940), "Камбар и Назым" Великанова (1950). В 50-е гг. началась деятельность казах. балетм. Д. Абирова (пост. "Дорогой дружбы" Тлендиева, Степанова и Манаева, 1958; "Камбар и Назым" Великанова, 1959; "Легенда о любви" Меликова, 1963, и др.). Большое значение для развития хореографич. искусства Казахстана имела также деятельность балетм. З. М. Райбаева (пост. балеты классич. наследия, "Чинтомюр и Мактум" Кужамьярова, 1968). В 1934 в Алма-Ате при муз. школе А. А. Александровым (Мартиросьянцем) основано балетное отделение, преобразованное в 1937 в Хореографическое училище Казахской ССР.
Құрманғазы күйлерінің шығу тарихы
Құрманғазының есею кезі патша өкіметіне қарсы бас көтерген Исатай Тайманұлы мен Махамбет Өтемісұлы бастаған халық көтерілісімен тұспа-тұс келген. Сол көтеріліс кезінде күйшінің алғашқы туындыларының бірі "Кішкентай" күйі дүниеге келеді.
Бұл күй халық композиторының үлкен шабытпен, жүрек толғанысынан туған классикалық үлгідегі толыққанды шығарма. Ахмет Жұбанов аса дарынды домбырашы-күйші Оқап Қабиғожиннің берген мағлұматына сүйене отырып, "Құрманғазы бұл күйді "Кішкене інісінің үлкен ағасы — Исатайға арнапты", — дейді.
Ал "Қайран, шешем" күйін Құрманғазы абақтыда жатқан кезде шығарған.
Бір күні түрмеде жатқан Құрманғазыға анасы Алқа келеді. Баласының түрмеде езілгенін көрген бірбеткей, ер мінезді ана ұлының жағынан бір тартып жібереді. "Мен ұл тудым ба десем, ез туған екенмін ғой, мына қас дұшпандарыңның алдында оныңды көрсетпе" деп, қапаста жатқан ұлына жігер берген екен. Осыдан кейін күйші қолына домбыра алып, "Қайран, шешем" күйін күмбірлете жөнеледі.
керегін өзіңе ал.