Мəтіннен не түсінгеніңді айт. деректер мен мəліметтерді қолдан. 15 наурыз, "қамшы" ақпараттық агенттігі, ас, мұражай-үй, 37 жыл, 80 жыл, танымал журналист.
Отанға, сол Отанның жүрегі — Москваға, қатерлі, қатал жау суық қолын созған кезде, сіздің атыңыз қараңғы түнде тұнық аспанға атылған жай оғындай жарқ ете қалды. Майдандағы әскерлерге нұрын шашты.
Ол — мың басы. Мың қолды бастаған отыз бір жастағы Момышұлы — Намысұлы боп шыға келді. Отанның әрбір адым жері үшін табан тіреп, қайсарланып, өжеттеніп тұрып алды. Қоршаудың өзін ерлікпен, өжеттікпен қаймықпай бұзып өтті.
Сол шақта астананы қорғаған мыңдар мен миллиондар арасынан «Момышұлының батальоны» өзгеше аталды, ерекше көзге түсті.
Оны генерал И.В.Панфилов мақтады. Газеттер жазып жатты. Ер еліне еткен еңбегін ерекшелігім демей, еліріп мақтан етпей, сол бір табиғи қалыпта қала білді. Мұнда ерлікке тән азаматтық көрінді. Сөйтіп, Бауыржан бастаған батальон Москва түбіндегі шайқаста асқан ерлік көрсетті. (113 сөз)
. Аянның типтік бейнесі қай қатарда дұрыс сипатталған?
D) ) мейірімді, жігерлі, төзімді, зерек
4. Тортайдың жалғыздығы мен жетімдігін ұмыттырған типтік бейнесін анықтаңыз
С) кітапқа құмар
5. Қажымұқан балуандар мектебінде не үшін демалыссыз жаттыға бастады?
В) французша күрес әдісін Дубныймен бірдей үйреніп шығу үшін
2-бөлім:
6. « ...Онан бір кезде Аян:
- Менен де жусанның иісі шығып тұрады, ағама тартқанмын. Міне, иіскеп көріңдерші, – деп өз омырауына тұмсығын тықты. Біз дереу кезектесіп, оның омырауын иіскеуге кірістік. Өзі айтқаннан ба, әлде шынымен солай ма, әйтеуір, Аянның омырауынан бұрқырап жусанның иісі шығып тұрғандай көрінді бізге...»
туған жерге, ағасына деген сағынышты бейнелейді. Жусан тек қазақ жерінде өседі. Алыста жүрген адамға туған жердің тасы да ыстық.
7.Автордың «Тортай мінер ақбоз ат... менің тақымымда кеткендей еді... иесіне қайтаруға кеш еді...»деген өкінішті сөздері несімен маңызды?
Бұл сөздердің мағынасы әттең бұл атты Тортай мінсе ғажап болар еді, соған арналғандай екен. енді уақыт өтіп кетті уақытты қайтаруға болмайды. Сондай ақ бұл атты Тортайға беруге де кеш қалдық деген өкініш.
8.С.Торайғыровтың:
«...Тұрмыс, тағдыр – бірі де,
Бұл мақсаттан бұра алмас.
Қаһарман Рүстем, Әли де,
Бұрам деп жолда тұра алмас...» - деген өлең жолдарының мағынасы алдына қойылған мақсатты қаншалықты қаһарман , әлді болсада өзгерте алмайды деген мақсатта айтылған. Автор бейнесінен өжеттілікті, мақсатқа ұмтылушы қайсар жанды бейнелейді.
9. «Мен – балаң, жарық күнде сәуле қуған,
Алуға күнді барып белді буған.
Жұлдыз болып көрмеймін елдің бетін
Болмасам толған айдай балқып туған » - деген өлең діақын былай деп қорытады: ...Достарым, оған шейін асықпаңдар, Алдыңда әлі ататын жарық таң бар. “Жарық таң” дегені ізденімпаз жастың алдына қойған өмірлік маңызы бар мақсаттарының толықтай орындалып, ел игілігі үшін еңбек етуге жараған сәті еді. Кеудесіндегі жұдырықтай жүрегінің әмірімен алдына “толған мақсат, таңдау” қойған Сұлтанмахмұт үшін өмір биігі халқына қызмет ету болды. Адам өмірі қызмет, дәулетпен емес, артына қалдырған ісімен өлшенбек.
10. «Мұқан мектепке түскенде дала жайылымының көбең жылқысындай денесінің олпы-солпысы көп еді. Оқудағы алты ай жаратқан аттай сұлулап, сымға тартқан күмістей түзеп жіберді.»
Автор дала жайылымның көбең жылқысындай, сымға тартқан күмістей деген көркем ауыстыруларды қолданған.
Дала жайылымының көбең жылқысы деген сөз семіз, семірген, денесін май басқан деген мағынада, ал сымға тартқан күмістей деген сөз күмісті ерітіп жіңішкелеп зергерлік бұйым жасайды, ал баламасы денесі шыныққан артық еті жоқ деген мағына береді.
Отанға, сол Отанның жүрегі — Москваға, қатерлі, қатал жау суық қолын созған кезде, сіздің атыңыз қараңғы түнде тұнық аспанға атылған жай оғындай жарқ ете қалды. Майдандағы әскерлерге нұрын шашты.
Ол — мың басы. Мың қолды бастаған отыз бір жастағы Момышұлы — Намысұлы боп шыға келді. Отанның әрбір адым жері үшін табан тіреп, қайсарланып, өжеттеніп тұрып алды. Қоршаудың өзін ерлікпен, өжеттікпен қаймықпай бұзып өтті.
Сол шақта астананы қорғаған мыңдар мен миллиондар арасынан «Момышұлының батальоны» өзгеше аталды, ерекше көзге түсті.
Оны генерал И.В.Панфилов мақтады. Газеттер жазып жатты. Ер еліне еткен еңбегін ерекшелігім демей, еліріп мақтан етпей, сол бір табиғи қалыпта қала білді. Мұнда ерлікке тән азаматтық көрінді. Сөйтіп, Бауыржан бастаған батальон Москва түбіндегі шайқаста асқан ерлік көрсетті. (113 сөз)
ответ:1-бөлім:
1.« Шығамын тірі болсам адам болып,
Жүрмеймін бұл жиһанда надан болып.
Жатқаным көрде тыныш жақсы емес пе,
Жүргенше өмір сүріп надан болып »- деген өлең жолдарының идеясы қандай?
В) білім алу, надандықтан қашу
2. С.Торайғыровтың «Шәкірт ойы» өлеңінде көтерілген қоғамдық-әлеуметтік мәселені анықтаңыз
А) надандықпен күрес мәселесі
. Аянның типтік бейнесі қай қатарда дұрыс сипатталған?
D) ) мейірімді, жігерлі, төзімді, зерек
4. Тортайдың жалғыздығы мен жетімдігін ұмыттырған типтік бейнесін анықтаңыз
С) кітапқа құмар
5. Қажымұқан балуандар мектебінде не үшін демалыссыз жаттыға бастады?
В) французша күрес әдісін Дубныймен бірдей үйреніп шығу үшін
2-бөлім:
6. « ...Онан бір кезде Аян:
- Менен де жусанның иісі шығып тұрады, ағама тартқанмын. Міне, иіскеп көріңдерші, – деп өз омырауына тұмсығын тықты. Біз дереу кезектесіп, оның омырауын иіскеуге кірістік. Өзі айтқаннан ба, әлде шынымен солай ма, әйтеуір, Аянның омырауынан бұрқырап жусанның иісі шығып тұрғандай көрінді бізге...»
туған жерге, ағасына деген сағынышты бейнелейді. Жусан тек қазақ жерінде өседі. Алыста жүрген адамға туған жердің тасы да ыстық.
7.Автордың «Тортай мінер ақбоз ат... менің тақымымда кеткендей еді... иесіне қайтаруға кеш еді...»деген өкінішті сөздері несімен маңызды?
Бұл сөздердің мағынасы әттең бұл атты Тортай мінсе ғажап болар еді, соған арналғандай екен. енді уақыт өтіп кетті уақытты қайтаруға болмайды. Сондай ақ бұл атты Тортайға беруге де кеш қалдық деген өкініш.
8.С.Торайғыровтың:
«...Тұрмыс, тағдыр – бірі де,
Бұл мақсаттан бұра алмас.
Қаһарман Рүстем, Әли де,
Бұрам деп жолда тұра алмас...» - деген өлең жолдарының мағынасы алдына қойылған мақсатты қаншалықты қаһарман , әлді болсада өзгерте алмайды деген мақсатта айтылған. Автор бейнесінен өжеттілікті, мақсатқа ұмтылушы қайсар жанды бейнелейді.
9. «Мен – балаң, жарық күнде сәуле қуған,
Алуға күнді барып белді буған.
Жұлдыз болып көрмеймін елдің бетін
Болмасам толған айдай балқып туған » - деген өлең діақын былай деп қорытады: ...Достарым, оған шейін асықпаңдар, Алдыңда әлі ататын жарық таң бар. “Жарық таң” дегені ізденімпаз жастың алдына қойған өмірлік маңызы бар мақсаттарының толықтай орындалып, ел игілігі үшін еңбек етуге жараған сәті еді. Кеудесіндегі жұдырықтай жүрегінің әмірімен алдына “толған мақсат, таңдау” қойған Сұлтанмахмұт үшін өмір биігі халқына қызмет ету болды. Адам өмірі қызмет, дәулетпен емес, артына қалдырған ісімен өлшенбек.
10. «Мұқан мектепке түскенде дала жайылымының көбең жылқысындай денесінің олпы-солпысы көп еді. Оқудағы алты ай жаратқан аттай сұлулап, сымға тартқан күмістей түзеп жіберді.»
Автор дала жайылымның көбең жылқысындай, сымға тартқан күмістей деген көркем ауыстыруларды қолданған.
Дала жайылымының көбең жылқысы деген сөз семіз, семірген, денесін май басқан деген мағынада, ал сымға тартқан күмістей деген сөз күмісті ерітіп жіңішкелеп зергерлік бұйым жасайды, ал баламасы денесі шыныққан артық еті жоқ деген мағына береді.
Объяснение: