"толағай" - халық аңызы. шығыс қазақстан облысы тарбағатай ауданындағы тау атауына байланысты аңызда бұрынғы өткен заманда, үлкен өзен бойында саржан деген аңшы өмір сүргендігі, жылдар жылжып, күндер өткенде оның әйелі айсұлу өмірге ұл әкелгендігі, қуанған әкешеше дүбірлетіп той өткізіп, ға толағай деген ат қойғандығы айтылады. ертегі желісіндегідей сюжеттер бой көрсетіп, толағай ай санап емес, күн санап өседі. төрт жасында нағыз батырға айналып, жетіге келгенде белдесуге шақ табылмайды. әкесімен бірге аңға шығып, атақты аңшыға айналады. бірде олардың мекеніне жұт келеді. жауын жаумай, қуаңшылық болады. шөлден мал қырылып, өледі. күннің ыстығынан киіз үй- ді паналап, анасымен әңгімелесіп, толағай одан жаңбырлы жерді сұрайды. анасы қиыр шетте өткен жастығын еске алып, ешқашан құрғақшылықты білмейтін, шөбі шүйгін мекеннің бар екенін айтады, таулары аспан тіреген жер жаннатытарбағатай жайлы ұзақ әңгімелейді. ол көп жүріп шыңдарын қар басқан асқар тауларды тауып алады, оған биік тоғайлы, құстары сайрап, төбесін бұлт жапқан бір ғана тау ұнайды. ол осы тауды құшағына алып, қатты ырғайды да арқасына салып, кері еліне қарай қайтады. ол шаршамай ұзақ жүреді. халық жылжып келе жатқан үлкен тауды көреді. оны көтеріп келе жатқан толағай екенін біледі. найзағайойнап, күн күркіреп, жауын селде- теді. халық "толағай" деп ұрандап, қуанышпен қарсы алады. қуарған шөп көтеріліп, жан-жануар мөңіреп- азынап шулайды. шаршаған батыр тау астынан шыға алмай "апа! " деген жалғыз ауыз сөзге ғана шамасы келеді де, мәңгіге тау астында қалады. бақытты ана айғайлы жылауға басады, халық қайғы жамылып, тау да бұған шыдай алмай көзінен жас бұлақ болып ағады. содан бері бұл тау "толағай" деп аталады. аңызды шығыс қазақстан мемлекеттік университеті қазақ әдебиеті кафедрасының фольклорлықэкспедициясы тарбағатай өңірінен жазып алған. қолжазба нұсқасы осы кафедраның арнайы қоры мен әдебиет және өнер институтының қолжазба және мәтінтанубөлімінде сақтаулы
Ата-бабаларымыз "өмірде екі нәрседе қателеспеу керек" деген тұшымды пікір қалыптастырған. Олардың біреуі-мамандық таңдауда болса, екіншісі - жар таңдауда. Бала кезімізде ата-анамыз бізге қажетті шешімдерді өздері қабылдайтын. Ал қазір біз есейдік. Өмірлік жолымызды,мамандығымызды таңдайтын сәтке де келіп жеттік. Жүздеген мамандықтар ішінен жаныма жақын,өзіме ұнайтын журналистика саласын таңдай отырып, алдыма сан мыңдаған мақсаттар мен самсаған міндеттер қойдым. Өз қалауыммен сүйікті мамандығымды тауып, зор құлшыныспен, шынайы сүйіспеншілікпен армандадым.
Не себепті журналистиканы таңдадым? Бұл таңдауыма не түрткі болды? Осы сынды сұрақтарға жауап іздеп көрдім. Өзім жастайымнан әдебиет пәніне жақын болдым. Шығарма, эссе жазу, өлең шығару, әр түрлі тақырыпта мақала жазу-менің хоббиіме айналды. Қазақтың небір-небір жазушыларының шығармаларынан өзіме қажетті қорек іздеп, нәр алдым. Би-шешендердің ғибратты сөздерімен сусындай отырып, әдебиеттің сырлары мен қырларын өмірімнің басты ұстанымына айналдырдым. Сондықтан болар, мамандық таңдауда көп ойланған жоқпын, бірден журналистика саласына жол тарттым.
Журналистика саласы сонау ықылым заманнан бастап қалыптаса бастады. Ұлт зиялылары негізін қалаған беделді газеттер мен журналдар - сол заманның ащы шындығының көрінісі. Әрісі Мұхамеджан Сералин, Ахмет Байтұрсынов, Міржақып Дулатов,Ғайнижамал Дулатова, Аққағаз Досжанова және Гүлайым Балғынбаева сынды және де тұңғыш журналист қыз Нәзипа Құлжановадан бастау алатын, берісі Бейсен Құранбек, Дана Нұржігіт, Маңғыстауда журналистиканың пұшпағын илеп жүрген Жамиля Қибасова сияқты журналистерге жалғасып жатыр.
Журналистика жолы-ауыр жол. Журналистика мамандығы-қиындығы мен қызығы мол, жан-жақты білімділікті талап ететін жауапты сала. Өз шығармашылығы арқылы қоғамға да, адамға да қызмет ететін, ешқашан жаңылуға болмайтын, қашанда жаңалықтардың ортасында жүретін бұл кәсіп иелері - журналист деп аталады.
Ата-бабаларымыз "өмірде екі нәрседе қателеспеу керек" деген тұшымды пікір қалыптастырған. Олардың біреуі-мамандық таңдауда болса, екіншісі - жар таңдауда. Бала кезімізде ата-анамыз бізге қажетті шешімдерді өздері қабылдайтын. Ал қазір біз есейдік. Өмірлік жолымызды,мамандығымызды таңдайтын сәтке де келіп жеттік. Жүздеген мамандықтар ішінен жаныма жақын,өзіме ұнайтын журналистика саласын таңдай отырып, алдыма сан мыңдаған мақсаттар мен самсаған міндеттер қойдым. Өз қалауыммен сүйікті мамандығымды тауып, зор құлшыныспен, шынайы сүйіспеншілікпен армандадым.
Не себепті журналистиканы таңдадым? Бұл таңдауыма не түрткі болды? Осы сынды сұрақтарға жауап іздеп көрдім. Өзім жастайымнан әдебиет пәніне жақын болдым. Шығарма, эссе жазу, өлең шығару, әр түрлі тақырыпта мақала жазу-менің хоббиіме айналды. Қазақтың небір-небір жазушыларының шығармаларынан өзіме қажетті қорек іздеп, нәр алдым. Би-шешендердің ғибратты сөздерімен сусындай отырып, әдебиеттің сырлары мен қырларын өмірімнің басты ұстанымына айналдырдым. Сондықтан болар, мамандық таңдауда көп ойланған жоқпын, бірден журналистика саласына жол тарттым.
Журналистика саласы сонау ықылым заманнан бастап қалыптаса бастады. Ұлт зиялылары негізін қалаған беделді газеттер мен журналдар - сол заманның ащы шындығының көрінісі. Әрісі Мұхамеджан Сералин, Ахмет Байтұрсынов, Міржақып Дулатов,Ғайнижамал Дулатова, Аққағаз Досжанова және Гүлайым Балғынбаева сынды және де тұңғыш журналист қыз Нәзипа Құлжановадан бастау алатын, берісі Бейсен Құранбек, Дана Нұржігіт, Маңғыстауда журналистиканың пұшпағын илеп жүрген Жамиля Қибасова сияқты журналистерге жалғасып жатыр.
Журналистика жолы-ауыр жол. Журналистика мамандығы-қиындығы мен қызығы мол, жан-жақты білімділікті талап ететін жауапты сала. Өз шығармашылығы арқылы қоғамға да, адамға да қызмет ететін, ешқашан жаңылуға болмайтын, қашанда жаңалықтардың ортасында жүретін бұл кәсіп иелері - журналист деп аталады.