Соғыс кезіндегі бүлдіршіндердің алғаш рет адамша тіл сындыруы “Апа, нан берші”-ден басталғаны анық. Тесік тамақтан өтерлік не болса соны қаужай бергендіктен бе, қарындары асқабақтай дөңгеленіп, қылдырықтай мойындары жұдырықтай жұмыр бастарын әзер ұстап тұрғандай бүлдіршіндердің кескін-кейіптері де ұсқынсыз көрінетін. Сол түрлеріне қарамай, жүгіре жөнелгенде тауықтың балапандарындай бытырай қашып зымырайтын. Олардың “таңғы асы” осы ауылдың малының да, жанының да ырзығына жаралғандай айдыны жарқырап жататын екі дөңнің арасындағы шар айнаға ұқсас “Маса” көлінің ну ормандай қамысы еді. Жиектегі қамысты шапыр-шұпыр қаумалап су түбінен сүйрік тартып, май қоғаны ауыз толтыра күйсіткенде езулері көбіктеніп, жерік асқа тойынып-ақ қалатын. Бірақ, қоға жеудің де өзіндік әдіс-амалдары бар. Аштық қанша қысса да, қамысты тоя жеуге болмайды. Ашқарақтанып, шамадан тыс жеп қойған баланың іші ауырады. Тіпті, өліп те кетуі мүмкін. Тіршілікке деген құштарлықтары басым, мезгілінен бұрын ержеткен сұңғыла балалар бұл жағдайды жақсы біледі.
1. Қималардың әр түрлері белгісін, мекенін, мезгілін, мақсатын т.б. сипаттарын білдіретін сөз табын көрсетіңіз.
A) етістік
B) етіс
C) сан есім
D) үстеу
ответ: D) үстеу
2. Үстеу мағанасына қарай неше түрге бөлінеді?
A) 5
B) 6
C) 7
D) 8
ответ: D) 8
3. Бұл сұрақтар қай үстеудің сұрақтары?Қайда? Қайдан? Қай жерден?
А) мезгіл
В) мекен
С) сын-қимыл
D) себеп
ответ: В) мекен
4. Мекен үстеуді табыңыз.
А) ілгері, төмен
В) жазда, түнде
С) сәл, аз
D) ерте, кешке
ответ: А) ілгері, төмен
5. «Қашан?» деген сұраққа жауап беретін сөздердің қатарын табыңыз.
А) төмен, алға, жоғарғы
В) өте, тым, аса
С) жаздыгүні, бүгін, кешке
D) жылдам, асығыс, мүлдем
ответ: С) жаздыгүні, бүгін, кешке
6.Сын-қимыл (қимыл-сын) үстеуін белгілеңіз.
А) Жеті, он
В) Ақырын, жылдам
С) Аққу, тасбақа
D) Мен, біз
ответ: В) Ақырын, жылдам
7. Себеп- салдар үстеуін табыңыз.
А) Бұл сөзді босқа айтпадым.
В) Маған көмектесу үшін алыстан келіпті.
С) Әзіл айтсаңда әділ айт.
D) Шәкен 20 жыл бойы драма театырында.
ответ: А) Бұл сөзді босқа айтпадым.
8. «Әдейі, қасақана, жорта» сөздері қай үстеуге жатады?
А) мөлшер үстеуі
В) мақсат үстеуі
С) сын-қимыл үстеуі
D) мекен үстеуі
ответ: В) мақсат үстеуі
9. Мөлшер үстеулердің қатарын табыңыз.
А) әбден, тым, ең
В) тысқары, ішкері,әрі
С) кеше, кешке, кешкісін
D) біраз, талай, қыруар, көп
ответ: D) біраз, талай, қыруар, көп
10. Күшейткіш үстеуін табыңыз.
А) артық қалам
В) көп ел
С) өте жылдам
D) жап-жасыл
ответ: С) өте жылдам
Соғыс кезіндегі бүлдіршіндердің алғаш рет адамша тіл сындыруы “Апа, нан берші”-ден басталғаны анық. Тесік тамақтан өтерлік не болса соны қаужай бергендіктен бе, қарындары асқабақтай дөңгеленіп, қылдырықтай мойындары жұдырықтай жұмыр бастарын әзер ұстап тұрғандай бүлдіршіндердің кескін-кейіптері де ұсқынсыз көрінетін. Сол түрлеріне қарамай, жүгіре жөнелгенде тауықтың балапандарындай бытырай қашып зымырайтын. Олардың “таңғы асы” осы ауылдың малының да, жанының да ырзығына жаралғандай айдыны жарқырап жататын екі дөңнің арасындағы шар айнаға ұқсас “Маса” көлінің ну ормандай қамысы еді. Жиектегі қамысты шапыр-шұпыр қаумалап су түбінен сүйрік тартып, май қоғаны ауыз толтыра күйсіткенде езулері көбіктеніп, жерік асқа тойынып-ақ қалатын. Бірақ, қоға жеудің де өзіндік әдіс-амалдары бар. Аштық қанша қысса да, қамысты тоя жеуге болмайды. Ашқарақтанып, шамадан тыс жеп қойған баланың іші ауырады. Тіпті, өліп те кетуі мүмкін. Тіршілікке деген құштарлықтары басым, мезгілінен бұрын ержеткен сұңғыла балалар бұл жағдайды жақсы біледі.
Объяснение: