33 минуты назад Мақал - мәтелдерМақал - мәтелдер - әр халықтың өз даму тарихында басынан кешкен алуан түрлі оқиғалары, өзі аңғарған табиғат құбылыстары, қоғам мүшелерінің өзара қарым-қатысы, мінез-құлқы, психологиясы жөніндегі жасаған қорытынды, тұжырымдарының түйіні, өмір тәжірибесінен жинақталған философиялық ойлардың ұтқыр да ұтымды, жатық та көркем көрінісі, фразеологиялық оралымдардың еңделіп, сырланып, әбден қалыпқа түскен тұрақты түрлері. Ол бір ғана емес ертеден бері қалыптасқан ой дәлдігімен, мазмұнының тереңдігімен ерекшеленетін ауыз әдебиетінің бір түрі.Ол айналадағы сыры мол дүние туралы білімнің сұрыпталған жиынтығы, халықтың өзінше шағын ауызша энциклопедиясы ғана емес, ұстаздық, тәлімгерлік роль де атқарады, адам бойындағы барлық жақсылықты асқақтатып, жамандықты жерлеп,бала тәрбиесінде ерекше орын алатын халық даналығы.Мұндағы ақыл-кеңестер қысқа да нұсқа, әрі тұжырымды болды.. Халық даналығы ата-анаға ұрпақ тәрбиесі жөнінде өзінен бұрынғылардың моральдық-психологиялық, медециналық-гигиеналық, өнер-сайыскерлік ой-пікірлерін де шоғырландырып, бүкіл халықтың тәлімдік тәжірибесін мирасқа қалдырып отырды. Көшпеліліердің сонау ерте дәуірінен-ақ бұларды көп біліп әрі оны ақылмен байыптай алатын адамды ерекше қастерлеуі тегін емес. Ондай адам ата-баба даналығының көзіндей саналатын. Мақал-мәтелдер белгілі бір шешіммен істің дұрыстығын анықтайтын логикалық қызметтің эталоны тәрізді адамның ой-әрекеттерінде маңызды роль атқарып отырады.
жақсы - жаман, білімді - білімсіз, күшті - әлсіз, ақылды - ақылсыз, жомарт - сараң, биік - аласа, ашық - жабық, дос - дұшпан, үлкен - кіші, күн - түн, қымбат - арзан, адал - арам, бақ - сор, жаңа - ескі, кіру - шығу
Антонимдер:
жақсы - жаман, білімді - білімсіз, күшті - әлсіз, ақылды - ақылсыз, жомарт - сараң, биік - аласа, ашық - жабық, дос - дұшпан, үлкен - кіші, күн - түн, қымбат - арзан, адал - арам, бақ - сор, жаңа - ескі, кіру - шығу
Синонимдер:
әдемі, көрікті, сымбатты
бірінші, тұңғыш, алғаш
байлық, дәулет, қазына
жол, бағыт, бағдар, сапар
алыс, шалғай, қашық, жырақ, шет
бала, балдырған, бөбек, бөпе, бүлдіршін, нәресте
туыс, ағайын, бауыр, туысқан
күшті, жігерлі, қажырлы, қайратты
батыл, ержүрек, батыр, өжет, өр
сүйікті, ардақты, аяулы, қадірлі, қадірменді, қалаулы, қастерлі
қадірлеу, ардақтау, әспеттеу, қасиеттеу, қастерлеу, құрметтеу, сыйлау
халық, әлеумет, ел, жамағат, жаран, жұрт, қауым, халайық
ақылды, ақылман, есті, милы
хабар, дәйек, дерек, мағлұмат
тамақ, азық, ас, ас-су, ауқат, дәм, тағам, ішіп-жем