Оқылым. 1. Мәтінді мукият окы. Сұрақтарға жауап бер. Айжан мен Әлия бір сыныпта оқиды. Олар мектепке бірге барады. үй тапсырмасын бірге орындайды. Бос уақыттарын да бірге өткізеді. Айжан – қарапайым, сабырлы қыз. Ал Олия көңілді, ашық мінезді. Олардың мінездері әртүрлі, бірак екеуі нағыз достар. Бір күні өнер сабағында оқушылар ағаштың суретін салды. Сабақтың соңында балалар өздерінің суреттерін көрсетті. Әлия жасыл жапырақтары бар әдемі гүлдің суретін салды. Сурет балаларға да, мұғалімге де ұнады. Кезек Айжанға келді. Ол да ағаш пен гүлдердің суретін салыпты. Бірақ Айжан ағаштың жапырақтарын көк түспен бояған екен. Айжан, сенің жапырақтарын неге көк түсті. Жапырақтардың жасыл түсті болатынын білмейсін бе? – деп сұрады мұғалім Білемін. Бірақ менде жасыл түсті қарындаш болған жоқ, - деп жауап берді Айжан. Олияда бар ғой. Неге досыңнан алмадың? – деп сұрады мұғалімі. Айжан үндемеді. Әлия да кызарып төмен карады. Сұрақтарға жауап бер. 1) Екі достың мінездері қандай? 2) Онер сабағында қандай оқиға болды? 3) Әлия нағыз дос па? Неліктен? Неліктен? не үшін? сұрақтарын пайдаланып, мәтін бойынша 2 сұрақ құрастыр. Жұптас окушының сұрақтарына жауап бер

Қазақи - қазақ (негізгі зат есім) + и (сын есім тудырушы жұрнақ)
орманшы - орман (негізгі зат есім) + шы (зат есім тудырушы жұрнақ)
тарихшы  - тарих (негізгі зат есім) + шы (зат есім тудырушы жұрнақ)
бойлы - бой (негізгі зат есім) + лы (сын есім тудырушы жұрнақ)
балаша - бала (негізгі зат есім) + ша (үстеу тудырушы жұрнақ)
жазғы - жаз (негізгі зат есім) + ғы (сын есім тудырушы жұрнақ)
сәнқой - (негізгі зат есім) + қой (сын есім тудырушы жұрнақ, буын үндестігіне бағынбайды)
кекшіл - (негізгі зат есім) + шіл (сын есім тудырушы жұрнақ)
ақылгөй - (негізгі зат есім) + гөй (сын есім тудырушы жұрнақ, буын үндестігіне бағынбайды)
ойшыл - (негізгі зат есім) + шыл (сын есім тудырушы жұрнақ).

Кыңгыраулы мәктәп еллары күңелдә кала торган иң шатлыклы һәм мәшәкәтьсез мизгелләрнең берсе. Бу чынлапта бик дөрес. Мәктәп кешегә беренче бик мөһим булган белемне генә түгел, беренче тормыш дәресләрен дә бирә, дуслык һәм беренче мәхәббәт хисләре белән дә таныштыра.     Барсы да үзенең мәктәптәге беренче көнен бәлки хәтерләп тә бетермидер, ләкин һәркем үзенең соңгы кыңгырау бәйрәмен күпме еллар үтсә дә исендә тота. Чөнки бу көн шатлыклы да, моңсу да. Кеше, укучы үезенең унъеллык гомере белән хушлаша дисәң дә була. Мәктәп һәм андагы булган барлык шатлыклы һәм моңсу вакыйгалар артта кала, алда – әлегә таныш булмаган яңа тормыш.     Әлбәтта, мәктәп дигәч, бәлки, шатлыклы хәлләр генә искә төшмәс, чөнки безне барыбызны да укымаган дәресләр, эшләнмәгән өй эшләре, яман билгеләр өчен ачуланалар, кайсеберләрне иптәшләре дә, мөгаен, кыерсытадыр. Ләкин болар барсы да мөһим түгел. Һәрбер укучы үсеп җитеп еллар биеклегеннән үзенең мәктәп елларына караса, барыбер тик мәшәкәтьсез, тыныч балачагын һәм мәңгелеккә узып киткән мәктәп елларын гына искә аладыр. Һәркемгә үзе укыган мәктәп кадерле һәм якын.     Мин үземнең мәктәбем турындада әйтеп китәсем килә. Беренче карашка ул башка мәктәпләрдән, бәлки, аерылмыйдыр. Әмма монда күңелгә үтеп керә торган җылылык һәм ниндидер рәхәтлек бар, бу хисләр мәктәпнең тупсасын атлагап кергәч та сине урап алалар кебек. Мин 9нчы А сыйныфында укыйм. Яртакан фәннәрем рус теле белән биология.       Безнең сыйныф бүлмәләре якты һәм җылы. Анда яңа белем алыр өчен бөтен шартлар каралаган. Без үзебезнең укытучыларыбызны бик яратабыз һәм хөрмәт итәбез. Алар кайчан бик таләпчән яки усал булсалар да, без беләбез, укытучыларыбызның төп бурычы – безне чын һәм яхшы кешеләр итеп тәрбияләү.     Безнең сыйныф җитәкчесе игелекле һәм яхшы кеше. Ул һәрбер укучысын тыңлый һәм аңлый белә. Ул биология укытучысы. Безнең бүлмәдә хәтта табигать почмагы да бар. Монда ике ташбака, балыклар яши. Безгә җәнлекләребез һәм гөлләребез турында кайгыртырга бик ошый. Классыбызны без гел чисталыкта һәм тәртиптә тотырга тырышабыз.     Укудан буш вакытыбызны без үзебезнең иркен спорт залында үткәрәбез. Без монда рәхәтләнеп волейбол, баскетбол уйныйбыз, ә кышларын саф һава сулап чаңгыда шуабыз. Безнең сыйныф мәктәп тормышында бик актив катнаша, бернинди вакыйгадан да читтә калганыбыз юк безнең. Тик соңгы кыңгырау якынлашканнан якынлаша. Шуңа күрә дә күңелдә моңсурак. Без бик тату сыйныф, бер-беребезгә гел ярдәмгә килергә ашыгып яшибез. Хушлашканда да безгә бик кыен булыр инде.     Мин үземнең туган мәктәбемне һәм дусларымны нык яратам һәм соңыннан да сагынып яшәрмен кебек.