Оқылым 7-тапсырма. мәтін
7-тапсырма. мәтінді оқып шық. не туралы? парталасыңа
сұрақ қой. мәтінді өзің жалғастыр. бесік жырын айт.
сәби тәрбиесі мен мінез-құлқын қалыптастыруда бесік жы-
рының орны мүлде бөлек. ол ң көкірек көзін ашады, жан-
жүйесін тербейді, бойын сергітеді, көңіл күйін көтереді. әже мен
ананың әлдиі сәбидің алғашқы өнер мектебі екені белгілі. ұлы
абайдың: «туғанда дүние есігін ашады өлең», – деуі тегін емес.
бесік жырында ұлттық тәрбиенің үздік үлгісі жатыр.
бесік тербетуге жараған ң өзі бөпесін өлең айтып
ұйықтататын. бұрын ананың бесік жырын сәби ғана емес, ауыл
, тіпті үлкендер де құлағын салып тыңдап отыратын.
( «қазақтың салт-дәстүрлері мен әдет-ғұрыптары» кітабынан)
• мәтіндегі қандай эмоционалды сөздер толғандырды?
ответ: Жауабы жоқ
Объяснение: Себебі сізден тек боран түрлерімен таныс деп тур.
Боран турлері:
Ақ боран. Көз ашқысыз, желдете жауған қарлы боран.
• Ақтүтек боран. Алай-түлей түтеген боран.
• Ақшұнақ боран. Бір мезгіл соғатын шыңылтыр аяздағы қарлы
боран,
• Аққұйрық боран. Құрғақ аязды күні қарды ирелеңдете, бүра-
лаңдата соғатын боран,
• Ақ жорға. Қысқы аязда жоннан ойға қарай соғатын қарлы
бүрқасын, боран.
• Алай-түлей түтеген боран. Үйтқыған немесе бората соққан
қатты жел.
• Дауыл боран. Осқырған жел.
• Долы боран. Екіленіп соғатын боран,
• Жаяу боран. Жаңа түскен үлпек қарды жер бетінен не қаткан
қар үстінен үрген еспе боран.
Тілсіз қияпат немесе табиғат апаттары (Стихийное бедствие) — алапат табиғи құбылыс: дауыл, дауылды қарақүйын, қүйынды дауыл, су басу, жер сілкінісі, жанартаудың атқылауы, кенеттен қалың кар жауу, цунами, қар кешкіні, құрғақшылық, тағы басқа. Бұл табиғи алапаттар тірі организмдерге, соның ішінде адамға төтенше әсер ететін экологиялық фактор болып саналады. Сондықтан 1994 жылдың мамыр айында Йокогамада (Жапония) тілсіз қияпат қауіптілігін азайту проблемалары қаралған. Тілсіз қияпаттардан (иемесс табиғи алапаттардан) 3,6 млн адам қаза тауып, 3 млрд-тан астамы зардап шекті. Ал жалпы экономикалық шығын 340 млрд доллар болды. Табиғи алапаттардың жиіленуі, халық тығыздығының артуы және Жердегі техносфераның кеңеюі күрделі инженерлік имараттар көп орналасқан аумақтардың табиғи қияпатқа ұшырауына себепші болады. Мұндай имараттарға АЭС-тер, химия кәсіпорындары, мұнай және газ құбырлары, суқойма бөгеттері, көлік жүйелері, тағы басқа жатады. Сондықтан табиғи және техногендік сипатты экологиялық алапаттарды бір-бірімен байланыстыра зерттеп-білу қажет