ОҚЫЛЫМ АЙТЫЛЫМ 1-тапсырма. 1. Мәтінді оқып, негізгі ойын анықта. 2. «Қазақтар көшпелі
өмір сүрді», «Қазақтар отырықшы өмір үлгісін жасады» деген екі көз-
қарасқа қатысты пікіріңді айт.
Қазақ халқы көшпенді болып, ешқашан өзге елдің жеріне барған жоқ. Ұлы
даланың ұрпақтары ата-бабасынан қалған байтақ жерде өмір сүрді. Қазақтар
табиғат ерекшелігіне қарай бір жерде қыстап, екінші жерді жазғы жайылым
өзіне тиесілі, кіндік қаны тамған туған жерінде өмір сүрді.
етті. Қыста қыстауға, жазда жайлауға, күзде күзеуге көшті. Қазақтың әр руы
Ұлы дала ұрпақтары отырықшы өмірдің де үлгісін жасады. Моңғол
шапқыншылығына дейін Ұлы далада Отырар қаласы салтанат құрды. Отырар
қаласы ежелгі Дешті Қыпшақ заманында мәдениеті дамыған орталық болды.
Медреселер ашылып, Ұлы Жібек жолы арқылы сауда-саттық дамыды. Сол
жерде ғұлама Әл-Фараби дүниеге келгені тарихтан аян. Атақты Отырар кітап-
ханасы Шыңғысханның шапқыншылығы кезінде жойылған.
ЫП,
,
Қазақтар көшпелі өмір сүрді.
Менің пікірім: ...
Қазақтар отырықшы өмірдің
үлгісін жасады. Менің пікірім:​

1. Мен үшін шет тілі сабағы өте қызықты өтеді. Мен шет тілінің ішінде ағылшын тілін меңгеруді жөн көрдім. Қазір ағылшын тілінде шағын кітаптарды оқып, жаттығудамын. Өзіме бұл жақсы көмек.

2. Ағылшын тілінің мұғалімі сабақты қызықты етіп түсіндіріп жатқанда, мен зейін қойып тыңдаймын. Сондықтан үй тапсырмасын үйде қиналмастан орындаймын. Және үйде өздігімше тағы дайындаламын.

3. Сабақ үстінде көптеген жаңа мәліметтерден хабардар боламын. Ол мәліметтермен үйде бауырларыммен бөлісемін. Оларда қызыға тыңдайды.

4. Мен үй тапсырмасын қуана орындаймын. Өйткені ағылшын тілін жетік меңгеру менің арманым. Келешекте ағылшын тілі маманы боламын.

Ғылымдағы және техникадағы, өнер мен мәдениет, қоғамдық-әлеуметтік өмір мен әдебиет саласындағы жаналықтар лексикаға да үнемі ыкпалын тигізіп отырады. Өткен дәуірлерде болған кейбір наным-сенімдер, әдет-ғұрыптар, ескі ұғымдар, үй мүлкі, шаруашылық бұйымдары халық тұрмысының дамуына байланысты азайып, қолданудан шығып қалады.

Соларға қатысты сөздер мен атаулар да ескіреді, яғни қолданудан шыға бастайды. Мысалы: шоқпар, соқа, сойыл, найза, айбалта, күрзі, қорамса, кіреуке, малта, ояз, зындан, күң, кұл, әмеңгер, болыс, жүзбасы, сарбаз, дуан, пері, періште, ысқат, азан, барымта, дабыл тәрізді сөздер бүгінгі өмірде көп қолданыла бермейді. Бұлар белгілі бір дәуірдің, тарихи кезеңнің тілдік көрсеткіші ретінде жұмсалуы мүмкін. Олар көнерген сөздер деп аталады. Және олардың кейбірі жана ұғымдардың келуімен байланысты жаңарып қолданылуы да мүмкін.
Тіл — тілде көнерген сөздердің историзмдер және архаизмдер деп аталатын екі түрі бар. Кейбір заттар мен құбылыстар күнделікті өмірден шығып қалып, сол ұғымдарды білдіретін олардың атаулары — сөздер де көнеріп, тілде қолданбайды. Мысалы: сұлтан, атшабар, ояз, барымта, дуан басы, дүре, малай, күң, құл, бай, болыс т. б. Мұндай сөздерді историзмдер дейді. Бұрынғы атаулары ескіріп, кейін басқа атаулармен беріліп жүрген заттар мен құбылыстар бар. Мысалы: жасак, немесе қол — әскер, қол басы — әскер басы, почтабай — хат тасушы, жатак, — отырықшы, серіктік — бірлесу, қосын — ұйым, желек — орамал т. б. Қазірде осындай басқа атаулармен беріліп жүрген заттар мен құбылыстардың бұрынғы атаулары архаизмдер деп аталады.