1Себебі оған сарай ішіндегі "аупалаған"дауыс,қоймадағы адамдардың не істеп,не болып жатқаны қызық болды.
2Себебі Мұқанның ұрпақтары,ата бабалары ерекше күштің иесі,ағашты тамырымен жұлған,өте күшті адам болған.Менің ойымша Мұқанға да бұл түк емес.
3Олардың он адам жабылып,көтере алмай жатқан кеспегін он алты жастағы Мұқан иығымен нығырақ тіреп қағып жіберді.Осыдан кейін Иван Ногич Мұқанның епті бала екенін түсініп жұмысқа алуды ұсынды.
4Мұқанның тіл алғыш тәртіптілігі,ауыр мнезіне қарап оның тапсырманы орындайтынына сенді.Ауыр жұмыс қайда болса Мұқанды сонда жұмсау әдетке айналды.Добрый Рабыйдың айтуынша Мұқанның күші өзінен де асып жатыр.Көп жылдар бойы ауыр жүк көтерумен талай күресе жүріп Добрый Рабый деген атқа ие болдым.Менің белімді ұстаған оның қолы бәрінен де салмақты еді.Оны ұлы Ресейдің алып туған күші деп түсіндім.Сондықтан оны мектепке жіберіп отырмын.
6Ол демалыссыз жаттығып,мектепті ерте бітіргісі келді.Мұқан өз өзіне сеніп қалғандарынан бұрын үйреніп шығам деді.
- Арман, қалай ойлайсың, біздің тыныс алып отырғанымыз ауа таза ма? - Жоқ, ауаны тап-таза деп айта алмаймыз. - Неліктен? - Себебі қазіргі кезде машиналар, әртүрлі көліктер көп жүреді. Зауыттар ауаны ластайды. Адамдардың бірі далаға қоқыс тастап кетеді, бірі шылым шегеді. - Арман, мен далада сірінкемен ойнап, от жағып жатқан балаларды көрдім. Олар да ауаны ластайды ғой, иә? - Әрине, ластайды. Отпен ойнағанның салдары ауаны ластаудан басқа да дерттерге әкелуі мүмкін. Бұл балалардікі дұрыс емес. Отпен ойнауға болмайды! - Ал лас ауадан адам ауыруы мүмкін бе? - Иә, осы айтып кеткен ауаны ластайтын заттар адамға ауру әкеледі. Сондықтан ауаны ластамауға тырысу керек. - Ал ауаны қалай ластамауға болады? - Ол үшін біздің істей аларымыз қоқыс тастамау және өсімдіктер өсіру. - Ал өсімдіктің қандай пайдасы бар? - Олар көмірқышқыл газын жұтып, оттегін бөліп шығарады. - Оттегі деген не? - Оттегімен тірі ағзалар адамдар, жануарлар, т. б. тыныс алады. - Міне керемет! Бізге мұғалім өсімдік әкеліңдер дегені осы екен ғой. - Иә, осылай таза ауаны сақтау керек.
Объяснение:
1Себебі оған сарай ішіндегі "аупалаған"дауыс,қоймадағы адамдардың не істеп,не болып жатқаны қызық болды.
2Себебі Мұқанның ұрпақтары,ата бабалары ерекше күштің иесі,ағашты тамырымен жұлған,өте күшті адам болған.Менің ойымша Мұқанға да бұл түк емес.
3Олардың он адам жабылып,көтере алмай жатқан кеспегін он алты жастағы Мұқан иығымен нығырақ тіреп қағып жіберді.Осыдан кейін Иван Ногич Мұқанның епті бала екенін түсініп жұмысқа алуды ұсынды.
4Мұқанның тіл алғыш тәртіптілігі,ауыр мнезіне қарап оның тапсырманы орындайтынына сенді.Ауыр жұмыс қайда болса Мұқанды сонда жұмсау әдетке айналды.Добрый Рабыйдың айтуынша Мұқанның күші өзінен де асып жатыр.Көп жылдар бойы ауыр жүк көтерумен талай күресе жүріп Добрый Рабый деген атқа ие болдым.Менің белімді ұстаған оның қолы бәрінен де салмақты еді.Оны ұлы Ресейдің алып туған күші деп түсіндім.Сондықтан оны мектепке жіберіп отырмын.
6Ол демалыссыз жаттығып,мектепті ерте бітіргісі келді.Мұқан өз өзіне сеніп қалғандарынан бұрын үйреніп шығам деді.
- Жоқ, ауаны тап-таза деп айта алмаймыз.
- Неліктен?
- Себебі қазіргі кезде машиналар, әртүрлі көліктер көп жүреді. Зауыттар ауаны ластайды. Адамдардың бірі далаға қоқыс тастап кетеді, бірі шылым шегеді.
- Арман, мен далада сірінкемен ойнап, от жағып жатқан балаларды көрдім. Олар да ауаны ластайды ғой, иә?
- Әрине, ластайды. Отпен ойнағанның салдары ауаны ластаудан басқа да дерттерге әкелуі мүмкін. Бұл балалардікі дұрыс емес. Отпен ойнауға болмайды!
- Ал лас ауадан адам ауыруы мүмкін бе?
- Иә, осы айтып кеткен ауаны ластайтын заттар адамға ауру әкеледі. Сондықтан ауаны ластамауға тырысу керек.
- Ал ауаны қалай ластамауға болады?
- Ол үшін біздің істей аларымыз қоқыс тастамау және өсімдіктер өсіру.
- Ал өсімдіктің қандай пайдасы бар?
- Олар көмірқышқыл газын жұтып, оттегін бөліп шығарады.
- Оттегі деген не?
- Оттегімен тірі ағзалар адамдар, жануарлар, т. б. тыныс алады.
- Міне керемет! Бізге мұғалім өсімдік әкеліңдер дегені осы екен ғой.
- Иә, осылай таза ауаны сақтау керек.