Оқылым мәтіні бойынша негізгі ойды білдіретін сөйлемдерді іріктей отырып,
жинақы мәтін жаз. Сөз саны -60-70.
Геолог ғалым, қоғам қайраткері, Қазақстан
ғылым Академиясының ұйымдастырушысы
және тұңғыш президенті, Ертіс өңірінің
академиктер әлемінің бас ұйытқысы, ұлы дала
жұлдызы, қазақтың тұңғыш академигі Қаныш
Имантайұлы Баянауылдың батыс бөктерінен
күншілік жерде, өзеннің жағасында ірге
тепкен Сәтбай қажының кіші ауылында
дүниеге келген. Содан болар, Семей елін - Абай
елі десе, Кереку елін - Қаныш елі деп айтады.
Қаныш аға ғылым ордасын көтерген күнгі
салтанатта сөйлеген сөзінде былай деген
екен: «Ғылым жалған мадақты сүймейді,
ғылым биік сарайына біреуді жақсы көріп, иә
жалтақтап жүріп кіре алмайсың. Ғылым
ымырашылықты, бос мақтан
даурытпалықты, өтірік мәлімет, өсек аяңды,
көрсе-қызарлықты да көтермейді. Оған ниет,
таза жүрекпен барукерек».
Баянауыл елі - қазақ халқының киелі да
қастерлі жері. Ата-баба дәстүрінде
тәрбиеленген ұрпақтан ғұлама ғалымдар
шыққан. Қаныш Имантайұлы Сәтбаев та осы
қасиетті жерде дүниеге келді. Баянауыл
тауларында табиғи тастан «жасалған»,
небір таңғажайып сәулеттерді кездестіреміз.
Теміртау сияқты алып қаланы тұрғызу,
металлургия кешенін салуидеясын 1946жылдан бастап жоғарғы жаққа өтінішпен
шығып, ойларын жүзеге асырды. Қаныш аға
ұлы даланың көп жылдар толғатып,
заманалар тоғысуынан соң, ХІХ ғасырда қазақ
халқына сый етті.
Баянның қарағайы мен жүпардай аңқыған
көкорай шөптердің хош иісін қанша жүтсаң
да көкірек бір тоймайды. Баянауылдың
бейресми әнұранына айналған, сөзі Қабдікәрім
Ыдырысовтың, әні Нұрғиса Тілендиевтің
«Баянауыл вальсінің» қайырмасында «Баянның
Қанышы көпке әйгілі» деген сөздер алынып,
«ұлдары» деген сөзге өзгертілген екен. Жан-
жақты ойластырылып, жасалған әрекет екені
белгілі. Академияның негізін салған дара тұлға
кейінгі ұрпақтарға үлкен жол сілтеп кетті.
ответ:Мұхтар Шахановтың бұл шығармасында, әке мен баланың қателіктері жайлы айтылған.Әке кейіннен өз қателігін түсініп, дала заңына бағынып, баласын садақпен өлтіреді. Бұл шығармада әкенің қателігі балаға кішкентай кезінен бастап дұрыс тәрбие бермеуі .Әке балаға Махамбетті жек көретінін айтып, дұрыс жасамады ,сол себепті, бала кішкентайынан әкесін дұрыс түсінбей ,есейгенде Махамбетті өлтіреді. Ал әке 《Махамбеттей батырға, Бүкіл халық ғашық болса айыппа》 деп өз қателігін баласына айтады. Мұнда айтқым келгені, адамның нақты ойын білмей тұрып, оны кінәлауға болмайды. Соны түсінген әкесі 《Ақын деген киелі аққу самғаған ,Ал ендеше ,аққуды атқан пендені, қай атаңнан көріп едің оңбаған》деп ,баласының Махамбетті өлтіргені үшін өзінің де өлуін талап етіп, оны бір тауға апарып ,әкесі садақпен атып жібере
Объяснение:
Отан өз батырларымен бай. Отанның қорғаушыларсыз, мемлекет жоқ. Бытылдық, Отан сүйгіштік, достық - нағыз батырдың сапалары. Батырлар болып дүниеге келмейді, олар болып қалыптасады. Балалық шақтан кішкентай балаға отаншылдыққа, құрметке тәрбиелеу керек. Атамекен үшін ата-аналарға нағыз жігітті тәрбиелеу керек ғой! Халықта дана мақал-мәтелдер бар: "Ер жігіт ел үшін туады, ел үшін өледі", "Ер барда - ел қор болмас" және тағы басқалар. Менің пікірінше, ең басты, ең негізгі батырдың сапасы - бұл отаншылдық. Отаншылдық - бұл туған жерге, өз халыққа, ұлтқа деген сүйіспеншілік.
Объяснение: