ОҚЫЛЫМ ЖАЗЫЛЫМ -тапсырма. Мәтіндерді түсініп оқы. Тақырып қой. Мәтіндегі ақпараттар- ды салыстырып, Венн диаграммасына түсір. 1.Ертеде адамдар ауыр жүкті арқалап, жаяу тасыған. Кейін келік ретінде үй жануарларын пайдаланған. Қазақ халқы ат, түйені келік етіп мінсе, бірқатар Шығыс халықтары есек, бұқаларды, үндістер пілді көлік қылған. Солтүстік аймақтарда иттерді шанаға жегіп, көлік ретінде пайдаланады. Бірте-бірте адамдар күймені, ат арбаны ойлап тапқан. Күймемен баратын жерлеріне жет- кен. Ат-арбамен шөп, ауыр жүк тасыған.
Қазіргі таңда бұл көліктердің маңызы төмендеді. Бүгінде көліктің түрі нега Оларды суда жүзетін, жерде жүретін, әуеде ұшатын және жерасты көліктері ретінде бірнеше топқа бөлуге болады. Барлық көлікте қауіпсіздік шараларын сақтау керек. Ол сені түрлі апаттардан сақтайды («Ақ желкен» журналынан)
2. Қайық - көліктің ең ескі түрі. Алғашқы қайықтар ағаштан жасалып, ай- налмалы ескектің көмегімен жүретін. Ежелгі Мысырлықтар шамамен 5000 жыл бұрын өзенде, теңізде жүзу үшін алғаш рет желкенді пайдаланды.
Бүгінде кемелер сауда-саттық, құрылыс үшін, әскери мақсатта адам мен тауар, т. б. тасымалдауда пайдаланылады. Су көліктері айлақтар мен теңіз порттарын тұрақ ретінде қажеттеріне жаратады. Кемелерге арналып белгі- ленген теңіз бағыттары болады. Олар айлақтарға да белгілі кесте бойынша келеді. Қазіргі кезде зымырандай тез жүретін кеме көп. Жолаушылар мұндай кемелермен саяхаттауды ұнатады («Оқушының алғашқы энциклопедиясы» кітабынан)

қазақстан Магниткасында Нұр­сұлтан Назарбаев ерекше тұлға еді. Ол ақылды, сындарлы, шы­ны­қ­қан, өз жолы мен өз қадірін білетін жас еді. Ол металлургтер ішінде де ерекшеленіп те тұра­тын. Ол менен бұрын комсомол белсендісі болды, қоғамдық-саяси жұмыстарға белсене қатысты. Ол туралы газеттер жиі жаза бас­тады, Қазақстан комсомолының Х съезіне, БЛКЖО-ның ХVІ съезіне қатысты, Бүкілдүниежүзілік ІІІ жас­тар фестиваліне делегат болды.

Бүгін толық сеніммен мынаны айтуға болады: кеңес кезінде жұмысшы мамандығы адамның өсуіне, ең бастысы – жастардың өз қабілеті мен талантын көр­се­туге жақсы мүмкіндіктер берді. Бұған бүгіндер Қазақстанның даңқ­­ты адамдарына айналған көп­­теген бұрынғы жұмысшылардың өмір­ба­яндары дәлел бола алады. Нұр­сұлтан Назарбаев басшылық ла­уа­зымға қызықпағанын кейін талай айтса да, бірақ ол дүр­мектің ортасында қала алмас еді, өйткені оның лидерлік қасиеті үнемі алға бастайтын. Белсенді еңбек адамы, жастар жетекшісіне Теміртау қа­лалық комсомол комитетін басқа­ру ұсынылды. Өз тә­жірибемнен білемін, мұндай ұсыныстардан дені сау адам бас тартпаса керек-ті. Бірақ Нұрсұл­тан Назарбаев бас тартты. Мұ­ны­сын ол мұндай жұмысқа психо­логиялық жағынан дайын емеспін деп түсіндірді. Оны бюроға шақыртты, әдеттегі­дей қысымға алды, жаза да қол­данды, бірақ көндіре алмады. Дәл осы тұста Назарбаев – тұлғаның бар бол­мысы менмұндалады. Ол БЛКЖО Орталық Комитетінің бірінші хатшысы С.П.Павловқа дейін жетіп, өз тарихын баяндады. Об­лыстық партия комитетінің бю­росы қалалық партия коми­те­ті­нің Назарбаевқа жаза беру жө­ніндегі шешімінің күшін жойды, ал бірінші хатшы Катковқа қатаң пар­тиялық жаза қолданылды. Бі­рақ кейін Назарбаев Теміртау қа­лалық комсомол комитетін бас­қар­ды да. Өйткені, партиялық функ­ционерлер оның лидерлік қа­сиетін, адамдармен жұмыс істеу қабілетін, алғырлығын көріп-біл­ген еді. Бүгіндері бізге күнделікті өмірде осындай қасиеттер жетіспей жататыны өкінішті-ақ!

Сбивание тымака — бұл қазақтың ұлттық ойыны, оған ұсына алады, икемді шейін в седле бар жылқы. шест, биіктігі аспайтын салт втыкают жерге киеді, оның верхушку бас киім — тымақ. қатысушыға ойын көрсетеді орынға орнатылған тымақ, содан кейін тығыз, көзін байлайды береді қолына камчу. осыдан кейін шабандоздың крутят бір орында және түсіреді деген: "қане енді иди, сбей тымақ". егер ойыншы қағып тымақ, үш рет, ол рұқсаты бойынша жетекші орындауға әнін немесе импровизацию, сол себепті ол қайтадан қабылдау лке. қатысушылар саны ойындар шектелмейді, экипаж мүмкін әрбір, кімде бар, атқа міну жылқы.