ОКылым 5-тапсырма. Мәтінді оқып, тақырыбын қой. Жоспар күр.
Н
дәулетіне семіріп, аттан түспей серілік құрып, жолдас-жораларын
бейтіп, күніге той, қызыққа батып жүріп алыпты.
Бір күні әкесі шақырып алып:
Балам, мен болсам, үлғайып келем, өстіп қызық-думан күрын
жүре бермекпісің, үйленсеңші, - дейді.
- Ой, өке, қарап жүргем жоқ, жолдас, дос көбейтіп жүрмін гой.
Әкесі:
Досың көп пе сонда? – деп сұрайды.
Баласы:
- Көп, сол достарымның бәрі мен дегенде ішкен асын жерге қояды.
айтқанымнан шықпайды, – дейді.
Әкесі:
Ендеше, сол достарыңды сынап қайталық, – дейді.
Соны айтып, өзі бір атқа, ұлын екінші атқа мінгізеді. Атан түйенің
жады ағашына су құйған мес салынған қапты көлденең салады да, же-
текке алады. Әкелі-балалы екеуі жүріп отырып, ұлының жан досының
үйіне келеді. Сыртта оңашалап сөйлеседі. «Баламның досы екенсің,
өдейілеп ат басын тіреп тұрмыз, дейді үлкен кісі. Басымызға іс
түсті, малдан айырылдық. Оның үстіне мына бір кісіні байқамай ел-
тіріп алдық, ісімізді жайғастыр».
Досы: Бұл істі мойныма ілмексіңдер ме?.. Аулақ, аулақ!
безектеп шыға келеді.
Мақұл десіп, келесі ауылдағы досына және ең сенімді деген тағы
бір досына келіп, болған жайды баяндайды. Көмек сұрайды. Олардың
бәрі де ат-тонын ала қашып, «Аулақ жүріңдер»,
деп қуып жібереді.
Баланың ұнжырғасы түсіп кеткен. Әкелі-балалы тіркесіп үйіне ке-
леді. Сонда әкесінің отбасында отырып былай дейді: «Балам, көзің
жетті ме, сенің көп досыңның бірі
малдың досы, бірі - дәулетіңнің
досы, бірі
жастық базарыңның досы, бірі әншейін күн өткізудің
досы, ендігісін өзің біл!»
- деп
Елде бір сыйлы қария өмір сүріпті. Жалғыз ұлы бар екен. Әкесіні
1. Бүгін тауға барайық. 2. Атам мен әжеммен барамын.
3. Ол – елді сыйлы адам. 4. Сарайға кірмеңдер. 5. Көшеге шығу керек. 6. Құмыраға су құйдым. 7. Атқа ер-тоқым керек. 8. Кәдесыйларды сандыққа сал. 9. Бөпені бесікке
салады. 10. Апаңа айтшы. 11. Ірімшікті қаймаққа қос.
12. Бұл текеметке көп жыл болды. 13. Қазақ халқы жырлары өте бай. 14. Киіз шапандар қазір сәнге айналған. 15. Әжелеріңе сәлем айтыңдар. 16. Сенің анаңда базарлық бар.
17. Оның баласына тақия тіктім. 18. Балалардың әжесіне қоржын беріп жібердім.
Вот
Күннен туған баламын,
Жарқыраймын, жанамын.
Күнге ғана бағынам.
Өзім - күнмін, өзім - от,
Сөзім, қысық көзімде - от,
Өзіме-өзім табынам.
Жерде жалғыз тәңірі - от.
Оттан басқа тәңірі жоқ.
Жалынмен жұмсақ сүйеді,
Сүйген нәрсе күйеді.
Жымиып өзі жорғалар.
Ұшырағанды шоқ қылар,
Шоқ қылар да, жоқ қылар.
Мұның аты От болар.
Мен де отпын - мен жанам.
От - сен, тәңірім, табынам.
Әдемі отпен аспаның,
Бәрі жасық басқаның.
Жалын жұтам - тез тоям.
Әулием, ием, құтыма,
Теңсіз тәңірім отыма
Әлсін-әлсін май құям.
Май құямын - өрлейді.
Құлашын көкке сермейді.
Кейде жылан арбайтын,
Кейде аждаһа жалмайтын.
Сескенбес, сірә, кім сенен;
Шынында, менің өзім де - от,
Қысылған қара көзім де - от.
Мен - оттанмын, от - менен,
Жалынмын мен, жанамын.
Оттан туған баламын.
Қараңғылық бұққанда,
Қызарып күн шыққанда,
Күн отынан туғанмын;
Жүрегімді, жанымды,
Иманымды, арымды
Жалынменен жуғанмын.
Жүрегім де, жаным да - от,
Иманым да, арым да - от.
Жарқырап от боп туғаннан,
Белімді бекем буғаннан,
Қараңғылық - дұшпаным.
Сол жауызды жоюға,
Соқыр көзін оюға
Талай заулап ұшқанмын,
Әлпіге барғам Алтайдан.
Балқанға барғам Қытайдан...
Күннен туған баламын,
Жарқыраймын, жанамын.
Күнге ғана бағынам.
Өзім - күнмін, өзім - от,
Сөзім, қысық көзім де - от.
Өзіме-өзім табынам.
Жерде жалғыз тәңірі - от,
Оттан басқа тәңірі жоқ.