Орындау уақыты: 20 минут 1-тапсырма
Мәтінді оқып, сұрақтарға жауап беріңіз.
Дүниежүзіндегі жеңіл автокөліктер жылына 1 триллион литрдей жанармай
жағады. Қазіргі таңда шамамен 806 миллион көлік құралы бар екен. Көліктің саны
да, ауаға шығарылатын зиянды газдың көлемі де қарқынды өсіп келеді. Ал оларға
қажетті табиғІІ отынның қоры азайып бара жатыр.
Жердегі қуат көздері тиімді пайдалануға шындап кіріскен болсақ, әуелі
адамзат үшін аса маңызды көлік мәселесін тиімді шешу керек. Ал оның қандай
жолдары бар? Көлікте пайдаланылатын биоотынның екі түрі бар: биодизель және
этанол. Биодизельмен жүретін көліктер дизельді отын мен өсімдік майының
қо жүреді. Этанолды көлiк қант құрағы, жүгері немесе арпа сияқты
дақылдардан жасалатын отынмен жүреді. Биоотын да парниктік газдар шығарады,
бірақ оның мөлшері табиғII отынға қарағанда аз.
Электр көліктер тек электр энергиясымен қозғалады. Олардың үнемі
зарядталатын үлкен аккумуляторлары бар. Олар атмосфераны ластамайды, бірақ
қуаты біткен аккумулятор он сағатқа дейін күш жинайды және оларды электрмен
қамтамасыз ету парниктік газдар шығаратын электр станциялары арқылы ғана
жүзеге асады.
Сутегімен жүретін көліктер ең тиімді эко-көлік технологиясына жатады.
Сутегімен жүретін көлік шығаратын жалғыз ғана қалдық – су, сондықтан да бұл ең
таза экокөлік технологиясы деп танылған. Бірақ, мұндай көліктер жасау өте
қымбат және көпшілікке қолжетімді болғанша көп уақыт керек.
Сұрақтарға жауап беріңіз.
1. Табиғи отынға қарағанда биоотынның ерекшелігі неде?
2. Қуаты азайған аккумуляторлар қайтадан қалай қуаттандырылады?
3. Көліктердің қай түрі зиянсыз?
4. Сумен жүретін көліктерді шығаруда қандай мәселелер бар?​

Алуан түрлі із салғанның өзі еді, 
Өзінен де пайдалысы өзегі. 
(Қарындаш) 

Қабы сояу, 
Дiнi – бояу. 
(Қарындаш) 

Қысқа таяқ дiңi бар, 
Шиырлаған iзiнде 
Сайрап тұрар тiлi бар. 
(Қарындаш) 

Ойларынды аңсаған, 
Асыл сөздi ақ алаңға, 
Түсiруден шаршаған, 
Мен емеспiн әмәнда. 
(Қалам) 

Тiл жоқ өзiнде, 
Сөзi бар iзiнде. 
(Қаламсап) 

Денесi бар шыбықтан, 
Темiр тұмсық құдықтан, 
Сусын алып iшедi, 
Ойы iз боп түседi. 
(Қаламсап) 

Жұқа тақтай бөлшегi, 
Ұзындықтың өлшемi. (Сызғыш) 

Тау, қыр, жазық, өзен, көл – 
Қабырғада биік тұр. 
Нансаң, кел, өзің көр – 
Бір қағазға сыйып тұр. 
(Карта) 

Доп сынды келбетi, 
Онда бар түп-түгел, 
Әлемнiң әлпетi. 
(Глобус) 

Көкқұтанша ақ айдында, 
Бiр аяқпен тұрады. 
Тұмсығымен ол мұнда, 
Шыр айналып шығады. 
(Циркуль) 

Емес ол кітап та, дәптер де, 
Жүреді бірақ та портфельде. 
Көрсетіп ондағы бағаңды, 
Қуантып қоясың ағаңды. 
(Күнделік) 

Бiлiм менен тәлiм, 
Парақты ашқанда 
Беттерiнен мәлiм. 
(Күнделiк) 

Оқушыға күнде ерiп, 
Жүретiн не? 
(Күнделiк) 

Қабат-қабат қаттама, 
Қаттамадан аттама. 
Ақылын оның ала бер, 
Айтқан сөзін жатта да. 
(Кітап) 

Сөзі дана, үні жоқ, 
Сөйлемейді, тілі жоқ. 
Қолыңа алсаң – шешен, 
Ақылы асқан көсем. 
(Кітап) 

Тақтаны «досым» дейді, 
Өзін сол досы «жейді». 
(Бор) 

Төрт қырлы, өзi аппақ, 
Тақтадағы iзi аппақ. 
(Бор) 

Кең алаң – тақырдан, 
Шиырлап қайтады. 
Ақ қант қатырған. 
(Бор) 

Үстiне өттiм, 
Асыл сөз жазып. 
(Дәптер) . 

Ұшымен қазық 
Тор көздi жазық. 
Үстiне өттiм, 
Асыл сөз жазып. 
(Дәптер) 

Үстiнде есiгi, 
Өзi орындық, әрi үстел, 
Оқушылар бесiгi. 
(Парта) 

Iлулi тұр кең алаң, 
Керегiмдi мен одан. 
Жазып алам көшiрiп, 
Сүртем сосын өшiрiп. 
(Тақта)

Больше других времен года я люблю весну. И это не удивительно. Весна дарит мне чувство радости, грядущих перемен, особое весеннее настроение. Первые лучи весеннего солнца говорят, что долгая и трудная зима, не будет больше трескучих морозов, метелей и снежных заносов, настало новое удивительное и радостное время. Дыхание весны ощущается во всем. Она пробуждает еще спящую природу к новой жизни. Греет солнце, тает снег, звенит капель, бегут быстрые ручьи. Все вокруг ликует и поет, радуясь приходу весны. Особенно люблю я слушать хор весенней капели. Это поразительная и не сравнимая ни с чем музыка, созданная природой, уставшей от долгой зимы. Ночью холодно и морозно, зима не уходит и не сдается без боя. Зато днем весна все больше вступает в свои права. Все меньше становится снега, птицы поют и звонко щебечут, приветствуя весну. Деревья уже просыпаются от зимнего сна. На их ветвях набухли почки, готовы показаться первые листочки. Даже весенний ветер не похож на зимний. Он, хоть еще холодный, но ласковый и пахнет весной. Для всей природы весной наступает пора обновления. Нужно только очутиться в весеннем лесу, чтобы увидеть, как вокруг пробуждается природа. Легкость и радость здесь ощущается во всем. Первые ласковые солнечные лучи освещают освободившуюся от снега и льда землю. Солнечные зайчики радостно скачут между просыпающимися от зимнего сна деревьями. А на проталинах уже появляются первые весенние цветы. Это подснежники. Еще местами земля покрыта талым темным снегом, а эти маленькие и нежные синие цветочки уже пробиваются к свету и теплу, радуя глаз яркими красками. Они упорно тянутся к солнцу даже сквозь снег. Подснежники появляются на полянах так дружно, что кажется, будто на земле лежит кусочек голубого весеннего неба. Не хочется срывать такие цветы, ими можно только любоваться. Поистине, весна – самая долгожданная пора. И она непременно приходит вслед за дождливой осенью и холодной, морозной, бесконечной зимой.