Отырардағы алғашқы қазбаны 1904 жылы ресейдегі археология әуесқойлары
түркістан үйірмесінің мүшелері — а. к. кларе мен а. а. черкасов жүргізді. олар
траншеялар салып, материал жинақтады.
. одан кейінгі зерттеулер хх ғасырдың 40-жылдары профессор а. н. бернштамның
басшылығымен жалғасты,
• 1969 жылы отырар археологиялық экспедициясы ұйымдастырылып, оны
к.а. анышев басқарды.
• 1991 жылдан к. м. байпақов басқарып келеді.
2001 жылы юнеско-қазақстан-жапония бастауымен «ежелгі отырар қала
жұртын консервациялап, сақтау» қорының халықаралық жобасы өз жұмысын
бастады,
- Сәлем, Индира
- Сен қайда тұрасың?
- Мен Қазақстанда тұрамын
- Ал, мен Беларуссияда . Қазақстан қай жерде орналасқан?
- Қазақстан Азияның ортасында. Қазақстан туралы сен не естідің?
- Мен әлемде жер көлемі жағынан оныншы орында деп естідім.
- Ия, Қазақстан көлемі жағынан оныншы орында.
- Қазақстан қандай мемлекет?
- Қазақстан унитарлық, тәуелсіз, өсіп келе жатқан мемлекет.
- Қазақстанның табиғаты туралы не айтасың?
- Қазақстанның табиғаты өте бай, әртүрлі. Көптеген өзен, көлдері бар. Қазақстанда ең үлкен теңіз- Каспий теңізі бар.
- Мен міндетті түрде Қазақстанда боламын. Сау бол.
- Сау бол.
Алтын күз.
Әне – міне деп, асыр салып ойнап жүргенімізде күздің де келіп жеткенін байқамай қалыппыз. Табиғаттың әрбір маусымы өз ерекшелігімен әдемі. Менің ойымша, күз басқа маусымдарға ұқсамайтын келбетімен ерекше. Күз мезгілін «алтын күз» деп айтатын себебіміз жапырақтардың барлығы сарғайып, алтын түстес болып, айналаның бәрі де сары түске боялғандай болады. Осы қызыл, сары, қоңыр жапырақтар - «алтын күздің» айрықша белгілері.
Сары жапырақ қоңыр салқын ауа-райы, жабырқаушы көңіл-күй, қара суық жер күзге тән қасиет.
Күз сонымен қатар молшылықтың, байлықтың, берекенің маусымы. Осы кезде қырман басы тазаланып, бау – бақша жиналып, бидай, тары, күріш, сұлы арпа дақылдары піседі. Құстар да күз келісіміен келесі көктемге дейін жылы жаққа ұшып кетеді.
Сары жапырақ қоңыр салқын ауа-райы, жабырқаулы көңіл-күй, қара суық жер күзге тән қасиет. Неткен ғажап көрініс . Бірақ, қандай болмасы менің жаныма ең жақын - осы бір күз мезгілі. Оның екі себебі бар, бірінші себеп – ол күздің нағыз жылы күндерімен тұспа – тұс келетін менің туылған күнім, ал екіншіден, табиғаттың осы бір ғажайып күйі маған ерекше сезім сыйлайды. Сонымен қатар, күзде саябақта қыдырып, ағаштардан түскен жапырақтарды жинап, гербарий жасау – менің хоббиім.