Қазақ тағамтану академиясының өткізген зерттеулері Қазақстандағы ересек тұрғындардың жартысынан астамы (52,4%) артық дене салмағына немесе семіздікке шалдыққандығын көрсетеді. Толықтық – көптеген аурулардың себебі екендігі анықталған. Сондықтан денсаулықты сақтау үшін дене салмағын бақылауға алу аса маңызды.
Денсаулық Денсаулық - зор байлық деп ата бабаларымыз босқа айтпаған . Денсаулығы бар адам бай адам , денсаулығы жоқ адам - құр адам . Əр бір адам өзінің əрбір қадамымен күн сайын өзінің денсаулығына зиян келтіруде . Мысалы : темекі шегу - бұдан біздің бауырымызға , тістерімізге , денсаулығымызға зиян келеді ; минералды сусындар - coca cola сияқты құрамында зиянды ашытқылары бар соктар асқазанымызға зиян ; ғаламтор - ғаламторда отқан кезде біздің денемізге ультра күлгін сəулелер түседі . Ал біз денсаулығымызды сақтауымыз үшін - таза ауамен тыныс алуымыз керек , көп тамақ жемеуіміз керек , спортпен шынығуымыз керек . Денсаулық баға жнтпес байлық , сен қанша жерден бай болсан да , денсаулықты ақшана сатып ала алмайсын !
Үндестік заңы 2-ге бөлінеді: буын үндестігі, дыбыс үндестігі. Буын үндестігі сөз ішіндегі дауысты дыбыстардың бірыңғай жуан немесе бірыңғай жіңішке болып келуін айтады. мысалы: Әже, инелік. Ата, инабат, уақыт.
Дыбыс үндестігі сөз ішіндегі қатар келген 2 дыбыстың бір-біріне ықпал етуі. Дыбыс үндестігі 3-ке бөлінеді: ілгерінді ықпал, кейінді ықпал, тоғыспалы ықпал.
Берілген сөздерге жалғау жаса:суретші-ні, көрме-ні, өнертанушы-ны, көрермен-ді, шығарма-ны.
3-билет
Түбір – сөздің әрі қарай бөлшектеуге келмейтін, лексикалық мағынасын сақтаған негізгі бөлігі.
Қосымша – түбірге жалғанып, оның лексикалық немесе грамматикалық мағынасын өзгертетін, сөздерді өзара байланысқа түсіретін морфема.
Сөз құрамына талда: мұражайлардан- мұражай-түбір, лар, дан-жалғау, суретшілердің- сурет-түбір, ші-жұрнақ, лер, дің-жалғау, құндылықтарын--құнды-түбір, лық, тар, ын-жалғау.
Дене сымбаты
Қазақ тағамтану академиясының өткізген зерттеулері Қазақстандағы ересек тұрғындардың жартысынан астамы (52,4%) артық дене салмағына немесе семіздікке шалдыққандығын көрсетеді. Толықтық – көптеген аурулардың себебі екендігі анықталған. Сондықтан денсаулықты сақтау үшін дене салмағын бақылауға алу аса маңызды.
Денсаулық Денсаулық - зор байлық деп ата бабаларымыз босқа айтпаған . Денсаулығы бар адам бай адам , денсаулығы жоқ адам - құр адам . Əр бір адам өзінің əрбір қадамымен күн сайын өзінің денсаулығына зиян келтіруде . Мысалы : темекі шегу - бұдан біздің бауырымызға , тістерімізге , денсаулығымызға зиян келеді ; минералды сусындар - coca cola сияқты құрамында зиянды ашытқылары бар соктар асқазанымызға зиян ; ғаламтор - ғаламторда отқан кезде біздің денемізге ультра күлгін сəулелер түседі . Ал біз денсаулығымызды сақтауымыз үшін - таза ауамен тыныс алуымыз керек , көп тамақ жемеуіміз керек , спортпен шынығуымыз керек . Денсаулық баға жнтпес байлық , сен қанша жерден бай болсан да , денсаулықты ақшана сатып ала алмайсын !
1-билет
Дауыссыздар 3 ке жіктеледі:қатаң, ұяң, үнді
Дауыстылар тілдің қатысына қарай:жуан, жіңішке.
Жақтың қатысына қарай:ашық, қысаң.
Ерін мен езудің қатысына қарай:еріндік, езулік.
Фонетикалық талдау:
Хабар- 5 әріп, 5 дыбыс, 3 дауыссыз, 2 дауысты
Х-д-сыз, қатаң
А-Д-ты, жуан, ашық, езулік
Б-д-сыз, ұяң
А-Д-ты, жуан, ашық, езулік
Р-д-сыз, үнді
Жаңалық- 7 әріп, 7 дыбыс, 4 дауыссыз, 3 дауысты
Ж-д-сыз, ұяң
А-Д-ты, жуан, ашық, езулік
Ң-д-сыз, үнді
А-Д-ты, жуан, ашық, езулік
Л-д-сыз, үнді
Ы-д-ты, жуан, қысаң, езулік
Қ-д-сыз, қатаң
2-билет
Үндестік заңы 2-ге бөлінеді: буын үндестігі, дыбыс үндестігі. Буын үндестігі сөз ішіндегі дауысты дыбыстардың бірыңғай жуан немесе бірыңғай жіңішке болып келуін айтады. мысалы: Әже, инелік. Ата, инабат, уақыт.
Дыбыс үндестігі сөз ішіндегі қатар келген 2 дыбыстың бір-біріне ықпал етуі. Дыбыс үндестігі 3-ке бөлінеді: ілгерінді ықпал, кейінді ықпал, тоғыспалы ықпал.
Берілген сөздерге жалғау жаса:суретші-ні, көрме-ні, өнертанушы-ны, көрермен-ді, шығарма-ны.
3-билет
Түбір – сөздің әрі қарай бөлшектеуге келмейтін, лексикалық мағынасын сақтаған негізгі бөлігі.
Қосымша – түбірге жалғанып, оның лексикалық немесе грамматикалық мағынасын өзгертетін, сөздерді өзара байланысқа түсіретін морфема.
Сөз құрамына талда: мұражайлардан- мұражай-түбір, лар, дан-жалғау, суретшілердің- сурет-түбір, ші-жұрнақ, лер, дің-жалғау, құндылықтарын--құнды-түбір, лық, тар, ын-жалғау.