пл плззз *Қазақ әдебиеті.* *Оқушының аты-жөні*
*Тоқсандық жиынтық бағалау*
*1-тапсырма*. Атымтай Жомарттың жұмыс жасауының себептерін ретімен сәйкестендіріп, толықтай баяндап берейік.
Бірінші себеп а) күнәлі болу
Екінші себеп ә) еңбектің дәмі
Үшінші себеп б) үлгі алу
Төртінші себеп в) көңілге жел кіру
*2-тапсырма*. Атымтай жомарттан біз не үйрендік?
*3-тапсырма*. Кейіпкердің орнында болсаң, сен не істер едің? «Егер мен бай болсам» ойды жалғастырып айтыңыз.
*4-тапсырма*. Сейітқұлдың бойындағы қасиеттерін негізге ала отырып, эссе жазыңыз.*6-тапсырма*. Ыбырай Алтынсариннің шығармаларында қандай адами қасиеттер ардақтап көрсетілген?
*7-тапсырма*. Қазіргі заманның «атымтайлары» қандай?
*8-тапсырма*. Еңбекқор жан мен жалқау жанды венн диаграммасы арқылы салыстырыңыз.

Ғалым: - Сіз барлық заттарыңызды жинадыңыз ба?

Даяна: - Ия, алаңдамаңыз.

Ғалым: - Жақсы.

Ержан: - Сіз қайда бара жатқаныңызды әлі айтқан жоқсыз ба?

Даяна: - Мен жатақханаға бару үшін Алматыға кетіп бара жатырмын.

Ержан: - Түсінемін.

Анасы: - Сен бірдеңе ұмытып қалдың ба?

Даяна: - Ия, анам.

Анасы: - Сонда да, қазір такси келеді.

Әкесі: - Міне, сіздің чемодандарыңыз.

Анасы: - Барлық таксилер келді. Бәрі, әзірше, мен бір аптадан кейін келемін.

Даяна: - Қош бол.

Әкесі: - Жолың даңғыл болсын!

Ержан: - Жортқанда жолың болсын!

Ғалым: - Ат-көлігің аман, қоржының толы болсын!

Киімді оң қолдан бастап киіп, сол қолдан бастап шешеді. Оң қолдан бастап киім кию жақсы ырым саналады.

• Киімді желбегей жамылмайды, өйткені екі қолы жоқ адам ғана киімді желбегей жамылып жүреді.

• Тозбаған киімді тастауға болмайды. Қазақ халқында тозбаған киімді тастау – жаман ырым. Егер оны адам кигісі келмесе, біреуге сыйлау керек.

• Көпшіліктің алдында жалаңаш - жалпы жүруге болмайды. Бұл әдепсіздік болып саналады.

• Өте ұзын немесе қысқа киім киюге болмайды. Бұлай киіну адам жұмыс істеген кезде қолайсыздық тудырады.

• Киімді сілкіп киген жөн, өйткені киімге жабысқан ұлы жәндіктер болса ұшып түседі.

• Қыздарға ер баланың киімін киюге болмайды. Ер баланың киімін кию жаман ырым саналады.

• Шалбар мен етікті тұрып киюге болмайды. Оларды соғыс кезінде ғана тұрып киетін болған.

• Киімнің жағасын басуға болмайды. Киім жағасын басу жаман ырым саналады.

• Жастық орнына шалбарды жастамайды. Шалбарды жастану настықтың белгісі болып саналады.

• Бас киімді тебуге, лақтыруға, теріс киюге болмайды. Жақсылықтың бәрі адамның маңдайына жазылады, сондықтан да бас киімнің орны ерекше. Бас киімді әрқашан таза, ұқыпты ұстап, босағаға емес, төрге ілу керек.

• Аяқ киімді төңкеріп қоюға, теріс киюге болмайды. Өйтсе, адамның жолы болмайды, жаманшылыққа ұшырайды.

• Бөтен адамға бас киім бермейді және айырбастамайды. Адам басы кемиді деп санайды.

• Садақаға киім берсе, оның түймесін қиып алады.

• Қос тымақ кигізбейді. Бұлай етсе екі қатын алады деп ырымдалады.

• Аяқ киімді тұрып киюге болмайды. Тек басына іс түскен кісі ғана аяқ киімді тұрып кимек.

• Ит көйлекті балаға жаны иттей берік болсын деп кигізеді.

• Көп жасаған немесе жақсы адам қайтыс болса, оның киімдері мен тұтынған заттарын ырым етіп бөліп алады.

Объяснение:

Киімге байланысты ырым-тымдар