Есіңізде ме, мектепте оқып жүрген кезімізде жыл сайын міндетті түрде «Күз» деген тақырыпта шығарма жазушы едік қой. Ылғи да «Күз келді. Күн суып, жапырақтар сарғайды. Құстар жылы жаққа қайтты. Адамдар жылы киіне бастады. Дихандар өнімін жинап алды...» деген сарынмен жазып кете беретінбіз. Иә, бала қиялы, бала көзі күздің сыртқы бейнесін, сипатын баяндап жазуға қауқарлы. Ал жасың ұлғайып, ересек адамға айналғанда күзді басқа қырынан көре бастайды екенсің. Сіз күз деген сөзді естігенді бірінші нені есіңізге аласыз? Суыған күн, сарғайған жапырақ, жиналған бақша өнімдерін бе? Әлде күздің бірінші күнінде басталған жаңа оқу жылын ойлайсыз ба? Мүмкін жылы киім сатып алу мен қысқа дайындық жасауды есіңізге алатын боларсыз? Шындығында да, әр адам әртүрлі ойдың жетегінде кетері анық. Ал мен үшін осынау алтын мезгіл – сағыныш маусымы. Күз келсе-ақ болды әлденені, әлдекімді сағынып, іздей бастаймын. Оның не екенін өзім де білмеймін. Құдды біреуді жоғалтып қойған адамдай беймаза күй кешетінім жасырын емес. Мынау күйбең тірліктің шырмауынан бір сәтке еркіндікке шығып, көңіліме ерік бергім де келетін сияқты ма, қалай?! Әсіресе, жауынды күні, әшейінде жайдары көк аспан түнеріп, моншақтап жауған жаңбыр тамшылары терезені тырсылдатып соққан кезде менің де жүрегімді бір естеліктер мен белгісіз мұң тарсылдатып соғып жатқандай болады. Ешқандай себепсіз торығып, жанарың жасқа толып, осынау өмірде біреуден зәбір көрген жандай бұртиып шыға келесің. Өткен күндердің сәулесі есіңе түсіп, жүрегің шаншиды. Адам деген қызықпыз ғой негізі. Жүрегіміз бұйрық берсе көзімізді тарс жұмып алып, ақылымызды істен шығарып, бұйдаланып мұрнына жіп өткізген түйедей сезімнің жетегінде сүйретіліп кете береміз. Өзімізге өзіміз есеп беруден қалып, болар іс болып, бояуы сіңгенде барып ағат басқан, ақыл құптамайтын қадамымыз үшін кімді жазғырарымызды білмей әуре-сарсаңға түсіп жатамыз. Бірақ оған кінәліны іздеудің түкке де қажеті жоқ. Сіз бар болғаны көңіліңіздің қалауын жасадыңыз. Осынау жасындай өте шығар бес күндік жалғанда кез келген адамның қателесуі заңдылық. Тіпті толық құқылы деуге де болады. Себебі кемшілік, сәтсіз қадам адамға сабақ беріп, келесіде қайталамауын қамтамасыз етеді. Өз басым жыл мезгілдерін адам өмірінің кезеңдерімен салыстырар едім. Көктем – бүр жарған, тіршілік оянған жастық шағымыз. Бәрі де таза, бәрі де табиғи. Табиғат-Ана оянып, тіршілік жанданып, күн тек мейірім төгіп тұрады, жастар да қулық-сұмдықтан ада, пәк сезімнің иесі болады. Ал жаз мезгілі – тіршіліктің нағыз қайнаған шағы. Өсімдіктер өз өнімдерін беруге дайындалып жататыны секілді, адамның да жаз маусымы оның отбасын құрып, бала өсіріп, солардың болашағы үшін барын салып, бойындағы қаны қайнап тұрған уақыты деп білемін. Адамдардың ұрпақ тәрбиелеп, оларды орындарына жайғастырып, еккен егіндерінің жемісін көретін мезгілі – күз мезгілі. Балалардан рахат көріп, астына қалың көрпеше салып жан жылулығын сезінетін сәт. Соңын ала жапырақтары түсіп, жалаңаштанған ағаштардай қарттықты мойындай бастайды. Адам ғұмырының соңғы ұзақ ұйқыға кететін шағы - қыс мезгілі. Суық та ызғарлы. Көктемді аңсайтын мезгіл. Бірақ қолдан келер дәрмен жоқ. Осылайша өмір аяқталады. Сондықтан әрбір күннің жақсылығын сезініп, қандай сынға кез болсақ та Алланың игілігінен үміт үзбеуді үйренейік дегім келеді. Далада күз болса да, көңілдеріңіз жадыраңқы болсын
Есіңізде ме, мектепте оқып жүрген кезімізде жыл сайын міндетті түрде «Күз» деген тақырыпта шығарма жазушы едік қой. Ылғи да «Күз келді. Күн суып, жапырақтар сарғайды. Құстар жылы жаққа қайтты. Адамдар жылы киіне бастады. Дихандар өнімін жинап алды...» деген сарынмен жазып кете беретінбіз. Иә, бала қиялы, бала көзі күздің сыртқы бейнесін, сипатын баяндап жазуға қауқарлы. Ал жасың ұлғайып, ересек адамға айналғанда күзді басқа қырынан көре бастайды екенсің. Сіз күз деген сөзді естігенді бірінші нені есіңізге аласыз? Суыған күн, сарғайған жапырақ, жиналған бақша өнімдерін бе? Әлде күздің бірінші күнінде басталған жаңа оқу жылын ойлайсыз ба? Мүмкін жылы киім сатып алу мен қысқа дайындық жасауды есіңізге алатын боларсыз? Шындығында да, әр адам әртүрлі ойдың жетегінде кетері анық. Ал мен үшін осынау алтын мезгіл – сағыныш маусымы. Күз келсе-ақ болды әлденені, әлдекімді сағынып, іздей бастаймын. Оның не екенін өзім де білмеймін. Құдды біреуді жоғалтып қойған адамдай беймаза күй кешетінім жасырын емес. Мынау күйбең тірліктің шырмауынан бір сәтке еркіндікке шығып, көңіліме ерік бергім де келетін сияқты ма, қалай?! Әсіресе, жауынды күні, әшейінде жайдары көк аспан түнеріп, моншақтап жауған жаңбыр тамшылары терезені тырсылдатып соққан кезде менің де жүрегімді бір естеліктер мен белгісіз мұң тарсылдатып соғып жатқандай болады. Ешқандай себепсіз торығып, жанарың жасқа толып, осынау өмірде біреуден зәбір көрген жандай бұртиып шыға келесің. Өткен күндердің сәулесі есіңе түсіп, жүрегің шаншиды. Адам деген қызықпыз ғой негізі. Жүрегіміз бұйрық берсе көзімізді тарс жұмып алып, ақылымызды істен шығарып, бұйдаланып мұрнына жіп өткізген түйедей сезімнің жетегінде сүйретіліп кете береміз. Өзімізге өзіміз есеп беруден қалып, болар іс болып, бояуы сіңгенде барып ағат басқан, ақыл құптамайтын қадамымыз үшін кімді жазғырарымызды білмей әуре-сарсаңға түсіп жатамыз. Бірақ оған кінәліны іздеудің түкке де қажеті жоқ. Сіз бар болғаны көңіліңіздің қалауын жасадыңыз. Осынау жасындай өте шығар бес күндік жалғанда кез келген адамның қателесуі заңдылық. Тіпті толық құқылы деуге де болады. Себебі кемшілік, сәтсіз қадам адамға сабақ беріп, келесіде қайталамауын қамтамасыз етеді. Өз басым жыл мезгілдерін адам өмірінің кезеңдерімен салыстырар едім. Көктем – бүр жарған, тіршілік оянған жастық шағымыз. Бәрі де таза, бәрі де табиғи. Табиғат-Ана оянып, тіршілік жанданып, күн тек мейірім төгіп тұрады, жастар да қулық-сұмдықтан ада, пәк сезімнің иесі болады. Ал жаз мезгілі – тіршіліктің нағыз қайнаған шағы. Өсімдіктер өз өнімдерін беруге дайындалып жататыны секілді, адамның да жаз маусымы оның отбасын құрып, бала өсіріп, солардың болашағы үшін барын салып, бойындағы қаны қайнап тұрған уақыты деп білемін. Адамдардың ұрпақ тәрбиелеп, оларды орындарына жайғастырып, еккен егіндерінің жемісін көретін мезгілі – күз мезгілі. Балалардан рахат көріп, астына қалың көрпеше салып жан жылулығын сезінетін сәт. Соңын ала жапырақтары түсіп, жалаңаштанған ағаштардай қарттықты мойындай бастайды. Адам ғұмырының соңғы ұзақ ұйқыға кететін шағы - қыс мезгілі. Суық та ызғарлы. Көктемді аңсайтын мезгіл. Бірақ қолдан келер дәрмен жоқ. Осылайша өмір аяқталады. Сондықтан әрбір күннің жақсылығын сезініп, қандай сынға кез болсақ та Алланың игілігінен үміт үзбеуді үйренейік дегім келеді. Далада күз болса да, көңілдеріңіз жадыраңқы болсын