ПОМАГИТЕ АЗАҚ ТІЛІ :( 2-тоқсан Қазақ тілі 5-сынып
Тоқсандық жиынтық бағалау
1. Лексикология нені зерттейді?
А. Тілдің сөздік қоры мен сөздік құрамын зерттейді.
Б. Жалпы сөздерді зерттейді.
С. Сөздердің байланысын зерттейді.
Д. Дыбыстарды зерттейді.
2. Негізгі сөздік қорға жататын сөзді табыңыз.
А. Ғаламтор
Б. Орамжапырақ
С. Құлын
Д. Көзілдірік
3. Cөздің лексикалық мағынасына қарай қандай түрлері бар?
А. Дауысты, дауыссыз дыбыстар
Б. Тұрақты тіркестер
С. Сөз тіркестері
Д. Тура және ауыспалы мағынасы
4. Тура мағыналы сөзді табыңыз.
А. Терең ой
Б. Майлы дастархан
С. Сыр шерту
Д. Ашық терезе
5. Ауыспалы мағынадағы сөзді табыңыз.
А. Шалғай ауыл
2 из 5
Б. Құрғақ сөз
С. Кең сынып
Д. Ақ қар
6. Омоним бола алатын сөзді табыңыз.
А. Қағаз
Б. Кітап
С. Оқулық
Д. Бет
7. Мақалдардан антоним сөзді табыңыз.
А.Ер мойнынан қыл арқан шірімес
Б. Бала бал арасын тамашалады.
С. Көз-қорқақ, қол –батыр.
Д. Ол тартпаның тұтқасын тартты.
8. Антонимдес сөз тіркесін табыңыз.
А. Ала жаздай, қыс бойы
Б. Кең дала, айдын көл
С. Денсаулығы жоқ, ақшасы бар
Д. Асқар тау, телегей теңіз
9. Синоним емес қатарды табыңыз.
А. Байсалды, байыпты
Б. Шалғай, қашық
С. Сәт, мезет
Д. Бұлыңғыр, ескі
10. Қызылмен жазылған сөз қандай сөздің орнына жұмсалып тұр.
Оның қорасында бес-алты тұяғы бар.
3 из 5
А. Мал
Б. Байлық
С. Тауық
Д. Аяқ
11. Екі сыңары да кірме сөзден болған сөзді табыңыз.
А. Оқу-білім
Б. Тарс-тұрс
С. Азды-көпті
Д. Хат-хабар
12. Кірме сөзге тән анықтаманы табыңыз.
А. Екі сөздің бірігуі арқылы жасалған сөз.
Б. Басқа тілден енген сөздер.
С. Мағыналары жағынан бір-біріне жуық сөздер.
Д. Айтылуы,жазылуы бір сөздер.
13.Мағыналары қарама-қарсы сөздерді табыңыз.
А.Ол мейрамдарда көрші -қолаңдарды аралап кетеді.
Б. Кең зал ығы-жығы.
С. Ол судың ыстық-суығына қарамастан қотарып салды.
14. Қызылмен жазылған сөздердің мағыналық түрін ажыратыңыз.
Айналайын қарағым. Бетіңе келмес қарағым.
А. Синоним
4 из 5
Б. Антоним
С. Тура мағына
Д. Омоним
15. « Әуес» сөзінің мағынасын табыңыз.
А. Жалтақтау, мадақтау
Б. Армандау,жек көру
С. Құмар, үйір
Д. Сыйлау, құрметтеу
16. «Қой аузынан шөп алмас» тіркесінің антонимін табыңыз.
А. Тентек
Б. Момын
С. Ақылды
Д. Баяу
17. «Санын соғу» тұрақты тіркесінің синонимін табыңыз.
А. Шаттану
Б. Өкіну
С. Қобалжу
Д. Алаңдамау
18. Мағыналары бір-біріне жақын, бірақ әр түрлі дыбысталып айтылатын сөздер қалай аталады.
А. Синонимдер
Б. Антонимдер
С. Көп мағыналы сөздер
Д. Тура мағынасындағы сөздер
19. Сын есімдерден болған синонимдерді табыңыз.
А. Оң, сәлемдесу, түр, түс
Б. Тез, амандасу салмақты, шапшаң
С. Салмақты, сабырлы, байыпты, ұстамды
Д. Түс, келбет, пішін, рең, дидар
5 из 5
20. Орыс тілінен енген кірме сөзді табыңыз
А. Мұғалім, жәдігер, айна
Б. Кәмпит, сөмке, кәрзеңке
С. Кереует,бақыт,дос
Д. Диктант, пима, ұлыс
Сөздік құрам, лексика – белгілі бір тілдегі барлық сөздердің жиынтығы. Сөздік құрам ұлттың өзіне тән кәсібі мен қоғамдық, әлеуметтік тіршілігін тұтас сипаттайды. Ұлттың рухани және материалдық мәдениеті неғұрлым бай болса, оны жеткізіп, суреттейтін сөздер де соншалықты көп әрі күрделі болады. Негізінде ұлт тіліндегі барлық сөздер реестрге тіркеліп, түсіндірме сөздікке енеді. Мысалы, 20 ғасырдың соңғы ширегінде жарық көрген 10 томдық Қазақ тілінің түсіндірме сөздігіне 70 мыңға жуық лексикалық және фразеологиялық бірліктер енген. Бірақ мұнда қазақ тіліндегі барлық сөздер қамтылмаған. Сөздік құрамыға жалпыхалықтық лексикамен қатар кірме сөздер, терминдер, кәсіби сөздер, диалектілер, жаргондар, әдеби және ауызекі тіл лексикасы, т.б. енеді. ( осыған қарап жасап көріңіз)
Құрбақа (лат. Bufonidae) – құйрықсыз қосмекенділер отрядының бір тұқымдасы. Жер шарында кең тараған (тек Антарктидада кездеспейді). 21 туысы, 300-дей түрі белгілі. Бұлардың көзінің арт жағында құлақ маңы безі жақсы дамыған, үстіңгі жақ сүйегінде тіс болмайды. Артқы аяғындағы саусақтарының ұшы жартылай жарғақпен байланысқан.
Кәдімгі құрбақаның терісі бұдырлы, мүйізді болатындықтан құрлықта тіршілік етуге бейімделген. Кәдімгі Қүрбақаның денесінің ұзындығы 20 см, орманды-далалы аймақтарды мекендейді. Жасыл құрбақаның денесінің ұзындығы 14 см-дей, орманды-далалы алқаптарда, биік тауларда да (4500 м-ге дейін) және шөлді жерлерде тіршілік етеді.