amitas

02.12.2022 02:52 •  Қазақ тiлi

ПОМАГИТЕ НА КАЗАХСКОМ НЕ ШАРЮ Берілген мәтіндегі сөйлемдердің бастауыштарын теріп жаз.

Геодезия - Жер туралы ертеден келе жатқан ғылымдардың бірі.
«Геодезия» деген сөздің өзі грек тілінен аударғанда, «жерді болу» мағынасын
білдіретіндігі, оның адамзаттың тыныс тіршілігінде жер учаскелерін
өлшеуге, белуге байланысты пайда болғандыгының дәлелі. Қазіргі замандағы
геодезия-жерді болГеодезия - Жер туралы ертеден келе жатқан
ғылымдардың бірі. «Геодезия» деген сөздің өзі грек тілінен аударғанда,
«жерді болу» мағынасын білдіретіндігі, оның адамзаттың тыныс тіршілігінде
жер учаскелерін өлшеуге, белуге байланысты пайда болғандыгының дәлелі.
Қазіргі замандағы геодезия-жерді болу мағынасы шеңберінен әлдеқашан
шыккан, күрделі ғылыми, ғылыми- техникалық және инженерлік мәселелерді
геодезиялық, т.б. да аспаптар көмегімен арнайы өлшеу және өлшеу
нәтижелерін математикалық-графиктік өндеу арқылы шешетін жан-жақты
ғылым саласына айналып отыр. Сөйтіп, геодезия - Жердің пішіні мен көлемін
анықтауда, оның жекелеген бөліктерін планға, картаға түсіруде, жердің
қималарын (профильдерін) жасауда, инженерлік жүмыстарды жобалауда,
жүргізуде және пайдалануда қолданылатын әр түрлі өлшеу әдістері туралы
ғылым. Геодезия ежелгі ғылымдардың бірі бола түрса да, адамзат
қоғамының, ғылым мен техниканың жедел дамуына байланысты өзінің
мазмүнын өзгертіп отырды. Соның нәтижесінде геодезия бірнеше дербес
ғылыми және ғылыми-техникалық салаларға бөлінді.
Жоғарғы геодезия
Жоғарғы геодезия - жердің және планеталардың фигуралары мен көлемдерін
зерттеу, сондай-ақ геодезиялык негізгі тірек жүйелерін құру жөніндегі
міндеттерді шешеді. Жоғарғы геодезия мәселелерін шешу үшін жүргізілген
егжей- тегжейлі зерттеулер барысында одан геодезиялық астрономия,
геодезиялык гравиметрия, ғарыштық геодезия сияқты жеке пәндер бөлініп
шықты.
Геодезиялык, астрономия - геодезиялык тірек жүйелерін құруда аспан
шырақтарын бақылау негізінде координаталық бастапқы мәліметтерді
анықтау мәселелерімен шүғылданады.
Геодезиялық гравиметрия - жер бетінің жекелеген нүктелерінің ауырлық
күшін арнайы аспаптармен өлшеу арқылы жер пішінін зерттеумен
айналысады.
Ғарыштың геодезия - жердің жасанды серіктерінің көмегімен жер беті
нүктелерінің геометриялық аракатынастарын зерттейді.
Геодезияның (топографияның) еншісіне жер бетінің шағын аймактарын
жазықтык ретінде қарап, оны өлшеу мен қағаз бетіне кескіндеу тиген.
Картография
Картографияда жер бетінің едәуір аймақтарының кескіндерін әртүрлі
мақсаттағы түрінде жасау әдістері мен процестері және көбейту
технологиясы зерттеледі.

Аэрофототопография
Аэрофототопография - аэросуреттер бойынша топографнялық карталар мен
пландар жасау әдістерін зерттейді және жетілдірумен шұғылданады.
Қолданбалы геодезия
Қолданбалы геодезия - ізденістер, құрылыстар мен инженерлік ғимараттарды
салу және пайдалану, кұрылыс жабдыктарын монтаждау, табиғат
байлықтарын пайдалану, т.б. инженерлік жұмыстар кезінде атқарылатын
геодезиялык жұмыстардың әдістерін зерттеумен айналысады. Қолданбалы
геодезияда жоғарғы геодезияның, топографияның, маркшейдерлік істің де
негіздері кең пайдаланылады, ал кей кездерде өзіне тән өлшеу тәсілдері мен
аспаптарын қолданады.
Жоғарғы геодезия - жердің және планеталардың фигуралары мен
көлемдерін зерттеу, сондай-ақ геодезиялык негізгі тірек жүйелерін құру
жөніндегі міндеттерді шешеді. Жоғарғы геодезия мәселелерін шешу үшін
жүргізілген егжей- тегжейлі зерттеулер барысында одан геодезиялық
астрономия, геодезиялык гравиметрия, ғарыштық геодезия сияқты жеке
пәндер бөлініп шықты.