Прочитайте приведенные тексты и выполните задание ниже.) А мәтіні –Ба өз бетінен;
Ә мәтіні –Ғабиден Қожахметтің «Алаштың асылдары» өлеңінен үзінді.
А мәтіні В мәтіні
Қазақстан Республикасы 2013 жылы «Жасыл экономика» тұжырымдамасын қабылдады. Тұжырымдамада халықтың әл-ауқатын жақсарту, қоршаған ортаны қорғау, табиғи ресурстарды сақтап, тиімді пайдалану үшін жаңа экономикаға көшу жолдары белгіленген. «Жасыл экономика» экологиялық апаттың алдын алуға негізделген. Табиғи энергия көздері-мұнай мен газ таусылса, экологиялық апат болады. Ал жасыл экономика бүкіл табиғи энергия көздерін тиімді пайдалануға, табиғи таза өнім шығаруға бағытталған.
Тұжырымдаманы іске асыру үш кезеңге бөлінген: бірінші кезең-табиғи қорды тиімді пайдалану: екінші кезең-жаңа технология арқылы өндірілген, жаңартылған энергетиканы енгізу:үшінші кезең-жаңартылған энергетика арқылы өнеркәсіпті дамыту. Табиғи энергия көздерін сақтаудың бір жолы –баламалы энергия көздерін шығараты жаңа технологияны енгізу.
Алаштың асылдары
Шайқалды сан мәрте
Елімнің тұнығы.
Қазағым, асылым -
Көк түрік сынығы.
Торлап ап тұрғанда
Ұлтымды азап-мұң,
Оятпақ болыпты
Ұлдары қазақтың.
Әлихан, Мұстафа,
Ахмет, Міржақып
Орнатпақ болыпты
Халқына нұр бақыт.
Күресті атсын деп елінің ақ таңы.
Алаштың айбынды
Асылдай ұлдары,
Зиялы, жүректі,
Қорғаны тұлғалы
Сын жерде елінің намысын сатпады.
1.Мәтіндерді оқып, стилі мен жанрын анықтап, себебін жазыңыз ( )
А мәтіні Ә мәтіні
Стилі, себебі ...
Жанры, себебі ...
Ғаламтор туралы диалог құрастыру.
Ағасы: Бауырым, осы соңғы кездері ғаламторға тәуелділік қоғамдағы ең үлкен мәселеге айналып отыр. Осы жайлы не ойлайсыз?
Інісі: Ия, дұрыс айтасың. Ғаламтор пайда болғаннан бері адамдардың өмірін жеңілдетіп, барша сұрақтарға жауап табуға мүмкіндік пайда болды. Ғылым мен техниканың дамыған заманында өз өмірімізді компьютерсіз елестету қиын.
Ағасы: Дегенмен, бұл құрылғының пайдасымен қатар зияны де аз емес. Ең басты зияны - ол денсаулыққа тигізетін зияны. Компьютер алдында ұзақ отыру көз бен омыртқаға аса үлкен зақым келтіреді. Сондықтан да компьютерда көп жұмыс жасайтын адамдарға арнайы көзілдірік киіп, отырған кезде де арқаны тік ұстауға тырысу керек. Сонымен қатар уақтылы үзіліс жасау керек.
Інісі: Осындай келеңсіздіктер орын алмауы үшін, компьютерді тек керек кезінде немесе күніне 1 - 1,5 сағаттан аспайтын уақыт қолдану керек деп ойлаймын. Мен өзім осы ережені сақтап, қалған бос уақытымда анама көмектесемін.
Ағасы: Сондықтан ғаламторды тек қажет уақытында пайдалану керек деп деп ойлаймын. Ал басқа бос уақытыңды пайдалы іске арнап, ата – анаңа, бауырларыңа көмектесіп немесе спортпен айналыссаң болады. Кітап оқысаң, тіпті жақсы, нұр үстіне нұр болар еді.