Әр мәтіннен бір сөйлемге синтаксистік талдау жасаңыз.
1-мәтін.
Қалақай – улы өсімдік. Өсімдіктің емдік қасиеті күні кешеге дейін жұмбақ болып келді. Емдік қасиет күшті болу үшін оның жапырағы мен тамырын күздің аяғында жинайды. Қалақай жаңа өсіп келе жатқанда, оның балауса жапырағы мен сабағынан түрлі тағамдар да жасайды.
Комек керек
(Поле осенью паши, если осенью не вспашешь, весной сто раз пахать придется. )
Егіндікті күз суар, күз суарсаң, жүз суар.
(Пашню осенью по сто раз поливай. )
Егілмеген жер жетім, елінен айырылған ер жетім.
(Сиротливо смотрится пашня, на которой не сеют, сиротою выглядит джигит без родины. )
Жеріне қарай егін ек, жолына қарай жегін жек.
(Про посевы знает тот, кто их засевает, про телегу знает тот, кто ее запрягает. )
Жастанғаның жапырақ, төсенгенің топырақ.
(Под голову листья стелятся, под тело земля ложится.)
Қазіргі уақытта Қазақстанда “ФудМастер”, “Адал”, “Смак”, “Қайсар”, “Агропродукт”, қымыз және шұбат өнімдерін шығаратын “Саяқ”, т.б. шетелдік және отандық компаниялар сүт өнімдерімен қатар сүтке әр түрлі биоқоспалар қосып, тәтті “БИО-С”, “Пеппи”, т.б. өнімдерді шығарады.
Сүт тағамдарын қазақ халқы бір сөзбен “ақ” дейді. Ақтан тағамдар әзірлеуде бірнеше мыңдаған жылдар бойы халық аса бай тәжірибе жинақтай отырып, одан жүзден астам тамақ түрлері мен дайындау әдістерін жасаған. Сиыр сүтінен сұйық, қою, қоймалжың, ащы, тұщы, жұмсақ, қатты, ұнтақ түріндегі ұлттық тағамдар жасаса, ешкі сүтін емге қолданған. Бие сүтін ашытып қымыз, түйе сүтінен шұбат жасап, оларды әр түрлі ауруларға ем ретінде де пайдаланған. Сүт тағамдарының құрамы ақуыз, май және көмірсуларға өте бай, олар адам организмінде оңай қорытылады әрі сіңімді болады. Кейбір Сүт тағамдарында түзілетін сүт қышқылы адамның ас қорыту жүйесіндегі шіру процестерінің дамуын тежеп отырады. Ол денсаулыққа пайдалы және қоректік қасиеті мол.