Карнова

04.04.2023 17:06 •  Қазақ тiлi

с Казахским не особо силен: Б. Соқпақбаев «Он алты жасар чемпион» әңгімесі.
Жаңа сөздер. амал, ширақ
МӘТІНАЛДЫ ЖҰМЫС
АЙТЫЛЫМ
1-тапсырма. Суреттерге тақырып қойып, ой бөлісіңдер.
ЖАЗЫЛЫМ 2-тапсырма. Көп нүктені орнына қажетті қосымшаларды қойып жаз. Меңгеріле байланысқан сөз тіркестерін тап.
1. Гигиена — «ауру... алдын алу», «денсаулықты сақтау» дегенді білдіреді. 2. Адам денсаулығы о... өмір сүру салтына байланысты. 3. Оңтайлы еңбек пен демалыс тәртіб..., тиімді тағам, дене шынықтыру, шынығу, жеке бас гигиенасын қадағалау, зиянды дағдылар... (темекі, арақ , т.б.) бас тарту, сабырлық сақтау адам денсаулығын сақтау...
көмектеседі. 4. «Жеке бастың гигиенасы» дегеніміз — күнделікті денсаулығ... сақтап, оны нығайту... бағытталған шаралар.
ОҚЫЛЫМ АЙТЫЛЫМ
6-тапсырма. Мәтінді рөлге бөліп оқыңдар. Мәтіндегі негізгі ақпаратты анықтаңдар.
...Биылғы жазғы демалыстың қалай өткенін Мұрат сезбей қалған сияқты. Бірсыпыра жолдастарымен бірге пионер лагеріне жіберілген еді.
...Лагерьде Мұрат бір ай болып, әр жағынан жетіліп, іштей де, сырттай да жаңғырып қайтты. Ойы сергіп, бойы өскендей болды.
...Мұрат лагерьден қайтып келген күннің ертесіне терезенің тұсында бірдеме тасырлаған соң Ұлжан сыртқа қараса, баласы жүгіріп бара жатқан адамға ұқсап, бір орында безек қағып тұр екен.
— Әкем-ау, бұнысы — несі? — деп таңданды Ұлжан.
Бір кезде Мұрат жүгіргенін қойды да қолын жоғары созып, онан соң қайта төмен түсіріп, осылайша бірнеше рет қайталады. Бұнымен де тынған жоқ. Бір кезде екі бүйірін таянып, біресе отырып, біресе тұрды.
— Мұратжан-ау, бұның — не, лагерьден осыны үйреніп қайттың ба?—деді Ұлжан шешей.
— Зарядка жасап жатырмын.
— Ол — не дегенің?
— Лагерьде бізге күнде ертемен зарядка жасататын. «Үйде де жасап тұрыңдар», — деген. Aпa, бұның пайдасы зор. Атам екеуіңнің жасауларыңа да болады.
… Жеңіл атлетикадан болатын аудандық жарысқа бұл мектептен он адам қатыспақшы.
Мұрат солардың құрамында. Ол қазір жүз метр жүгіруге жаттығып жүр. ...Мектеп оқушыларының жеңіл атлетикадан болған аудандық жарысында Николай Трофимович бастап барған «Қызыл шекара» жеті жылдық мектебінің коллективі бірінші орынға ие болды. Мұратты да қажырлы түрде жаттығуы жемісін көрсетті, ол жүз метрге жүгіруден аудан бойынша екінші орынға ие болды...
— Сенің боксер болғыңкеле ме? — деп сұрады Николай Трофимович кенеттен. Мұрат үндемей тұрып қалды.
— Жарайды, сен гимнастика емес, бокс секциясына қатынас. Жүре-бара көрерсің,— деді Николай Трофимович. — Жақында мен бокс секциясын ұйымдастырамын. Сенен жақсы боксер шығуы мүмкін.
Мұрат боксқа зор ынтамен қатынасып жүрді. Үйде де ертелі-кеш көлеңкесімен соғысып жатады, жіптен секіреді, ақсаңдайды, әйтеуір неше түрлі жаттығулар жасайды.
Б. Соқпақбаевтың «Он алты жасар чемпион» әңгімесінен үзінді
ЖАЗЫЛЫМ АЙТЫЛЫМ
7-тапсырма. Мәтіннен орын тәртібі арқылы жасалған сөз тіркестерін тауып, жаз. Оларды байланысу түріне қарай талда.
ЖАЗЫЛЫМ АЙТЫЛЫМ
8-тапсырма. Мәтін мазмұны бойынша жоспар құрып, жаз. Жоспардағы тақырыпшалардағы тірек сөздерді анықта. Жоспары бойынша мәтінді баянда.
МӘТІНСОҢЫ ЖҰМЫС
АЙТЫЛЫМ
10-тапсырма. Жағдаят: інің жиі ауырып қалады. Оған ауырмау үшін спортпен айналысу керектігін, күнделікті жаттығу жасаудың пайдасын түсіндір. Оған «Он алты жасар чемпион» әңгімесіндегі Мұраттың жеткен жетістіктерін айтып бер.