Сөйлемдерді толықтырып, себеп-салдар салалас құрмалас сөйлем құрастырыңдар. Жалғаулықты және жалғаулықсыз түрлерінің
ерекшеліктерін түсіндіріңдер. Себеп мәнді және салдар мәнді
сөйлемдерді ажыратыңдар.
1. Мәжілісте Ұлпанның екі ұсынысы да амалсыз қабыл-
данды, себебі...
2. Ұлпан әмеңгерліктің жойылғанын қалайды:
3. . сол себепті әйел адамның атымен аталатын ру, ауыл
атаулары көп болған.
4. Әйелді ренжіткен адамға айып салынған, себебі...
5. ..., өлім жазасына кесілген немесе сол рудың талқысына
берілген.
6. Балаларды жас кезінен атастыру дұрыс емес, сондықтан...
(От огня другой земли больше дыма родной земли)
2. Акқу көлін аңсайды,
Адам туған жерін аңсайды.
(Лебедь рвутся озера,
Человек тоскует по родной земле)
3. Өз елім, өлең төсегім.
(Моя страна, моя поэтическая кровать.)
4. Туған жердің жуасы да тәтті
(В родной земле и лук сладкий)
5. Туған жердің қадірін шетте жүрсең білерсің.
(Цену родной земли понимаешь за границей)
6. Туған жердей жер болмас,
Туған елдей ел болмас.
(Не будет Земли, как родной,
Не будет такой страны, как родная.)
7. Әркімнің өз жері — жұмақ.
(У каждого своя земля-рай.)
8. Туған жер алтын бесік
(Родная земля золотая колыбель)
9. Жалықтырса ұзақ сапар, жат мекен
Туған елдің түтіні де тәтті екен.
(Скучная долгая поездка, чужая страна
Дым родной страны тоже сладок.)
10. Жат жердің қаршығасынан,
өз жеріңнің қарғасы артық.
(От снеговика чужих земель,
ворона своей земли лишняя.
1. Хабарлы сөйлем.
Хабарлы сөйлем қандай да бір оқиғаны баяндау, суреттеу мақсатында айтылады. Мысалы: Оқушылар жеңіс күніне арналған қойылымға дайындалды.
2. Сұраулы сөйлем.
Сұраулы сөйлем бір нәрсені білу мақсатында айтылады. Мысалы: Кеше жаңбыр жауды ма?
3. Лепті сөйлем.
Лепті сөйлем адамның көңіл күйіне, сезіміне байланысты айтылатын ойды білдіреді. Мысалы: Алақай, апам келеді!
4. Бұйрықты сөйлем
Бұйрықты сөйлем бір нәрсені бұйыру мақсатында айтылады. Мысалы: Бұл тапсырманы ертең міндетті түрде орындап кел!