Сен білесің бе? Аспан әлемін, ғаламшарды зерттейтін адамды астроном
деп атайды. Астрономдардың айтуынша, Жер ғаламшары
Күннің айналасындағы газ және тозаңдардың пайда бол-
ған. Ал «Күннің тартылыс күшінен кеңістікте ғаламшарлар
пайда болған», - деген болжам бар.
Газ-тозаң іріктеліп, олардың жеңіл элементтері Күн
сәулесінің қысымымен одан әрірек орналасады. Ал бірша-
ма ауырлары Күнге жақын орналасқан.
Оқиық
2. Өлеңді мәнерлеп оқы. Түсінгеніңді айтып бер.
Мен астроном боламын
Білімін жиып ғаламның
Мен астроном боламын.
Ғаламшарлар әлемін
Зерттеу - менің қалауым.
Білімін жиып ғаламның
Мен астроном боламын.
Арманымның жолында
Көтерем ғылым жалауын.
H. Дәулеткереева
Оқиық және жауап берейік
3. Сұрақтарға жауап бер.
Өлең неше шумақтан тұрады?
Өлеңнің әр шумағында неше жол бар?
Өлеңнің әр жолында неше буын бар?
Ойл
Ойланайық
4. Өлеңді қайталап оқы. Сұрақтарға жауап бер.
Өлең не туралы?
Астроном болу үшін не істеу керек?
Астроном адамдар немен айналысады?
Астрономдар неліктен ғаламшарларды зерттейді?
Өлеңдегі кейіпкер алдына қандай мақсат қойды?
Арыстан баб кесенесі — көне Отырар жеріндегі сәулет өнері ескерткіші. Түркістан халқының арасында мұсылман дінін таратушы Қожа Ахмет Иасауидің ұстазы болған Арыстан баб ата қабірінің басына салынған. Кесене дәлізхана, мешіт, құжырахана, азан шақыратын мұнара сияқты жеке бөлмелерден құралған. Кесененің ең көне бөлігі қабірхана болуы тиіс. Қазір де оның едені басқа бөлмелермен салыстырғанда едәуір биік. Қабір үстіне алғашқы белгі 12 ғ. шамасында салынған. Мазар 14 ғасырда қайта жөнделген. Арыстан баб кесенесі 20 ғасырдың басында жергілікті халықтың қаражатымен күйдірілген кірпіштен ауданы 35x12 м, биіктігі 12 м, бұрынғы Меккеге қараған есігі Түркістанға, Әзірет Сұлтанға бағытталып, Солтүстік жағы кесене, Оңтүстік жағы мешіт есебінде қайта жәнделді.
Айша бибі кесенесі — ХІ-XII ғасырлардағы сәулет өнерінің көрнекті ескерткіші. Жамбыл облысы Жамбыл ауданында Айша бибі ауылында орналасқан. Сырты керамикалық плиталармен қаланып, ойып жасалған өрнектің сән-салтанаты мен сан түрлілігі жағынан Қазақстандағы басқа мемориалдық-дәстүрлік ескерткіштер ішінде оған тең келетіні жоқ. Ескерткішті қалаған кірпіштердің әртүрлілігінің өзі таң қалдырады. Оның алғашқы қалпы біздің уақытымызға дейін тек батыс қабырғасында сақталған.
Мәтін тақырыбы - "Қазақстан қызғалдақтары".
Түсінгенім: Қазақстан түрлі өсімдіктерге бай, табиғаты мол. Соның бірі - қызғалдақ. Қызғалдақтың түсі әр түрлі болғанымен, қызыл және сары - ең көп кездесетіні. Мәтінде көптеген сандық информация берілген. Осы мәтіннің негізгі ойы - аудиторияға жаңа білімді(қызғалдақ туралы) дәріптеу.
Обширная казахская степь богата природными богатствами, разнообразными растениями. В степи на выходящих днях весны появляется тюльпан. На нашей земле встречается 32 вида тюльпанов. Из них 12 видов-эндемические, то есть только на казахской земле растут эти виды. Поэтому Казахстан называется "Родина тюльпанов". «Что это - Родина тюльпанов?" - имеется спор по данному вопросу. В мире есть много стран, которые выращивают тюльпаны и получают их семена. Но, тюльпаны в Казахстане являются природными - чистым, многолетним растением. Поэтому, они ароматизированы, неповторимый аромат вокруг них. Их высота составляет 30-35 см. Различные цвета имеет тюльпан: красный, желтый, розовый, красный, желтый и т. д. А самые распространённые из них - красный и желтый. 18 видов тюльпанов, произрастающих на нашей земле, зарегистрированы в "Красной книге". Так что, тюльпаны следует хранить как зрачок глаз.