Тұрлаусыз мүшелер - сөйлемнің тұрлаулы мүшелерінің айналасына топтасып, семантикалық жағынан кеңейтіп, толықтыратын мүшелер.
Тұрлаусыз мүшелерді тіл білімінде үш топқа бөліп қарау қалыптасқан:
анықтауыш;
толықтауыш;
пысықтауыш.
Осылайша жіктеуде олардың тұрлаулы мүшелерге мағыналық қатынасы негізге алынады. Дегенмен, олардың қай сөз табынан болған мүшемен қатысы да ескеріледі. Мысалы, Ол шебер сөйледі. Ермек шебер ойыншы. Мұндағы шебер сөзі бірінші сөйлемде пысықтауыш, екінші сөйлемде анықтауыш қызметінде жұмсалып тұр. Толықтауыш пен пысықтауыш көбіне баяндауышпен, ал анықтауыш көбіне бастауышпен және субстантивтенген басқа мүшелермен байланысты болады десек те, тұрлаусыз мүшелер туралы мәселелер сөздердің тіркесуімен байланыста қаралғанда ғана шешімін табады.
1. қазақ тілінде 7 септік бар. Олар атау, ілік, барыс, табыс, жатыс, шығыс, көмектес 2.сан есім деп заттын санын білдіретін сөздерді айтамыз. 3.сан есім сұрақтары қанша, неше, нешінші 4 есептік сан есім бір, екі, үш, төрт. ... т,б деген жай сандарды білдіреді. реттік сан есім бірінші, екінші, үшінші. т,б рет ретімен санауды білдіреді. 5. құрбы -подруга, характер -мінез, мнение - пікір, кадір тұту-уважение,уважать, жұбын жазбау - не разлучить, ответственность -жауапкершілік. нағыз -самый, лучший . 6. да, де,та,те 7. заттың қимылын,іс əрекетін білдіретін сөздерді етістік дейміз. 8. күлме досыңа -келер басыңа 9. ілік септік жалғауы ның, нің, 10. етістік дегеніміз - заттың қимылын, іс əрекетін білдіретін сөздер.
Тұрлаусыз мүшелер - сөйлемнің тұрлаулы мүшелерінің айналасына топтасып, семантикалық жағынан кеңейтіп, толықтыратын мүшелер.
Тұрлаусыз мүшелерді тіл білімінде үш топқа бөліп қарау қалыптасқан:
анықтауыш;
толықтауыш;
пысықтауыш.
Осылайша жіктеуде олардың тұрлаулы мүшелерге мағыналық қатынасы негізге алынады. Дегенмен, олардың қай сөз табынан болған мүшемен қатысы да ескеріледі. Мысалы, Ол шебер сөйледі. Ермек шебер ойыншы. Мұндағы шебер сөзі бірінші сөйлемде пысықтауыш, екінші сөйлемде анықтауыш қызметінде жұмсалып тұр. Толықтауыш пен пысықтауыш көбіне баяндауышпен, ал анықтауыш көбіне бастауышпен және субстантивтенген басқа мүшелермен байланысты болады десек те, тұрлаусыз мүшелер туралы мәселелер сөздердің тіркесуімен байланыста қаралғанда ғана шешімін табады.
2.сан есім деп заттын санын білдіретін сөздерді айтамыз.
3.сан есім сұрақтары қанша, неше, нешінші
4 есептік сан есім бір, екі, үш, төрт. ... т,б деген жай сандарды білдіреді. реттік сан есім бірінші, екінші, үшінші. т,б рет ретімен санауды білдіреді.
5. құрбы -подруга, характер -мінез, мнение - пікір, кадір тұту-уважение,уважать, жұбын жазбау - не разлучить, ответственность -жауапкершілік. нағыз -самый, лучший .
6. да, де,та,те
7. заттың қимылын,іс əрекетін білдіретін сөздерді етістік дейміз.
8. күлме досыңа -келер басыңа
9. ілік септік жалғауы ның, нің,
10. етістік дегеніміз - заттың қимылын, іс əрекетін білдіретін сөздер.