үш қиян толғаудағы өкініш пен күдік, арман мен үміт толғаныстарынан ел болашағы үшін алаңдаушылықты байқаймыз. ақын өмір сүрген кезеңдегі тарихи жағдай туралы мәліметтер жинақтап, өлеңмен байланыстырып әдеби эссе жазыңдар.

«Жерұйық» дегенде біріншіден, құтты мекен ойға оралады, ол қазақ халқының тарихында Асан қайғының философиясымен тығыз байланысты. Себебі, Асан қайғы жел маясына мініп халқына Жерұйық іздейді. Сонда «жерұйық» дегеніміз қандай жер және бүгінгі заманда қазақ халқы өз жерұйығын тапты ма деген сауалдарға жауап іздеу кезек күттірмес мәселе. Орхон-Енисей руникалық жазбаларын негізге ала отырып және оларды археологиялық, этнографиялық, мифологиялық деректермен толықтыра отырып, көне түркілердің дүниетаным түсінігін және олардың космогониялық танымын анықтауға негіз бар. ҚР Президенті, Елбасы Н.Ә. Назарбаев өзінің «Тарих толқынында» атты кітабында: «Бұдан 1,5 мың жыл бұрынғы ғұн нәсілдері – түркілер – Ашина руының түркілері – Ордос алабынан ауған жүнді тайпаларының ежелгі ақсүйек әулиетінен тараған ұрпақтар.

Ыбырай Алтынсарин.Өзен.

Өзен биік таудан бастау алады.Таудан құлаған өзен суы күн сәулесімен жарқырап,күннің желінеде,аптық ыстығынада қарамай өз қалпынан айнымай,тау мен тасты аралап сарқырап ағып жатыр.Өзеннің суын адам ішсе,көңіл сарайын ашады,денедегі бар дертін қашырады.Шөлдеп оттай ысып келген жануарлар,суын ішіп рахаттанады.Торғайлар топтасып желмен бірге ұшып келіп су ішеді.Бұл өзеннің суы тұнық,мөлдір,10мың мал айдапөтсеңде суы лай болмайды.Суы тасыса сай-саланың бәрін алып,даланы көк шалғын,көкорай шөпке орайды.Жағасында ел қоныстанып,алуан-алуан дәмді балықтарын аулайды.Аққан суға тас не алтын тас лақтырып сынасаңда,өзен өз арнасынан ауытқымай қалыбында аға бермек.Өзен-өмір нәрі.