СОЧ Казак Тылы азақ халқы түркі дәуірінен қалған дастандарды неліктен төл дүниесіндей қарсы алды? [1]

А) «Ақ сықын» — «Ақ марал» деген бізге таныс жазулар үшін.

В) Географиялық аймақтың бағыттарын барлай білген.

С) Діни-наным, салт-дәстүр халқымыздың тірлік-тіршілігінен алынғандай.

Д) Жаз жайлауы, қыс қыстауы көрші жатқан мемлекеттермен қарым-қатынас жасаған.

2. Ежелгі тайпалардың зергерлік бұйымдар жасайтыны туралы мәтіннің қай бөлімінде айтылады? [1]

А) үшінші

В) төртінші

С) бесінші

Д) екінші

3. Шылауларды мағыналық түрлеріне қарай сәйкестендір. [3]

А) Септеулік шылау 1) -ақ

В) Жалғаулық шылау 2) сияқты

С) Демеулік шылау 3) өйткені

4. Мәтіндегі үндестік заңына бағынбайтын сөздерді теріп жаз. [3]



Жазылым

5. Суретке қарап, саламатты өмір салты бойынша жарнама жаз. Тақырыбы: «Денсаулық- зор байлық». [7]

_

(80 сөз)

Оқылым және жазылым тапсырмаларының бағалау критерийі



Тапсырманы орындауда оқушының әр қа берілді.

Барлығы

Ұлы Отан соғысы 1941 жылы басталды жəне 1945 жылы 9 мамыр күні аяқталды. Ол жылдары соғыс болып жатқанда балаларға ауыр тиді. Көп балалар жетім қалды, киімдері жоқ болды, тамақтары болмады, денсаулығы жаман болды, жұмыс үстеуге тура келді. Оларға жай ғана тамақ болса соғыс бітсе деп армандады.

Ал жауынгерлердің жағдайы олардан артық болған жоқ. Олар соңғы патрондарды сақтап, соңғы суын сақтап жүрді. Бірақ солай жүріп-ақ жеңіске жетті. Сол үшін біз оны қатты құрметтейміз.

Объяснение:

Сделай лучшим

Объяснение:

ТҮЙЕ – ТҮЛІК ТӨРЕСІ

▪ Ойсылқара – түйе пірі, иесі, киесі.

▪ Бота, ботақан, көшек – түйе төлі.

▪ Бүлдіршін – екі жасар ұрғашы түйе.

▪ Тайлақ – екі - үш жасар еркегі.

▪ Бұзбаша – үш жасар ұрғашы түйе.

▪ Буырлыш – төрт - бес жасар еркегі.

▪ Буыршын – төрт - бес жасар еркегі.

▪ Бура – аталық түйе.

▪ Інген – аналық түйе.

▪ Атан – ақталған (кестірілген) түйе.

▪ Түйе малы тұқымы мен қасиетіне қарай: нар, жампоз, қоспақ, арақоспақ, мырзақоспақ, кердері, қылағай, қалбағай, бекпатша, құлпатша, желмая, аруана, біртуған, маз, үлек, айыр т. б. деп бөлінеді.

▪ Көрт, көйін – түйенің жаман түрлері.

▪ Ақшелек, қатпа – түйе аурулары.

▪ «Көс - көс» - түй

ЖЫЛҚЫ – МАЛДЫҢ ПАТШАСЫ

▪ Қамбар ата – жылқының пірі, иесі әрі киесі.

▪ Құлын, құлыншақ – жылқы төлі.

▪ Жабағы – бір жылға дейінгі төл.

▪ Тай – екі жастағы жылқы.

▪ Құнан – үш жастағы жылқы.

▪ Құнажын – үш жастағы ұрғашысы.

▪ Байтал – төрт жастағы ұрғашысы.

▪ Сойтал – төрттен асқан ұрғашысы.

▪ Дөнен – төрт жастағы еркегі.

▪ Бесті – бес жасар еркек жылқы.

▪ Айғыр – аталық жылқы.

▪ Сәурік – жас айғыр.

▪ Бие – аналық жылқы.

▪ Құлық – алғаш құлындаған бие.

▪ Қысырақ – үйірге алғаш қосылған жас мал.

▪ Мама бие – көп құлындаған жуас бие.

▪ Бедеу – құлындамайтын жылқы.

▪ Ат – ақталған (кестірілген) еркек жылқы, мініс ат. Мініс аттары жалпы жылқы тегіне қарай тұлпар, сәйгүлік, дүлдүл, наз бедеу, қазан ат, арғымақ, жабы, қасиетіне қарай аяңшыл, жорға, жүйрік т. б. деп аталады.

▪ Жылқының түр - түстері – ақ, ақбоз, күрең, торы, жирен, шабдар, шұбар, теңбіл, қызыл, қара, қарагер, құла, құлагер, бурыл, баран, қылаң, сұр, ала, кер, күлдібадам, шалбас.

▪ Тулақ – әбден жүдеген арық жылқы.

▪ Мәстек – жылқының жаман түрі.

▪ Жамандату, шеміршек, сақау, маңқа, қолқа – жылқы аурулары.

▪ Жылқы жүрісі – аяң, жортыс, бүлкіл, желіс, сау желіс, сар желіс, бөкен желіс, текірек, шоқыту, шабыс.

▪ «Құрау - құрау» - жылқыны шақыру.

СИЫР АТАУЛАРЫ

▪ Зеңгі баба – сиыр пірі, иесі, киесі.

▪ Бұзау – сиыр төлі.

▪ Баспақ – алты айға дейінгі төл.

▪ Арда, торпақ – бір жылдық төл.

▪ Тайынша – жастан асқан еркегі.

▪ Тана – жастан асқан ұрғашысы.

▪ Қашар – екі жасар ұрғашысы.

▪ Құнажын – үш жасар ұрғашысы.

▪ Дөнежін – төрт жасар ұрғашысы.

▪ Өгіз – кестірілген мал. Бұлар жасына қарай өгізше, құнан өгіз, атан өгіз т. б. болып аталады.

▪ Бұқа – аталық.

▪ Сиыр – аналық.

▪ Сауын сиыр – сауылып жүрген сиыр.

▪ Саулы сиыр – бұзаусыз сауылатын сиыр.

▪ Бұқаша, бұқашық – жас бұқалар.

▪ Қашақ – жиі қашатын, яғни бұқаға тоқтамайтын сиыр.

▪ Аусыл, қарасан – сиыр ауруы.

▪ «Аухау - аухау» - сиыр шақыру.

ҚОЙ АТАУЛАРЫ

▪ Шопан ата – қойдың пірі, иесі, киесі.

▪ Қозы, қошақан – қойдың жас төлі.

▪ Көрпеш – есейген қозы.

▪ Көбеген – төл басы, ерте туған қозы.

▪ Көпей – кеш туған қозы.

▪ Марқа – қозының марқайған кезі.

▪ Бағлан – семіз марқа.

▪ Тоқты – жасы алты айдан асқан.

▪ Тұсақ – жастан асқан ұрғашысы.

▪ Ісек – тарттырылған (кестірілген) қой.

▪ Құнан қой – үш жастағы қой.

▪ Дөнен қой – төрт жастағы қой.

▪ Азбан – тарттырылған қошқар.

▪ Қошқар – аталық.

▪ Саулық – аналық қой.

▪ Ақауыз қой – әбден семірген бойдақ қой.

▪ Топалаң – қой ауруы.

▪ «Пұшайт - пұшайт» - қойды шақыру.

ЕШКІ АТАУЛАРЫ

▪ Шекшек ата – ешкінің пірі, иесі, киесі.

▪ Лақ – төлі.

▪ Бөрте – алты айлық төл.

▪ Шікіраз – жасқа толған еркегі.

▪ Туша – жасқа толған ұрғашысы.

▪ Шыбыш – екі жастағы ұрғашысы.

▪ Ешкі – аналық.

▪ Серкешік – жасқа толған еркегі.

▪ Теке – аталық.

▪ Кебенек – ешкі ауруы.

▪ «Шөре - шөре» - ешкіні шақыру.

▪ Ешкінің түстері: ақ, қара, көксағал, ор жағал, сары