1. Әрбір адам өз ана тілін сүюі, құрметтеуі тиіс. (+)
2. Жер шарында 800-ге жуық ұлт өмір сүреді. (-)
Қазақ тілі туралы диалог.
- Алексей, сенің ұлтын өзге болғанымен, қазақ тілінде жетік сөйлеп, қазақ мектебінде білім алуыңның құпиясы неде?
- Еркебұлан, менің ұлтым өзге болғанымен, менің кіндік қаным тамған туған жерім – Қазақстаным! Менің ойымша, Қазақстанның әрбір азаматы мемлекеттік тілді білуі тиіс. Оған қоса, "Өнер алды - қызыл тіл" емес пе?
- Сенімен толықтай келісемін, дегенмен ұлттары қазақ бола тұра, өз тілдерінде сөйлей алмайтын қаракөз қандастарымыз қаншама... Атамыз қазақ "Тілін білмейтіндер емес, тілін білгісі келмейтіндер – мәңгүрт" деген екен.
- Әрине, әр адамның өз санасы біледі. Мысалға, біздің үйімізде ата – анамыз «Тіл - достықтың алтын көпірі» деп үнемі айтып отырады, әрі өздері де мемлекеттік тілді жетік меңгерген.
- Қандай керемет үлгі тұтарлық отбасы!
- Өзім де шексіз бай, шұрайлы, тегеуріні мықты, көркем, дана, сұлу, рухани бай, Абай әрлеген, Жамбыл жырлаған, Мәңгілік елдің Мәңгілік тілін меңгергенімді мақтан тұтамын!
- Жарайсың, достым!
- Рахмет, сонымен қатар мен Елбасымыздың үш тұғырлы тіл саясатын толығымен қолдаймын, әрі ағылшын тілін де үйренуге де ден қойып жүрмін.
- Бүгін мен сені басқа қырыңнан танып – білдім, осындай досым бар мен - бақытты жанмын!
Бір ұмытқан жөн-жоралғылардан, қашан 3 немесе 4 жас жігіт және ауқатты иеге деген болып табылады жарияла-, бұл бас "денгене" пришли. Ғұрыптың шарттары: ие таковы, кірістің мақсатын танып, майлы қойды кеседі, барлық етті пісіреді. Напросившиеся жігіттер барлық етті, ішіп кет- сорпой жеуге керекке. Қарамастан және қарамастан, олар барлық ет және сорпу, сол жеңіл- тігімдермен және адалдауға керекке шығын қос өлшемде осилить алса санал-. "Денгене" тағы "сирне" атайды. "Денгене" Қазақстанының оңтүстіктің облыстарында ғұрып аталады, қашан 4-5 отбасы в сердебені малды кеседі және етті барлыққа бөледі. Бойынша жалғау еттің в сердебені тағы бір малды және олай бұдан әрі кеседі. Сол тезірек барлық ара аймақтың жылы климаттық шарттарының, чтобы ет бүлінбеді.
Один из забытых обычаев, когда 3 или 4 молодых джигита являются к состоятельному хозяину и объявляют, что пришли на "денгене". Условия обычая таковы: хозяин, узнав цель прихода, режет жирного барана, варит все мясо. Напросившиеся джигиты должны съесть все мясо, запить сорпой. И, если они не смогут осилить все мясо и сорпу, то считаются проигравшими пари и должны возместить ущерб в двойном размере. "Денгене" называют еще "сирне". В южных областях Казахстана "денгене" называется обычай, когда 4-5 семей в складчину режут скот и делят мясо на всех. По окончании мяса режут в складчину еще один скот и так далее. Это скорее всего из-за теплых климатических условий региона, чтобы не испортилось мясо.
1. Мәтіннің не туралы екенін анықтаңыз.
A. Тіл туралы
2 . Мәтіннің негізгі идеясын табыңыз.
D. Туған тілді құрметтеп, қастерлеу керек.
3. Мәтіннің түрін ажыратыңыз.
D. мақала
4. Мәтін бойынша дұрыс/бұрыс ақпаратты анықтаңыз.
1. Әрбір адам өз ана тілін сүюі, құрметтеуі тиіс. (+)
2. Жер шарында 800-ге жуық ұлт өмір сүреді. (-)
Қазақ тілі туралы диалог.
- Алексей, сенің ұлтын өзге болғанымен, қазақ тілінде жетік сөйлеп, қазақ мектебінде білім алуыңның құпиясы неде?
- Еркебұлан, менің ұлтым өзге болғанымен, менің кіндік қаным тамған туған жерім – Қазақстаным! Менің ойымша, Қазақстанның әрбір азаматы мемлекеттік тілді білуі тиіс. Оған қоса, "Өнер алды - қызыл тіл" емес пе?
- Сенімен толықтай келісемін, дегенмен ұлттары қазақ бола тұра, өз тілдерінде сөйлей алмайтын қаракөз қандастарымыз қаншама... Атамыз қазақ "Тілін білмейтіндер емес, тілін білгісі келмейтіндер – мәңгүрт" деген екен.
- Әрине, әр адамның өз санасы біледі. Мысалға, біздің үйімізде ата – анамыз «Тіл - достықтың алтын көпірі» деп үнемі айтып отырады, әрі өздері де мемлекеттік тілді жетік меңгерген.
- Қандай керемет үлгі тұтарлық отбасы!
- Өзім де шексіз бай, шұрайлы, тегеуріні мықты, көркем, дана, сұлу, рухани бай, Абай әрлеген, Жамбыл жырлаған, Мәңгілік елдің Мәңгілік тілін меңгергенімді мақтан тұтамын!
- Жарайсың, достым!
- Рахмет, сонымен қатар мен Елбасымыздың үш тұғырлы тіл саясатын толығымен қолдаймын, әрі ағылшын тілін де үйренуге де ден қойып жүрмін.
- Бүгін мен сені басқа қырыңнан танып – білдім, осындай досым бар мен - бақытты жанмын!
- Қойшы, мені тіпті ұялтып тастадың ғой ...
6. Үштілділік (неологизм), лексика (термин), полиглот (термин).
Елімізде үштілділік саясаты кезеңдеп іске асырылып келеді.
Лексика - тілдің сөздік құрамы туралы ілім.
Көп тіл білетін адамды полиглот деп атайды.
Бір ұмытқан жөн-жоралғылардан, қашан 3 немесе 4 жас жігіт және ауқатты иеге деген болып табылады жарияла-, бұл бас "денгене" пришли. Ғұрыптың шарттары: ие таковы, кірістің мақсатын танып, майлы қойды кеседі, барлық етті пісіреді. Напросившиеся жігіттер барлық етті, ішіп кет- сорпой жеуге керекке. Қарамастан және қарамастан, олар барлық ет және сорпу, сол жеңіл- тігімдермен және адалдауға керекке шығын қос өлшемде осилить алса санал-. "Денгене" тағы "сирне" атайды. "Денгене" Қазақстанының оңтүстіктің облыстарында ғұрып аталады, қашан 4-5 отбасы в сердебені малды кеседі және етті барлыққа бөледі. Бойынша жалғау еттің в сердебені тағы бір малды және олай бұдан әрі кеседі. Сол тезірек барлық ара аймақтың жылы климаттық шарттарының, чтобы ет бүлінбеді.
Один из забытых обычаев, когда 3 или 4 молодых джигита являются к состоятельному хозяину и объявляют, что пришли на "денгене". Условия обычая таковы: хозяин, узнав цель прихода, режет жирного барана, варит все мясо. Напросившиеся джигиты должны съесть все мясо, запить сорпой. И, если они не смогут осилить все мясо и сорпу, то считаются проигравшими пари и должны возместить ущерб в двойном размере. "Денгене" называют еще "сирне". В южных областях Казахстана "денгене" называется обычай, когда 4-5 семей в складчину режут скот и делят мясо на всех. По окончании мяса режут в складчину еще один скот и так далее. Это скорее всего из-за теплых климатических условий региона, чтобы не испортилось мясо.