Сор по казахскому языку. 10 .
1. мәтіндерді оқып, стилін, жанрын салыстырыңыз.
1-мәтін
бәтеңке,
шұжық,
қаймақ,
дүкенде тұрып ұрысты.
бәтеңке шықты айғайлап:
айту керек дұрысты!
сен екеуің кімсіңдер,
мені айтындар мүлік деп,
құр мақтанып жүрсіндер,
жұрт та сырттан күліп көп.
ілмейсіндер, өмірге
кім пайдалы, кім мықты,
кәне, екеуің жеңіл де,
мойындаңдар шындықты.
олар ұзақ түн,
і айтыс ұзап тым,
бір бітімге келмеді
бақта оянды әнші құс,
ай да қалғып барады.
шымқай тартты күн шығыс,
алтын арай тарады.
бәтеңке,
шұжық,
қаймақ,
жатыр әлі айғ
жоба
бірін-бірі мінеді,
керкілдесті, керісті.
жүгінетін біреуді,
қ деп, келісті.
2-мәтін
биігін қар көмкеріп алақанаттанып жататын алатау – табиғаты әсем қазақ
жеріндегі ең ірі тау жоталарына жатады. оның қазақ үшін орны бөлек. алатауды ән-
күйге қоспаған ақын-жазушы жоқ шығар, сірә
жер жәннаты жетісуға көрік беріп тұрған алатаудың қойнауы құтты – ауасы
таза, шипалы судың көзі, мұнда өсімдіктің түр-түрі өседі, жануардың да түрі көп.
шыңды-құзды тау биігін қарлы шыңдар басып жатыр, қалың мұздақтар көп, тау етегінде
– орман, аңғарында – шалғын. қойнауы құпияға толы алатау қазақ үшін биіктіктің,
асқақтықтың символына айналған. флора мен фаунаға аса бай сұлу табиғаттың алатау
аталатын ғажайыбы осы жерді мекендеген халық үшін де, келген-кеткен қонақтар үшін
де үнемі сағындырып тұратын ерекше күшке ие.
салыстыру аспектілері:
стилі
жанры
мәтін түрі
2. мәтіндерге ат қойыңыз.
3. жанрлық ерекшелігін сақтап, өз өмірбаяныңызды жазыңыз. реттік сан
есімдерді қолданыңыз.
Ғаламтор туралы пікір әртүрлі. Ол жайында көп айтылады. "Ғаламторды дұрыс пайдалану-мәдениеттің белгісі" бұндай пікірмен қалай келіспейсің, әрине дұрыс айтылған. Егер біз тек ғаламтордағы атысып, бірін бірі өлтіріп жататын ойындарды ғана пайдаландық дейік, онда біз бір қанішер, жауыз болар едік, немесе тек әдепсіз жарнамаларды ғана көрсек, онда не болады. Міне, сондықтан ғаламторды тек қажетіңе, дұрыс пайдалану -мәдениеттің белгісі. Дұрыс пайдаланбаған ғаламтор адамзатқа қауіпті, ғаламторда ұзақ отырсаң, алтын уақытың босқа жойылады, көзіңнің көру қабілетіне зияны тиеді, ойлау қабілетің бұзылады, бір сөзбен денсаулығыңа кері әсер етеді. Әсем табиғаттың, өмірдің әсемдігін, адамдардың қадір қасиетін байқаудан қаласың.
Уақыт өтіп бара жатыр, бірақ адамдар соғыс жылдарында, неміс фашизмінің жеңістерін еске түсіреді, тарихта оның маңыздылығын жоғары бағалайды, өйткені қазір жауынгерлердің сабақтарын есте сақтай отырып, біз бейбітшіліктің негізі болып табылатынына сенімдіміз. Миллиондаған адамдар Отанның тағдырын өз бетімен бағалайтын өлімді қабылдады. 1945 жылғы соғыс - біздің еліміздің батырлық дәуірінің беті. Оның айрықша ерекшелігі - ұлт. Соғыс көптеген тіршіліктерді жойды. Бірақ оның іздері адамдардың жүрегінде қалады. Қазір біздің құрбандықтарымыз бекер емес екенін түсіндік. Миллиондаған адам өмірі - бұл дәлел. Мүмкін сол себепті біздің тарапымызда жеңіс адамзат үшін тұрақты болып шықты.