составте 3 вопроса с ответами «байқоңыр-12» өзіне жүктелген тапсырманы ойдағыдай орындады. эки-
лігі пак кемедегі жұмыстың бәрін автокосмонавқа жүктеп, үш айлық терең ұйқыға
кеткен. мұндай алыс жолдарды космонавтар анабиоздық ұйқыда өткізеді.
«байқоңыр-12» кемесі космос әлемін жарықтандырып, үнсіз жүзіп келеді. ең
pa-
акыры жасанды қ кибер де «шешініп» жатып қалған.
ат-
кенет «апат» аппаратының кернейі сарнап қоя берді. «байқоңыр-12» жүрісін
баяулатып қалыпты. алдымен кибер оянды. ол жан ұшырып механик осипов-
ты жұлқылады. әп-сәтте бүкіл экипаж аяғынан тік тұрды. осипов электрондық
миды іске қосты.
— не боп қалды? нақты айт!
— «байқоңырға» міндетті түрде қону керек!
электрондық ми аса бір үлкен қауіп болмаса, космос кемесіне қону керек
екенін айтпайды.
экспедиция жинап қайтқан материалдар тың және өте құнды еді. оны аман-
есен ұрпағына жеткізу – бұлжымас борыш. экипаж мүшелерінің
әрқайсысы өзінің жұмыс орнында. жинаған материалдарды сұрыптап, тіркеу-
шi космостық қобдиша-ракеталарға салып жатыр. «байқоңыр» анау-мынау
боп кетсе, материалдар өлмесін. бәрінің ойы – осы.
Қарлығаштың тұмсығы қысқа, тұмсығының түбі кең, езулерінің арасы алшақ. Қанаттары жіңішке әрі ұзын. Дене бітімі ерекше сымбатты. Саусақтары қысқа, әрі әлсіз, жерде жүруі ебедейсіз. Қ-тың қауырсыны тығыз, жотасы қара түсті жылтыр. Сыртқы түрінен еркегі мен ұрғашысының айырмашылығы байқалмайды. Дене тұрқы 9—23 см, салм. 10—60 г.
Қарлығаш өте жақсы ұшады, тіршілігінің көп уақытын ауада ұшып жүріп өткізеді. Су үстінен ұшып бара жатып-ақ су іше береді. Ұшып жүріп қорегін ұстап жейді. Дауысы онша қатты емес. Қарлығаш ұясын саз балшықтан сілекейімен араластырып бекем етіп жартас қуыстарына, жағалаудағы жарға, үй ішіне, кейде ағаш басына да салады. Ұясы жарты ай немесе түбі кең, аузы тар құмыра пішінді. Ұясының түбіне қауырсыннан, т.б. заттардан жұмсақ төсеніш жасайды. Ашық ұядағы жұмыртқа қара теңбілді шұбар, жабық ұядағы жұмыртқа ақ түсті болады. Жылына 1, кейде 2 рет 3—7 жұмыртқа салып, балапан басып шығарады. Балапандары қызылшақа болып туады.
Қорегі көбіне ұсақ жәндіктер. Ашық күндері биіктеп ұшады да, ауа райы жауын-шашынды болар алдында жер бауырлап ұшады. Сондықтан да қарлығаштың ұшу ерекшелігіне қарап ауа райының өзгерісін алдын-ала болжауға болады. Сұр қарлығаш сағатына 170 км жылдамдықта ұшады екен
Мұхтар Омарханұлы Әуезов – қазақтың ұлы жазушысы, қоғам қайраткері, ғұлама ғалым, Қазақстан ғылым академиясының академигі (1946), филология ғылымдарының докторы, профессор (1946), Қазақ КСР-нің еңбек сіңірген ғылым қайраткері (1957)Ол қазіргі Шығыс Қазақстан облысының Абай ауданындағы Бөрілі деген жерде 1897 жылы 28 қыркүйекте туған. Шыққан руы қожа. Мұхтардың атасы Әуез ескіше сауаты бар, араб, парсы, ортазиялық түркі әдебиетімен таныс болған. Мұхтар бала кезінде атасының үйретуімен арабша хат таниды. Мұхтардың әкесі Омархан да, атасы Әуез де Абай аулымен іргелес отыратын, құдалы, дос-жар адамдар еді. 1908 жылы Семейдегі Камалиддин хазірет медресесінде оқып, одан кейін орыс мектебінің дайындық курсына ауысады. 1910 жылы Семей қалалық бес кластық орыс қазына училищесіне оқуға түсіп, соңғы класында оқып жүргенде «Дауыл» атты алғашқы шығармасын жазады. Училищені 1915 жылы аяқтап, Семей қалалық мұғалімдер семинариясына түседі. Семинарияда оқып жүріп Шәкәрім Құдайбердіұлының «Жолсыз жаза» дастанының негізінде «Еңлік-Кебек» пьесасын жазып, оны 1917 жылы маусым айында Ойқұдық деген жерде сахнаға шығарады.