Ән — ең кең таралған музыкалық шығармалар жанры, музыка және поэзия өнерлерінің ортақ туындысы. Ән мазмұнына қарай (азаматтық, революциялық, лирикалық, еңбек, т.б.), шығу тегіне байланысты (халықтық, авторлық, қалалық, әскери, балаларға арналған, діни т.б.) және орындалуы мен байланысты (жеке дауысты, көп дауысты) болып бөлінеді. Әуендік-интонацация, орындаушылық мәнер-нақышы және шырқау ерекшелігіне сай әндері тағы басқа болып айқындалады. Халқымыздың ән шығармашылығы негізінен домбыра аспабының сүйемелдеуімен дамыған.
В ХХI веке шахматисты, к сожалению, мало читают, даже книги, посвященные их любимой игре. Спору нет, чтение художественной литературы не повышению рейтинга. И все же трудно представить, чтобы чемпионы прежних лет не знали "Шахматную новеллу" Стефана Цвейга или "Защиту Лужина" Владимира Набокова. Возможно даже, что во второй половине века имена этих великих писателей для поклонников шахмат по значимости стояли в одном ряду с именами шахматных королей - Ласкера, Капабланки или Алехина. Вообще, в ХХ веке в Советском Союзе гроссмейстеры причислялись к рафинированным интеллигентам, людям высокой культуры. Собственно, такими они, за редким исключением, и были. Достаточно вспомнить Ботвинника, Смыслова, Таля, Кереса, Корчного, Тайманова, Полугаевского, Котова, Флора и многих других. Остановимся на знаменитых литературных произведениях, в которых шахматы занимают весьма значительное место.
