"Өтірік сез өрге баспайды.Өтірікші болғаннан жарық көріп,өмір сүрмеген көп артық" деген Қорқыт ата нақыл сөзін ПОПС формуласына салып эссе жаз. омны км ыстей влады керек боп тур
Қарлығаш – айыр құйрықты, қанаттары ұзын, әрi үшкiр келетiн, шағын денелi қара ала құс. Қарлығаш сөзi «қара», «ала», «құс» деген сөздердiң кiрiгуiнен шыққан. Торғайлар отрядына жататын құс тұқымдасы. Басқа құстардан бiр айырмашылығы – жемiн ұшып жүрiп ұстайды. Суды да ұшып жүрiп iшедi. Бауыры ақшыл, арқасы қоңыр, жасыл жылтыр. Арктика мен Антарктидан басқа жердiң бәрiнде ме¬кендейдi. Бүкiл әлемде қарлығаштың 80 түрi бар. Оның 4 туысқа жа¬татын 5 түрi Қазақстанда кездеседi. Олар: жар қарлығашы, құз қар¬лығашы, қос реңдi қарлығаш, сепкiлтөс қарлығаш, кент қарлы¬ғашы.
Республикамыздың барлық жерiне тараған. Орман-тоғай, өзен-көлдер маңында, шөлдi және таулы өңiрлерден жиi ұшыратасың. Жыл құсы. Күз түсе, Африка мен Оңтүстiк Азияға ұшып кетедi. Жылына бiр рет, қыста түлейдi. Екiншi жылы ұрпақ бередi. Екi-екiден, кейде топ¬танып, шыңға, тiк жарға, кейде тұрғын үй қабырғаларына, ағашқа жапсыра ұя жасайды. Ұяны топырақ пен сазды сiлекейiн араластырып қалайды. Iшiне майда шөп, қауырсын, мамық төсейдi. Қарлығаштың кейбiр түрлерi жарға үңгiп iн қазады. Олардың тостаған тәрiздi, бетiн ашық етiп немесе қап, дорба тәрiздi етiп, кiрiп-шығатын тесiк қалдыра жасаған ұялары да бар.
Қарлығаш – пайдалы құс. Зиянды насекомдарды, әсiресе, шыбын-шiркейдi өте көп жеп, ауыл шаруашылығына пайда келтiредi.
Қарлығаштар жылына екi рет жұмыртқалайды. Алты-жетi күннен соң жасап бiтiрген ұясына 3-тен 7-ге дейiн жұмыртқа салады. Екi-үш аптада балапан басып шығарады. Балапандары алғаш қызылшақа болады. Балапандарына жем iздеуге шығарда ұядан құлап кетпесiн деп, аяқтарын қылмен байлап кетедi.
Ата-бабаларымыз қарлығашты ежелден жақсы көрген. Қарлы¬ғаштай сүйкiмдi, еңбекқор, ақылды болсын деп, қыздарына Қарлығаш деп ат қойған. Қарлығашқа көптеген аңыз-ертегi, мақал-мәтел, жұмбақтар, жыр жолдарын арнаған. Аңыз-ертегiлерде қарлығаштың адамдарға жасаған көмегi айтылады. Мысалы, «Қарлығаштың құй¬рығы неге айыр?» ертегiсi, Төле бидiң қалай «Қарлығаш би» атанғаны туралы аңыз… Қарлығашқа қатысты көптеген ырым-жорамалдар да бар. Мысалы:
Қарлығаш биiктеп ұшса – күн ашық болады.
Жер бауырлап ұшса – жаңбыр жауады.
Қарлығаш жылы жақтан оралған кезде қораға қонса, қой егiз туады. Ақ мол болады. Ал үй жақтауына немесе шатырына қонса, сол үйдiң жан басы көбейедi. Түсiңде қарлығаш көрсең бақытқа кенелесiң…
Белгiлi қазақ ақындары қарлығашқа арнап талай жыр жазған.
Көптеген адамдардың арманы бар. Өз қалауыңызға сену сізге міндеттер қоюға және дамуға, мақсатқа жетуге мүмкіндік береді.
Қазір мен көп қабатты үйдің қарапайым пәтерінде тұрамын, бірақ елдік тұрғын үй туралы армандаймын. Менің идеалды үйім қаладан тыс, кең және жарық. Аулада көптеген гүлдер мен бұталар бар, ал жақын жерде қайың тоғайы мен көл бар. Мен үйдің жанында беседка мен үлкен әткеншек, дәмді алма мен шие бар БАҚ алғым келеді.
Менің отбасым менімен бірге Арман үйінде тұрады, ал достар қонаққа келеді. Бізбен бірге өзінің кішкентай үйі бар мысық тұрады.
Атмосфера жайлы, отбасының әр мүшесінің бір нәрсе жасауы керек - мысалы, үлкен кітапханада Кітап оқу, шахмат ойнау. Камині бар кең қонақ бөлмеде барлығы кешке жиналып, өз істерін талқылай алады.
Менің идеалды бөлмемде төсек, шкаф, теледидар және компьютер бар. Үлкен терезелерден бөлмеге көп жарық түседі, ал терезелерде гүл құмыралары бар. Бөлменің төбесі аспан бейнеленген жабынмен қапталған. Қабырғаларда маған жақын адамдардың көптеген суреттері, сондай-ақ сағаттар ілулі.
Менің арманымдағы үй-бұл оқудан кейін оралғым келетін орын. Онда олар мені күтіп, жақсы көреді.
Қарлығаш
Қарлығаш – айыр құйрықты, қанаттары ұзын, әрi үшкiр келетiн, шағын денелi қара ала құс. Қарлығаш сөзi «қара», «ала», «құс» деген сөздердiң кiрiгуiнен шыққан. Торғайлар отрядына жататын құс тұқымдасы. Басқа құстардан бiр айырмашылығы – жемiн ұшып жүрiп ұстайды. Суды да ұшып жүрiп iшедi. Бауыры ақшыл, арқасы қоңыр, жасыл жылтыр. Арктика мен Антарктидан басқа жердiң бәрiнде ме¬кендейдi. Бүкiл әлемде қарлығаштың 80 түрi бар. Оның 4 туысқа жа¬татын 5 түрi Қазақстанда кездеседi. Олар: жар қарлығашы, құз қар¬лығашы, қос реңдi қарлығаш, сепкiлтөс қарлығаш, кент қарлы¬ғашы.
Республикамыздың барлық жерiне тараған. Орман-тоғай, өзен-көлдер маңында, шөлдi және таулы өңiрлерден жиi ұшыратасың. Жыл құсы. Күз түсе, Африка мен Оңтүстiк Азияға ұшып кетедi. Жылына бiр рет, қыста түлейдi. Екiншi жылы ұрпақ бередi. Екi-екiден, кейде топ¬танып, шыңға, тiк жарға, кейде тұрғын үй қабырғаларына, ағашқа жапсыра ұя жасайды. Ұяны топырақ пен сазды сiлекейiн араластырып қалайды. Iшiне майда шөп, қауырсын, мамық төсейдi. Қарлығаштың кейбiр түрлерi жарға үңгiп iн қазады. Олардың тостаған тәрiздi, бетiн ашық етiп немесе қап, дорба тәрiздi етiп, кiрiп-шығатын тесiк қалдыра жасаған ұялары да бар.
Қарлығаш – пайдалы құс. Зиянды насекомдарды, әсiресе, шыбын-шiркейдi өте көп жеп, ауыл шаруашылығына пайда келтiредi.
Қарлығаштар жылына екi рет жұмыртқалайды. Алты-жетi күннен соң жасап бiтiрген ұясына 3-тен 7-ге дейiн жұмыртқа салады. Екi-үш аптада балапан басып шығарады. Балапандары алғаш қызылшақа болады. Балапандарына жем iздеуге шығарда ұядан құлап кетпесiн деп, аяқтарын қылмен байлап кетедi.
Ата-бабаларымыз қарлығашты ежелден жақсы көрген. Қарлы¬ғаштай сүйкiмдi, еңбекқор, ақылды болсын деп, қыздарына Қарлығаш деп ат қойған. Қарлығашқа көптеген аңыз-ертегi, мақал-мәтел, жұмбақтар, жыр жолдарын арнаған. Аңыз-ертегiлерде қарлығаштың адамдарға жасаған көмегi айтылады. Мысалы, «Қарлығаштың құй¬рығы неге айыр?» ертегiсi, Төле бидiң қалай «Қарлығаш би» атанғаны туралы аңыз… Қарлығашқа қатысты көптеген ырым-жорамалдар да бар. Мысалы:
Қарлығаш биiктеп ұшса – күн ашық болады.
Жер бауырлап ұшса – жаңбыр жауады.
Қарлығаш жылы жақтан оралған кезде қораға қонса, қой егiз туады. Ақ мол болады. Ал үй жақтауына немесе шатырына қонса, сол үйдiң жан басы көбейедi. Түсiңде қарлығаш көрсең бақытқа кенелесiң…
Белгiлi қазақ ақындары қарлығашқа арнап талай жыр жазған.
Көптеген адамдардың арманы бар. Өз қалауыңызға сену сізге міндеттер қоюға және дамуға, мақсатқа жетуге мүмкіндік береді.
Қазір мен көп қабатты үйдің қарапайым пәтерінде тұрамын, бірақ елдік тұрғын үй туралы армандаймын. Менің идеалды үйім қаладан тыс, кең және жарық. Аулада көптеген гүлдер мен бұталар бар, ал жақын жерде қайың тоғайы мен көл бар. Мен үйдің жанында беседка мен үлкен әткеншек, дәмді алма мен шие бар БАҚ алғым келеді.
Менің отбасым менімен бірге Арман үйінде тұрады, ал достар қонаққа келеді. Бізбен бірге өзінің кішкентай үйі бар мысық тұрады.
Атмосфера жайлы, отбасының әр мүшесінің бір нәрсе жасауы керек - мысалы, үлкен кітапханада Кітап оқу, шахмат ойнау. Камині бар кең қонақ бөлмеде барлығы кешке жиналып, өз істерін талқылай алады.
Менің идеалды бөлмемде төсек, шкаф, теледидар және компьютер бар. Үлкен терезелерден бөлмеге көп жарық түседі, ал терезелерде гүл құмыралары бар. Бөлменің төбесі аспан бейнеленген жабынмен қапталған. Қабырғаларда маған жақын адамдардың көптеген суреттері, сондай-ақ сағаттар ілулі.
Менің арманымдағы үй-бұл оқудан кейін оралғым келетін орын. Онда олар мені күтіп, жақсы көреді.