Бір қарлығаш жардың қуысына ұя салып, өмір сүріпті. қанаты қатпаған анасы азық әкелуге кеткенде, күтумен болады екен.бір күні жемекке қарлығаштың ұясына жауыз жылан өрмелеп шығып бара жатады. мұны көрген қарлығаш аспан мен жерді шарлап, шыр-шыр етіп, арашашы іздейді. көкектен көмек сұрай барса: — бүркіт қонаққа шақырып еді, соған барғалы жатырмын, уақытым жоқ, – дейді көкек.одан шығып, қарғаға барса: — үйленгелі жатқанымда, мазамды алма, – дейді. қарлығаштың амалы таусылып, шырылдап ұшып келе жатады. бір кезде дәуітті көреді. дәуіт қарлығаштың шыр-шыр еткен дауысын естіп: — достым, неге зарлайсың? – деп сұрайды.қарлығаш сонда: — жауыз жылан жұтпақшы болып, ұяма өрмелеп жетіп қалды. соған не істерімді білмеймін, – деп, қарлығаш көзінің жасын төгіп-төгіп жібереді.— олай болса, мені жеткіз тезірек, – дейді дәуіт. қарлығаш қанатын тосады. дәуіт жотасына шығып алады.көзді ашып-жұмғанша ұясына жетеді. жылан ұяға тақап қалған екен. дәуіт пен қарлығаш енді бір сәт кешіксе, қылғып сап, жұмсақ ұяда масайрап ұйқтамақшы екен.дәуіт аяғымен шаба тырнап, жыланның екі көзін ағызып жібереді. жауыз жылан сылқ етіп жерге құлап түседі де мерт болады.дәуіттің ерлігіне сүйсінген қарлығаш онымен айнымас дос болыпты. содан бері талай заман өтсе де екеуі бір ұяда тұрып, бірге өмір сүреді екен.
Апан-апан,
Ескі шапан.
Иір қобыз,
Жарық жұлдыз. (Түйе)
Кішкентай ғана бойы бар,
Айналдырып киген тоны бар. (Қой)
Асты тас,
Үсті тас,
Ортасында жанды бас. (Тасбақа)
Кезікті бір жануар,
Үстінде екі тауы бар. (Түйе)
Тастамайды бір елі,
Үйін сүйреп жүреді. (Ұлу, немесе тасбақа)
Тікірейіп құлағы
Менен бұрын тұрады.
Бойын жазып керіліп,
Беті-қолын жуады. (Мысық)
Еркін самғап ұшсын деп,
Мәпелейміз,баптаймыз.
Бейбітшілік құсы,- деп,
Қайсы құсты мақтаймыз. (Көгершін)
Қанаты бар ұшпайды,
Жұрт айламен,ұстайды. (Балық)
Күндіз соқыр не деген?
Түнде қалай көреген? (Үкі)
Білесін мекен даласын,
Бірден тауып аласың,
Салыр алып дорбаға,
Жүреді ылғи баласын. (Кенгуру)
Жер бетінде жатқан арқан,
Ұстауға оны бәрі де қорққан. (Жылан)
Қара арғымақ мінгенім,
Қыр айнала жүргенім.
Сегіз найза сенгенім,
Он екі қылыш ілгенім. (Бүркіт)
Өзі ширақ, өзі қу,
Жүрген жері айқай-шу. (Түлкі)
Бір аң бар қайраты көп, болған күшті
Басынан өткізеді әрбір істі. (Арыстан)
Әр түрлі, орта бойлы, ұзын құлақ,
Өзіне міндетпесе, қызмет қылмақ. (Есек)
Белестен шапқан бесті ат,
Бүкір келген желісті ат.
Бейғам елде іздейді,
Малдан күдер үзбейді. (Қасқыр)
Кілемнің түрлеріндей жүндері бар,
Айбаты жан шыдамас үндері бар. (Жолбарыс)
Орманда жоғары
Ғашқа қонады.
Тұмсығын балға етіп,
Тарсылдатып соғады. (Тоқылдақ)
Орманда сайрайды,
Сайраудан талмайды (Бұлбұл)
Бір топ жынғыл ішінде,
Бір жапырақ қызыл гүл. (қырғауыл)
Ай астында ақ мамық
Жатыр суды жастанып (Аққу)
Таусылама, қарандар,
Табиғаттын қызығы?
Суық жақтағы жануар –
Бұтақ-бұтақ мүйізі. (Бұғы)
Туа сала мұрт өсірген мырза,
Пеш түбінде жатқанына ырза. (Мысық)
Үстінен тоны түспеген,
Сонда да араз қыспенен. (Аю)
Санай алмай шаршадым –
Найзасы бар қанша мың.
Батыр емес бірақ та,
Қашып жүрер жыраққа. (Кірпі)
Бітімі, тұрқы –
Аумаған жылқы.
Мәйкесі жолақ –
Айыбы сол-ақ. (Зебра)
Басында көп-ақ бұтағы,
Адамды көрсе зытады. (Бұғы)
Тастай қатты бұл шапан,
Қалай жуып жұмсартам? (Тасбақаның сауыты)
Тұмсығы дөңгелек,
Денесі он бөлек. (Шошқа)
Жұмыр тасты төрт аяқ
Көтеріп тұр, көп таяп. (Тасбақа)
Доп пішіндес тасты
Бауырына басты (Жұмыртқа басқан құс)
Секіреді –
Бала емес.
Сақалы бар –
Шал емес. (Серке)