ТАҢҒАЛДЫРҒАН КЕРЕМЕТТЕР ӘЛЕМІ Өзің тағы қандай кереметтерді білесің? Барлық жәдігерлерді керемет деп атауға бола ма? Жауабыңды дәлелдеп айт. 1-тапсырма. Мәтінді тыңда. Ондағы негізгі ойды анықта. 2-тапсырма. Әлемдегі ең биік ғимарат туралы ойды төмендегі мәліметтермен сәйкестендіріп айтып бер. Әлемдегі ең биік ғимарат, ән салатын субұрқақ, қонақүйлер мен кеңселер, жаттығу залдары. 3-тапсырма. Мәтінді оқы. Бірге, бөлек, дефис арқылы жазылған сөздерді тап. Айша бибі кесенесі Ертеде Қарахан атты батыр өмір сүрген деседі. Ол Айша бибі деген қызға ғашық болыпты. Бірақ Айша бибінің әкесі мен Қарахан батыр бір-біріне қас екен. Сол себептен де қызды қолдан алуға үміт етпеген Қарахан бір күні Айша бибіні алып қашады. Сонда әкесі жендеттерін жіберіп, екеуін де өлтіруге бұйырады. Қос ғашық қуғыннан қашып, ұзақ шабады. Шаба-шаба шаршаған Айша бала кезінен өскен жері Аса өзеніне шомылмақ болып, суға түседі. Осы кезде қыздың әкесі жіберген жендеттер Айшаның сәукелесіне улы жылан салып жібереді. Суға шомылып, көңілі шаттанған Айша сәукелесін киген кезде жылан шағып, есінен танып, әлсірей бастайды. Қарахан Айшаны көтеріп алып, жақын маңдағы ауылға апарып, молдаға некесін қидырады. Айша бибінің демі бітіп, батырдың қолында көз жұмады. Все учебники Казахстана на OKULYK.KZ *Книга предоставлена исключительно в образовательных целях согласно Приказа Министра образования и науки Республики Казахстан от 17 мая 2019 года № 21755 Кейін Айша бибінің қайтыс болған жеріне кесене тұрғызылады. Соның қасына батыр да өзіне кесене салғызып, орын қалдыртады. Айша бибі кесенесі XX ғасырдың басында Әулиеата атанған қазіргі Тараз (бұрынғы Жамбыл) қаласының маңында тұр. («Ежелгі Қазақстан аңыздары» кітабынан) Үйге тапсырма : 4-тапсырма. 54-55 беттер. Оқылым мәтінін пайдаланып, берілген кестені толтыр. Мәтін мазмұны Қосымша ақпарат Негізгі ақпарат Детальді ақпарат Шынайы өмірмен байланыстыр
Су — тіршілік тірегі
Әйтсе де, сыртқы ортаны, суды, ауаны қорғауға заңды түрде шара қолданбайтын бірде-бір мемлекет жоқ. Тіпті теңіз суын қорғау зиянды заттарды шығарудың технологиясын реттеу және қалдықтарды барынша азайту жөнінде халықаралық келісімде жасалған.
Бұл шаралар бұлжытпай іске асыру да керек етеді, себебі ауаның, судың топырақтың ластануы ең ақырғы шегіне жетті. Әсіресе бұл проблема халық өте жиі орналасқан өндірістік аудандарда тым үлкен орын алып отыр. Улы заттар бұл орындардан өзен суларымен, теңіз ағыстары және жел арқылы мындаған километр алшақ орналасқан аймақгарға тарап, жер шарының алыс түпкірлерінс қауіп тудырады. Кейінгі жылдарда ластайтын қалдықтардың кәдімгі түрлеріне жерді радиоактивтік заттардың улау қаупі қосылды. Ал оның зиянды әсерлері жердің тек белгілі аймағымен ғана шектелмейді.
Судың ластануына әсіресе өнеркәсіп қалдықтарының қосылуы аса қауіпті. Қалддықтардың химиялық құрамының әр түрлі болуына сәйкес, олардың тигізер әсеріде әр түрлі. Мысалы, мұнай өңдеуден шыққан қалдықтар су бетін үлкен қабықпен жауып, оттектің алмасуын қиындатады. Үй тұрмысында және өнеркөсіпте өте көп мөлшерде қолданылатын синтетикалық детергенттер деп аталатын жууға қолданылатын заттардың әсері де мұнай қалдықтарымен бір бағыттас.
ответ:Ерте замандарда адамдарда уақытты, бағыт-бағдарды дәл көрсететін белгілі құралдары болмағандықтан, Күн мен Айға, аспандағы жұлдыздарға қарап жыл мерзімі мен уақытты айыратын болған. Сондықтан да, олар осы қажеттілік салдарынан аспан денелерінің қозғалысын үнемі бақылап отырған.
Бағзы Қытай астрономдары б. э. д. ІІ мыңжылдықта Ай мен Күн қозғалысын зерттеп толық Күн және Ай тұтылуларын жоғары дәлдікпен есептей білген. Ал, ежелгі Грекияда астрономия біршама дамыған ғылымдар қатарында болды. Қазақ халқы үшін де, күндіз Күннің, түнде Ай мен жұлдыздардың өзгерісі мен орналасуына қарап, өздерінің көшіп-қону бағытын туралап, уақытты мерзімдеп, ауа райын болжауда аспандағы жұлдыздардың маңызы ерекше болған.
Мысалы, аспанда орнын ауыстырмайтын Темірқазыққа қарап, қазақтар сапар шеккенде жол бағдарын анықтайды. Темірқазықты маңдайға ал немесе Темірқазық сол иығыңда болсын деп жолаушыға жол сілтеген. Қазақ ұғымында бұрыннан қалыптасқан қазақша атау бар планеталар мен жұлдыздар мыналар: Темірқазық - Полярлық жұлдыз; Жетіқарақшы -Үлкен Аю; Шолпан - Венера; Үркер - Плеяды, Ақбозат, Көкбозат - Кіші аюдағы ең үлкен ақшыл және көгілдір екі жұлдыз; Таразы - Ориондағы қатар тізіліп тұрған үш жұлдыз, кейде оны Үш арқар деп те атайды.
Астрономия ғылымы туралы қазақ тілінде шыққан тұңғыш кітапты Алаш қайраткері Әлихан Бөкейханов жазды. Ол, 1926 жылы Мәскеудегі Кеңес Одағындағы елдердің кіндік ба төте жазумен жарияланған Дүниенің құрылысы (Астрономия) оқулығы еді. Орыстың академик жазушысы Д.Грабенің еңбегін қазақшаға аударған. Әлихан Бөкейхановтың Қыр баласы деген лақап атпен жариялаған Дүниенің құрылысы еңбегін таза аударма деуге де болмайды, негізінен қазақ оқушыларының талап-тілегіне лайықталған кезеңдік оқулық деуге әбден болады. Онда Әлихан Бөкейхановтың өзіндік дүниетанымы мен қазақ халқының дүниетанымына тән түсініктерді баяндайтын тұстар жиі ұшырасады, - деп жазады филология ғылымдарының кандидаты Гүлжиһан Көбденова өзінің зерттеу еңбегінде.
Қазіргі заманғы астрономия аспан денелерін зерттеудің тәсіліне қарай бірнеше бөлімге бөлінеді. Астрометрияда аспан объектілерінің орындары мен қозғалысы анықталады. Жердің айналу заңдылықтары зерттеледі, астрономиялық тұрақты шамалардың мәндері анықталады. Сфералық астрономияда аспан нысандарының орны мен қозғалысы математикалық тәсілдермен анықталады. Ал тәжірибелік астрономияда бұрыш өлшейтін аспаптардың жаңа теориялары жасалып, уақытты, географиялық координаттарды (бойлық пен ендікті), белгілі бір бағыттағы азимуттарды анықтау әдістері жүйеленеді.
Объяснение:100%