Табиғаттағы жүйе жан-жақты ойластырылған және өз заңдарын ешқандай да ауытқымайды. Мысалы, Африкадағы антилопалар жыртқыш аңдардан қашып жүруге міндетті. Енді сол антилопалардың жаңа туған балаларын ойлаңыздар. Оларға жыртқыштар жаңа туылған екен деп қарамайды, олар да үлкендер қатар қауіпті бас тігіп отырады.
Ал екінші жағынан мұның бәрі табиғи баланстың бір бөлігі. Баяғыда бір патша қояндарды өлітрмесін деп бүкіл түлкілерді жойып жіберген екен. Сонда қояндардың саны да күрт азайып кетеді. Мұны байқаған патша өз данышпандарын жинап алып ақыл сұрайды. Сонда бір данышпан:
Түлкі қояндардың әлсізін ауруын қаша алмайтынын жеп отыратын еді. Түлкі болмағаны үшін ол ауру қояндар індеріне барып аура таратып қоян санын азайтып жатыр. - деген екен.
Сол сияқты табиғаттағы барлық нәрсе бір жағынан қатал көрінгенімен, барлығы Жаратушының керемет есебімен жасалған.
Табиғаттың қатал заңы
Табиғаттағы жүйе жан-жақты ойластырылған және өз заңдарын ешқандай да ауытқымайды. Мысалы, Африкадағы антилопалар жыртқыш аңдардан қашып жүруге міндетті. Енді сол антилопалардың жаңа туған балаларын ойлаңыздар. Оларға жыртқыштар жаңа туылған екен деп қарамайды, олар да үлкендер қатар қауіпті бас тігіп отырады.
Ал екінші жағынан мұның бәрі табиғи баланстың бір бөлігі. Баяғыда бір патша қояндарды өлітрмесін деп бүкіл түлкілерді жойып жіберген екен. Сонда қояндардың саны да күрт азайып кетеді. Мұны байқаған патша өз данышпандарын жинап алып ақыл сұрайды. Сонда бір данышпан:
Түлкі қояндардың әлсізін ауруын қаша алмайтынын жеп отыратын еді. Түлкі болмағаны үшін ол ауру қояндар індеріне барып аура таратып қоян санын азайтып жатыр. - деген екен.
Сол сияқты табиғаттағы барлық нәрсе бір жағынан қатал көрінгенімен, барлығы Жаратушының керемет есебімен жасалған.