Тапс ырмалар: 1. Оқыл ым.
Мә ті нді мұқият оқып, тапс ырмалард ы орындаңыз.
Уақыт- алт ыннын да қымбат.
А берілген баға жетпес құндылықтардың бі рі-уақыт.
Адамның әрбі р күні, әрбі р сағаты , әрбі р минут ы мақсатсыз өтпеуі керек. Өмі рдегі
әрбі р уақыт ын, өз бойындағ ы қайрат- жі гері н, ақыл- ойын өмі рге, өзі өмі р сүрі п отырған
қоғамға жұмсап, қалтықс ыз еңбек етуге, сөйтіп өзі үші н де өзгелер үші н де игі лі ктер
жасауға жұмсауы керек. Уақыт бізбен е ш уақытта санаспайды, тез өтіп кетеді. Сондықтан
өмі рді ң әрбі р сәті н бі р күнді к қыз ықтармен ғана қор қылмай, өмі рді ң ізсіз, маз мұнс ыз
болмауын қадағалау керек.
А екі нәрсені ң қаді рі н бі лмейді: бос уақыт және денсаулық. Кез-келген
отбас ында адамның уақыт ын алатын нәрселер көп-ақ. Атап айтар болсақ, теледидар және
ұялы телефон. Жас ыратыны жоқ, бұл күнде көк сандығ ы жоқ үйді елестету мүмкі н емес.
Ұялы қалта телефон- кі м-кі мні ң де айырылмас досына айналған. Қанша алт ын уақыттары
телефонға үңі лумен өтуде. Көп уақыт ын теледидар алдында өткізеті н адамдар көп
нәрседен құр қалып жатады. Оның орнына көркем әдебиеттерді оқыса, рухани дүниесі не
мол аз ық болар еді.
Уақыт адамзатпен санаспайды бі лген. «Сағат сатып алсаң да, уақыт сатып ала
алмайс ың»,-деген маз мұнды сөздер кі м-кі мге де ой тастайды. Уақытты босқа өткізу-көп
сөз, көп қыдырудың да енші сі нде. Ұға бі лген жанға уақыт-зор мүмкінді к. Сол мүмкі нді кті
дер кезі нде кәдесі не жаратпаса, «қолын мезгі лінен ке ш сермейті ні » анық. «Уақыт адаммен
санаспайды, ал уақытпен санасқан адам адаспайды » деп түйген халық нақылы да текетен
–текке айтылмаған.
Халқымыз уақытт ы дүниедегі ең қымбат нәрсе болғандықтан да оны алтынға
балайды. Алт ының әзі рше өзі ңде. Оған басқалар көз салмас ын десең, дұрыстап сақта.
Уақытт ы көбі несе жаман әдеттер мен қылықтар құртады. Ал өзі ң алтын уақыт ыңды қалай
өткізудесі ң? Барлық нәрсе уақытт ы тиі мді пайдалана бі луге байланысты. Уақытт ы
меңгере алмаған адам жеті сті кке е ш жете алмайды. Уақытт ың қаді рін бағалай бі лу
керек.
Багила Есенбаева
1. Мәті ннен сөздерді ң синонимдері н табыңыз.
қолдану-
тағдыр-
жұмыс істеу-
әлем-
[2]
2. Төмендегі сұрақтарға мәті ндегі деректерді қолдана отырып, жауап бері ңіз.
Мәті нде қандай мәселе көтері леді ? Себебі н жаз ыңыз.
[1]
3. «Сағат сатып алсаң да, уақытт ы сатып ала алмайс ың», - деген маз мұнды сөздер кі мкі мге де ой тастайды. » деген автор пі кі рі мен келі сесіз бе? Ойыңызды дәлелдеңіз.
[1]
4. Төмендегі сұраққа бір сөйлеммен жауап бері ңіз.
Мәті нде уақытт ы босқа өткізуді ң қандай себептері көрсеті лген?
[1]
2. Жаз ылым.
«Әле м климат ының өзгеру себептері » деген тақырыпта 150 сөзден тұратын эссе
жаз ыңыз. Эссе маз мұнына сай көмек ші есі мдерді орынды қолданыңыз.
[10]
аппош9хдтимооршгнвшпыщнващохпш