Тапсырма 1. Мәтінді оқып, екеуінің біреуін таңдап, сол мәтін бойынша 5 сұрақ құрастыр.

1-мәтін

Жетіқарақшы

Қазақ атаулы түгел білетін шоқ жұлдыздың бірі – Жетіқарақшы . Жетіқарақшы

Темірқазықты (дәлірек айтқанда дүние полюсін) тәулігіне бір рет айналып өтеді. Оның

іңірдегі, түн ортасындағы, таң алдындағы орны жыл мезгілдеріне қарай әрқилы өзгеріп

отырады. Мал шаруашылығымен шұғылданған ата-бабаларымыз Жетіқарақшының

қозғалысын бақылай отырып, оны түн мезгілдерін анықтайтын аспан сағаты есебінде

пайдалаған.

«Жетіқарақшы бара жатқанның балтасын, келе жатқанның кетпенін ұрлаған баукеспе

ұры болыпты. Халық болып соңына түскен соң қылмысы басынан асқан жеті ұры жеткізбей

аспанға қашып шығып кеткен. Бастаған – алдыңғы төртеуі, ана артындағы үшеуі ерер-ермес

болып жүрген олардың құйыршығы. Екі бүйірдегі жарық жұлдыз – екі батыр. Сонау қатар

тұрған екі жұлдыз Ақбозат пен Көкбозат батырлардың аттары. Олар Темірқазыққа

арқандаулы. Шұбатылған арқаны да көрініп тұрады. Аттар Темірқазықты айнала оттайды.

Оларды аңдыған жеті ұры да түнімен төңіректеп, айналып жүреді.​

Қазақ ғарышкерлері

Тохтар Әубәкіров - қазақтан шыққан тұңғыш ғарышкер. Ол 1991 жылы екінші қазанда Байқоңырдан " Союз ТМ - 13 " ғарыш кемесімен ұшты, 10-шы қазанда Жерге оралды.

Талғат Мұсабаев ғарышта үш рет болды. 1994 жылы ғарышқа бірінші рет ұшқанда ғарышта 126 күн болды.

Екінші рет 1998 жылы ғарышта 208 күн болды.

Үшінші рет 2001 жылы ғарышта сегіз күн болды.

Талғат Мұсабаев ғарышкерлер арасында алғашқы хирург атанған.

Айдын Айымбетов 2015 жылы екінші қыркүйекте ғарышқа ұшып, ғарышта он күн болып, маңызды зерттеулер жүргізді.

Объяснение:

Берілген тірек сөздерді толық қолданып жаздым

Жер жомарт адамзатты асыраған. Шынында да, жер

адамға қажетті заттардың бәрін беруде. Суды, тағамдарды, ауаны бәрін- бәрін жер береді. Біз жер ғаламшарында тұрамыз. Жер болмаса бізге не болатынын елестету қиын. Сондықтан жер анаға алғысым шексіз !

Күн жомарт жерге нұры шашыраған. Шынында да, егер күн сәулесі жоқ болса, жарықсыз, жылусыз біз қалар едік. Бұл күннің арқасында біз жылынып, күн көзінен энергия алып, жарық жерде тұрып жатырмыз, өсімдіктерде күн сәулесі арқылы өсіп, айналаны құлпыртуда. Сондықтан күнге осы үшін алғыс айтамын !