Тапсырма. 1-тапсырма. Мәтінмен жұмыс.
1. Мәтінге ат қой.
2. Диалект сөздерді теріп жазып, әдеби тілдегі нұсқасын жазыңдар.
Бес жасар Бейсенбай азанда ерте тұрып, бақшадан екі-үш бәдірен үзіп алып, дәу тамның артындағы әткеншекке жайғасты. Кенет әулінің дарбазаға тақау бұрышындағы тауық кепеден біресе мекиеннің, біресе қораздың жарыса шыққан дауыстары естілді. Ол әткеншектен секіріп түсіп, солай қарай тұқым алуға беттеді.
2-тапсырма. Оңтүстік,Солтүстік, Шығыс, Батыс, Орталық Қазақстан облыстарында қолданылатын диалект сөздерді теріп жазыңдар.
3-тапсырма. Сөздіктен әдеби тілдегі баламасын анықтап, сатылай кешенді талдау әдісімен сипаттама беріңдер.
Үлгі:
 Жар – диалект сөз
 Әдеби тілдегі баламасы –
 Тура мағынасы -
 Ауыспалы мағынасы –
 Сөздің көп мағыналылығы:
 Омонимі:
 Синонимі:
 Антонимі: үлкен – кіші
 Тұрақты тіркес:
 Мақал:
 Мәтел:
4-тапсырма. Тестік жұмыс
1. «Теле» түбірінен жасалған жаңа атауларды тап:
А. Тележурналист, телестанция, телескоп, телеком
В. Телефон, телекомп
С. Теледидар, телескоп
2. Жалпы қолданыста бар түркі тілдеріне тән сөз:
А.тәңір
В.дархан
С.үстел
3.Тиісті әдебиетте көрсетілген қағида, ережелерді сақтамау қалай аталады?
А.жүйе
В.нормадан ауытқу
С.стиль
4.Сөзді дұрыс қолданудың негізгі арқауы:
А.Әдеби тілдің нормасы;
В.Ауызша тілдің нормасы;
С.Тілдік норма
5.Бас сөзіне жақын сөздер қатарын көрсет:
А.баспа, басылым, баспагер,баспахана, басшы
В.басшы, бас изеу,бас тұту
С.баспагер, бас көз болу
6.Аларман сөзінің мағынасын белгіле.
А.Алуға ұмтылған;
В.Алды;
С.Қақтығыс
7. «Радио» сөзіне тіркес бола алатын сөздер:
А.станция, техника, аппарат
В.кибернетика, нейлон;
С.техника, силон
8. «Ту» есім сөзіне жақын сөздер
А.босану;
В.бекіре;
С.байрақ.
9. «Ақшам жамырады» сөзінің мағынасы
А.Қараңғы түсті;
В.Таң шапағаты;
С.Таң атты
10. «Түртті» сөзіне тізбек бола алатын қатар:
А.түлен, сайтан, қол, ажал, көз, сор;
В.көз, қол, аяқ, бас;
С.түлен, сайтан ажал;
11.Әдеби тіл нормасына кірмейтін сөздер:
А.Варваризм;
В.Диалект;
С.Кәсіби сөздер
12. Оқулықта көрсетіліп, тиісті сөздікте тіркеліп отыратын норма:
А.Жазба тіл нормалары
В.Кітаби тіл

Әсия, Президент Назарбаевтың "Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру" деген мақаласында «Жаһандағы заманауи қазақстандық мәдениет» жобасы ұсынылды. Осы ретте шет елде білім алып жатқан жас ретінде бүгінгі Еуропа жұртына біздің қандай ұлттық мәдени, әдеби брендтеріміз өтімді болар еді деп ойлайсыз?

- Шынымды айтсам, осындай «не істеу керек» деген сұрақтарды ұнатпаймын. Өйткені, данышпан емеспіз, бола қалған күннің өзінде біздің айтқанымызға құлақ асып, бұлжытпай орындайтын адам бәрібір табылмайды. Өнердің бөліп жаратыны жоқ, қай саласы да насихаттауға тұрады, насихаты дұрыс болған жағдайда аудиториясын табатыны да анық. Дегенмен, айтпаса да түсінікті жағдай, ең алдымен (аударманы қажет етпейтін) ұлттық музыка тарапында ойлануымыз керек. Бұл біздің дәстүрлі музыкамыз ғана емес, кәсіби қазақ композиторларының қазақ тақырыбында жазған формасы мен жанры әр түрлі шығармалары да. Бізде осыған дейін «ойбай, қазақты танытты» деген талантты музыканттар әлемнің небір сахналарында өнер көрсетті. Бірақ олар батыстың музыкасын батыс пен шығыс тыңдарманына жеткізген орындаушылар ғана еді. Енді осы таланттарымызды қазақ шығармаларын орындауға жұмылдыру керек. Батыстағы әйгілі опера балет театрлары, концерт залдары батыс шығармаларын қоятыны түсінікті. Өйткені, батыс шығармаларына сұраныс бар, өздеріне етене таныс классика қашан да тыңдарманын табады. Бірақ тиісті жарнама болған жағдайда қазақ ұлттық өнеріне де аудитория жинауға болады. Біріншіден, қазақ деген олардың көпшілігі үшін бейтаныс, жаңа есім, тіпті экзотикалық болып көрінуі мүмкін. Сондықтан ұлттық бояуы қанық дүниелер алдымен баруы керек. Дәстүрлі ән, күй, ұлттық опера, симфониялар, соның ішінде Еділ Құсайынов сияқты өз бет-бейнесі қалыптасқан авторларды танытуға күш салу керек.

Абайдың өнерпаз шәкірттері.

Мұхтар Әуезов «Абай шәкірттері туралы» атты мақаласында:

«Абайдың өзі тірісінде, оның айналасына жинаған талапкер, өнерлі жастардың саны көп болған. Бұлардың ішінде әншілер, композиторлар, халық фольклорын жинаушылар, әнші ақындар емес, орыс мәдениетін білуге талпынған жай көзі ашық жастар аз емес еді. Бұлар әр буыннан шыққан болатын. Іштерінде жас шағынан Абайға тетелес: Көкбай, Мұқа сияқтылардан бастап, Абайдың балалары: Ақылбай, Мағауия және інісі Кәкітай сияқты көп адамдар болды.Ақылбай, Мағауия, Көкбай сияқты ақындар туралы айта келіп, М.Әуезов: «Бұлардың еңбектерін шолуда, алдын-ала есте тұтатын бір жайды ескерте кету керек. Ол – осы шәкірт ақындардың еңбек үлгілерінен айқындап көріне түсетін, Абайдың өзіндік ерекшелігі болады.Өзге ақындар «шәкірт» деп аталған соң, Абай әрине олардың басшысы – ұстаз ақын болмаққа керек" деп атап өткен екен.