тапсырма. Мәтінді алдыңғы мәтінмен байланыстырып, ортақ ойды анықтаңдар. Мәтін мазмұнынан автордың ойын бөліп алып, бағаландар. Ертеде қағаз болмағандықтан, сол заманның данагөй адамдары өз елі мен жерінің бостандығы үшін күрескен, қол бастаған ержүрек басшылардың ерлік істерін сына казуымен тас бетіне түсірген. Тас бетіне қашап жазылған жазулар бәрінен де жақсы сақталған. Орхон-Енисей өзендері бойынан табылған тас ескерткіштер Түрік қағанаты дәуіріндегі ел басқарушы Білге қағанның інісі, ержүрек батыр Күлтегіннің және қағандар кеңесшісі Тоныкөктің құрметіне қойылған ескерткіштер еді. Бізге белгілі үш жазба бар. «Кіші жазуды» Білге қағанның өзі жаздырған, ал оны тасқа қашап жазған - ғұлама бәдізші Иоллығ тегін. «Үлкен жазуды» да Білге қағанның өзі таңбалатып, інісі Күлтегін батырға арнаған. Үшінші жазба - Тоныкөк дананың өзі шығарған жыры. Бұлар VII ғасырда әрбір әрпі тасқа қашап жазылған көне түркі тіліндегі тұңғыш жыр-дастандар болатын. «Сен білесің бе?» энциклопедиясынан
Ертеде Мадан деген хан болыпты. Ханның қырық уәзірі бар екен. Бір күні хан уәзірлеріне:
- Уәзірлерім! Сендердің барлығың ақылдысыңдар. Мен сендерді бір жұмысқа жұмсаймын, сендер маған дүниедегі адамның, шөптің және құстың жаманын тауып келіңдер. Он бір ай уақыт беремін. Сол он бір айдың ішінде тауып келмесеңдер, жазалаймын! - деді. Хан бұйырған соң, амал жоқ! Уәзірлері өзара ақылдасып, іздеуге кіріседі.
Көп уақыт іздеп, шеңгел деген шөпті тауып: «Өзі - тікен, арасынан жүрсе, киім жыртады, мал жемейді екен, шөптің жаманы осы ғой», - деп, шеңгелді алады. Қырғауыл деген құсты тауып: «Үстінде жүні жоқ, түрі жаман, құстың жаманы осы екен», - деп, қырғауылды атып алады.
ҚР-ның мемлекеттік тілі Қазақ тілі және қочымша Орыс тілі. менінге . қазіргі таңдағы қазақстанның тіл мәселесі құлдық санада қалған қадақтардың кесірінен. қазақтардың жартысынан көбі орысша сөйлейді. неге? өйткені олар құлдық санада қалған. олар орыстармен қалай қазақша сөйлеймін деп тйлайды да , 1 орыс тұрған жерде 10 қазақ орысша сөйлеп тұрады. бірақ орыстар олай емес. Қазақ тілінің деңгейін көтеру үшін орыс тілін қолдануға тыйым қою керек деп ойлаймын. өйткені қазіргі қазақтардың басым көпшілігі ана тілі борышын дұрыс өтемейді. тіпті мүлде!
Аяз би
Ертеде Мадан деген хан болыпты. Ханның қырық уәзірі бар екен. Бір күні хан уәзірлеріне:
- Уәзірлерім! Сендердің барлығың ақылдысыңдар. Мен сендерді бір жұмысқа жұмсаймын, сендер маған дүниедегі адамның, шөптің және құстың жаманын тауып келіңдер. Он бір ай уақыт беремін. Сол он бір айдың ішінде тауып келмесеңдер, жазалаймын! - деді. Хан бұйырған соң, амал жоқ! Уәзірлері өзара ақылдасып, іздеуге кіріседі.
Көп уақыт іздеп, шеңгел деген шөпті тауып: «Өзі - тікен, арасынан жүрсе, киім жыртады, мал жемейді екен, шөптің жаманы осы ғой», - деп, шеңгелді алады. Қырғауыл деген құсты тауып: «Үстінде жүні жоқ, түрі жаман, құстың жаманы осы екен», - деп, қырғауылды атып алады.
ҚР-ның мемлекеттік тілі Қазақ тілі және қочымша Орыс тілі. менінге . қазіргі таңдағы қазақстанның тіл мәселесі құлдық санада қалған қадақтардың кесірінен. қазақтардың жартысынан көбі орысша сөйлейді. неге? өйткені олар құлдық санада қалған. олар орыстармен қалай қазақша сөйлеймін деп тйлайды да , 1 орыс тұрған жерде 10 қазақ орысша сөйлеп тұрады. бірақ орыстар олай емес. Қазақ тілінің деңгейін көтеру үшін орыс тілін қолдануға тыйым қою керек деп ойлаймын. өйткені қазіргі қазақтардың басым көпшілігі ана тілі борышын дұрыс өтемейді. тіпті мүлде!