Тапсырма Мәтінді оқып, сұрақтарға жауап беріңіз.
Былғары қолғап шебері
Қонақбаев Серік Керімбекұлы 1959 жылы 25 қазан күні Павлодар қаласында дүниеге келген. Әкесі Қонақбаев Керімбек техника ғылымының кандидаты. Шешесі Қонақбаева Балтуған Темірғалиқызы мұғалім болған. Қазақтың атын күллі әлемге танытқан Серік ағамыз КСРО-ның еңбек сіңірген спорт шебері атағын 1981 жылы еншілеген. Былғары қолғап шеберіміз Жамбыл гидромелиоративтік құрылыс институтын 1981 жылы аяқтаса, қазіргі Қазақ мемлекеттік спорт және туризм академиясын 1984 жылы бітіріп, маман иесі болған. 1999 жылы Халықаралық Х.А.Яссауи атындағы Қазақ-Түрік университетінің заңгер-құқықтанушы мамандығын бітірген. Серік Қонақбаев бокспен 14 жасынан бастап айналыса бастады. Спортшының атақтарына келетін болсақ, ол КСРО халықтар спартакиадасының және КСРО чемпионатының күміс жүлдегері, екі мәрте Еуропа чемпионы, әлем кубогінің иегері. Дәл сол жылы әлемнiң ең үздiк боксшысы деген атақ Серiк Қонақбаевқа бұйырған. Әлем кубогінің иегері Мәскеуде өткен ХХІІ Олимпиада ойындарының күміс иегері (1980), Әлем чемпионатының күміс жүлдегері, КСРО чемпионы. Мәскеу Олимпиадасынан кейін жастардың боксқа деген қызығушылығы артып, Серік Қонақбаев оқыған Жамбыл гидромелиоративтік құрылыс институтындағы бокспен айналысатын студенттердің саны 40-тан 600-ге дейін өсті. Бұл қазақ боксының дамуына үлкен ықпал етті. 1981-1987 жылдары Серік Керімбекұлы бапкерлік жұмыстар атқарып, коммерциялық «Қазақстан» спорт клубының, ҚР кәсіпқой бокс Федерациясының, ҚР президенті жанындағы ұлттық спорт қорының президенті болды. Ол қазір қазақ туризм және спорт академиясының профессоры. Серік Қонақбаевтың есімі қазақ бокс тарихында алтын әріппен жазылған.
А) Сұрақ:
Серік Қонақбаевтың Қазақстанның спорт саласын дамытудағы рөлі қандай деп ойлайсың?
Спорт саласында үлкен жетістіктерге жету үшін адамның бойында қандай қасиеттер болуы керек?
Серік Қонақбаевтың спорттағы жолы қалай басталды?
Серік Қонақбаев спорт саласындағы қандай атақтардың иегері?
Серіктің атын әлемге танытқан қандай жеңіс болды?
Серік Қонақбаевтың спорттағы жетісіктері бұл салаға қызығушылық танытатын жастарға қалай ықпал етеді?
Ә) Мәтіннен есімдіктің қандай түрлері кезеседі, теріп жазып көрсетіңіз, салт және сабақты етістіктерді тауып, ажыратып жазыңыз.
Тапсырма
1-мәтін мен 2-мәтінді салыстырып, олардың стилін, жанрлық, тілдік қолданыстарындағы ерекшеліктерді көрсетіңіз.
Қалайсың, Айжан!
Сәлем!
Не істеп жатырсың?
Ештеңе, қазір көше жаққа барам деп отырмын.
Аа, ол жақта не бар?
Наурызға концерт болып жатыр деді. Біздің көрші барып келді. Күшті болып жатыр дит. Барсайш менімен бірге.
Аа, иә, барайық. Менің де сол барсам ба, бармасам ба деп, алдымен сенен сұрап жатқаным ғой. Сен қашан шығасың?
Қазір бір жарты сағаттан соң ба деп отырмын.
Мені тоса тұр, иә? Қазір бір шаруалар болып тұр. Соны тез бітірп сен жаққа қарай өтемін.
Аа, жақсы! Общем, хабарласайық. Звондайсың ғой?
Ок.
1-мәтін
2-мәтін
Мәтіндер қандай стильде жазылған?
Жанрлық ерекшеліктері неде?
Тілдік қолданыстарында қандай ерекшеліктер бар?
сор
Бауыржан Момышұлы 1910 жылдың 24 желтоқсанында Жамбыл облысының Жуалы ауданындағы Көлбастау ауылында туған. Дулат тайпасының Шымыр руынан[3].
Имаш бабасы 1911 жылы 92 жасында дүниеден өткен. Әкесі Момыш өз бетімен ескіше сауат ашқан, кирил алфавитімен оқуды меңгерген сол кезеңдегі көзі қарақты адамдардың бірі болған. Ел арасында ағаш ұстасы және етікші, зергерлігімен танымал болатын. Имаш атасы қартайған кезінде барлық шаруашылықты Момыш ұлына табыстаған. Әжесінің есімі - Қызтумас, қартайған шағында ағайын-туыс "сары кемпір" деп атаған. Анасы Рәзия дүниеден ерте өтіп, Бауыржан 3 жасынан бастап Қызтумас әжесінің қолында өседі.
Объяснение:
вроде норм-Қайырлы күн, әже!
-О, қайырлы күн, Ербол, сабақтан келіп қалдың ба?
-Иә, әже. Бүгін сабақтан өзіміздің туған тіліміз және оның маңыздылығы мен құндылығы жайлы тақырып өттік.
-Яғни өзіміздің қазақ тіліміз туралы өткен боларсыңдар?
-Дәл солай, әже. Қазақ тіліміз ең әдемі сөздік қоры бай тілдерге де жатқызуға болады екен.
-Иә, Ербол, қазақ тілі-біздің халқымыздың туған тілі. Бұл тілді өзіміздің екінші анамыз деп те санауға болады. Ата-бабамыз қазақ тілін бізге аманат етіп тапсырып кеткен жән біз бұл аманатты қадірлей сақтауымыз қажет. Себебі, қазақ тілі-біздің туған тіліміз
-Сонымен қатар тіл байлығымен де мен мақтана аламын, әже. Туған тілім өз халқымның арасында маңызды рөл атқарады. Егер туған тіліміз болмаса, қазақ атты халқымыз да болмас еді.
-Қазіргі кезде көп қазақстандықтар өз туған тілдерінде сөйлей қоймайды, тілімізді жақтыртп қоймайды. Әрине басқа тілде де сөйлей білу керемет өнер, бірақ өз туған тіліннең ұялмау қажет, керісінше, онымен мақтану қажет.
-Әже, мен өз туған тілім-қазақ тілін қастер тұтуға тырысамын. Бұл менің Отан алдындағы борыштарымның бірі деп санауға болады.
-Бұның дұрыс, балам. Орыс, ағылшын және тағы басқа тілдерге еліктеймін деп қазақ тілімізді шеттеп қойғанымыз дұрыс емес.
-Иә, әже, бұл туралы қазіргі кезде Қазақстанда да айтуда.
-Бұнысы дұрыс, балам. Президентіміз болған Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев та бұл туралы сөз қозғаған да.
-Туған тілім-айбыным, әже. Қазақ тілін мен қадірлеймен және оны бізден кейінгі ұрпағымызға жеткізуге ат салысамын!
-Бұның дұрыс. Бұл әрбір қазақстандықтың міндеті