Тапсырма. Мәтінді оқып, төмендеп кестені толтырыңыздар, мәтіннің ғылыми стиль екендігін дәлелдеңіздер. Ссөйлеу барысында сөз саптауыңызға, ойыңызды еркін, дәлелді жеткізуге мән беріңіз. Мәтіндегі тілдік құралдар Қолданылу себебі Терминдер мен рымдар
Жабаев Жамбыл (1846-1945) – қазақ халық поэзиясының әйгілі тұлғасы, өлең сөздің дүлдүлі, жырау, жыршы. Туған жері – Жамбыл облысындағы Жамбыл тауының етегі. Топырақ бұйырған жері – Алматы облысының Ұзынағаш елді мекені. Шыққан тегі – Ұлы жүз Шапырашты тайпасының ішіндегі Екей руы.
Жамбылдың өсіп-өнген топырағында ән-күй, ақындық –жыраулық өнер айрықша биікке көтерілген. М. Әуезовтың «қазақ халқында ерекше дамыған айтыс өнері ХІХ ғасырдан бергі жерде өзге жерлерде саябырсып, Жетісу, оңтүстік өлкелерінде шоғырлана бастайды» деуінде үлкен тарихи себеп бар. Біріншіден, Қазақстанның өзге өңірлерін ертерек шарпыған отаршылдық ел ішінің дәстүрлі қалпына өктемдігін жүргізіп, шырқын бұзып үлгергенде, Жетісу алабы әзірше қағаберісте еді. Екншіден, бұл өңірдің ертеден тамырын тереңге жайған өнерпаздық дәстүрі шын мәнінде ХІХ ғасырдан бергі жерде айрықша биік өреге көтеріліп еді. Осы кезеңде Жетісуға сонау Арқадан ұлы Абайдың келуі, Біржан, Шашубай, балуан Шолақ сияқты дауылпаз әнші-ақындардың келуі, Таластан – Жалайыр Түбектің келуі, оңтүстіктен – Майкөт пен Майлықожаның келуі, Атыраудан – Құрманғазының келуі, сөз жоқ, ең алдымен олардың алыстан жаңғырығы жеткен ұлы өнер мектебіне деген ұмтылыстарына байланысты еді.
Менің білуімше, біздің әлеміміз жаһандану үрдісін басынан кешіріп жатыр. Жаһандану - алмасу, технологиялық жаңалықтар және Интернеттің қосындысынан пайда болған. Алайда, ғалымдардың айтуынша, бұл үрдіс нәтижесінде түрлі елдер мен халықтар өз тілдері мен дәстүрлерін ұмытып, басқа мекеннің құндылықтарына ауады. Сонда, кіші мелекеттер мен этно топтар өз тілін үлкен, алып "ағылшын" сынды тілдерден қорғау үшін не істеу қажет? Әрине, өз құндылықтарын сақтауға тырысып, салт-дәстүрлерін жаңа ұрпаққа тарату қажет. Ал саяхатшылар мәселесіне келетін болсақ, олар өзге елден келген қонақтар. Біздің міндетіміз - оларға еліміздің бар әдемілігін көрсету. Бірақ, оларда да біршама міндеттемелер бар. Мысалы, егер Араб Әмірліктерінде ашық-шашық киінуге тиым салынса, бұл заңды қаралауға болмайды. Әйтпесе, тәртіп сақшылар сізге айыппұл төлеткізуі мүмкін. Келесі міндеттеме - қонақ болып келген елдің салт-дәстүрін құрметтеуге міндетті. Бір топ ағайын ән салып тұрса, оларға безеріп қарап, жамандауға саяхатшылардың моральді құқығы жоқ деп ойлаймын. Ал енді соңғы міндеттеме - елдің салт-дәстүрін сақтау. Бұл негізі саяхатшының өзіне де біршама пайдалы болады. Өзге елдің салтын білгеннен, ешкімнің миы толысып кеткен жоқ деп ойлаймын. Сол себептен, Қазақстанға келген саяхатшылар біздің тарихты, өнерді және сал-дәстүрлерімізді білу қажет.
Жамбылдың өсіп-өнген топырағында ән-күй, ақындық –жыраулық өнер айрықша биікке көтерілген. М. Әуезовтың «қазақ халқында ерекше дамыған айтыс өнері ХІХ ғасырдан бергі жерде өзге жерлерде саябырсып, Жетісу, оңтүстік өлкелерінде шоғырлана бастайды» деуінде үлкен тарихи себеп бар. Біріншіден, Қазақстанның өзге өңірлерін ертерек шарпыған отаршылдық ел ішінің дәстүрлі қалпына өктемдігін жүргізіп, шырқын бұзып үлгергенде, Жетісу алабы әзірше қағаберісте еді. Екншіден, бұл өңірдің ертеден тамырын тереңге жайған өнерпаздық дәстүрі шын мәнінде ХІХ ғасырдан бергі жерде айрықша биік өреге көтеріліп еді. Осы кезеңде Жетісуға сонау Арқадан ұлы Абайдың келуі, Біржан, Шашубай, балуан Шолақ сияқты дауылпаз әнші-ақындардың келуі, Таластан – Жалайыр Түбектің келуі, оңтүстіктен – Майкөт пен Майлықожаның келуі, Атыраудан – Құрманғазының келуі, сөз жоқ, ең алдымен олардың алыстан жаңғырығы жеткен ұлы өнер мектебіне деген ұмтылыстарына байланысты еді.
Ал саяхатшылар мәселесіне келетін болсақ, олар өзге елден келген қонақтар. Біздің міндетіміз - оларға еліміздің бар әдемілігін көрсету. Бірақ, оларда да біршама міндеттемелер бар. Мысалы, егер Араб Әмірліктерінде ашық-шашық киінуге тиым салынса, бұл заңды қаралауға болмайды. Әйтпесе, тәртіп сақшылар сізге айыппұл төлеткізуі мүмкін. Келесі міндеттеме - қонақ болып келген елдің салт-дәстүрін құрметтеуге міндетті. Бір топ ағайын ән салып тұрса, оларға безеріп қарап, жамандауға саяхатшылардың моральді құқығы жоқ деп ойлаймын. Ал енді соңғы міндеттеме - елдің салт-дәстүрін сақтау. Бұл негізі саяхатшының өзіне де біршама пайдалы болады. Өзге елдің салтын білгеннен, ешкімнің миы толысып кеткен жоқ деп ойлаймын. Сол себептен, Қазақстанға келген саяхатшылар біздің тарихты, өнерді және сал-дәстүрлерімізді білу қажет.