Тапсырма. Мәтінді оқып, тест сұрақтарына жауап бер.

1. «Әнші құм» қайда орналасқан?

А) Жетісуда, Үлкен және Кіші Қалқан тауларында

Ә) Жетісуда, Жоңғар Алатауында

Б) Көкшетауда, Бурабай көлінде

2. «Әнші құмның» биіктігі – .

А) 8 км Ә) 3 км Б) 150 м

3. «Әнші құм»

А) ән айтады Ә) ән айтпайды Б) ән жазады

4. «Әнші құмдағы» әдемі музыка қалай пайда болады?

А) жел соққанда құм сырғиды, осы кезде әдемі музыка шығады

Ә) жел соққанда құм ұшады, осы кезде құм дыбыс шығарады

Б) «Әнші құмда» музыканттар сырнаймен күй орындайды

5. «Әнші құмдағы» әдемі музыка ненің дыбысына ұқсайды?

А) симфониялық оркестрге ұқсайды

Ә) сырнайдың дыбысына ұқсайды

Б) гитараның дыбысына ұқсайды

6. «Әнші құмға» көп туристер не үшін барады?

А) селфи жасау үшін

Ә) «Әнші құмның» әнін тыңдау үшін

Б) «Әнші құмды» зерттеу үшін

7. «Әнші құм» -

А) Қазақстанның көрікті жерлерінің бірі және табиғат ескерткіші

Ә) Қазақстанның мақтанышы

Б) Менің туған жерім

Объяснение:

ӘЛМАШҰЛЫ ЖОЛТАЙ

    1957 жылы 14 ақпанда қазіргі Қызылорда облысы Жаңақорған ауданындағы Қыраш ауылында дүниеге келген. 1974-1979 жж. әл-Фараби атындағы Қазақ мемлекеттік университетінің журналистика факультетінде оқыды. 1979-1989 жж. Қызылорда облысында газеттерде, комсомол жұмысында болды. 1989-1991 жж. Алматы жоғары партия мектебінде оқыды. 1991 жылдан бастап Қазақстан Компартиясы Орталық комитетінің аппаратында, Президент пен Үкімет апараттарында референт, консультант, сектор меңгерушісі, бөлім меңгерушісінің орынбасары секілді қызметтер атқарып келеді. Бүгінде Республика Үкіметі Үкіметтік басылымдарының Бас редакторы.

    "Балдырған" журналының жабық бәйгесінің бірнеше дүркін жеңімпазы. Түркістанның 1500 жылдығына арналған әдеби шығармалар бәйгесінде жүлде алған.

    Ел тәуелсіздігінің 10 жылдығына арналған көркем шығармалар бәйгесінде "Оянған ұрпақ" деген романы жүлдегер атанды.

    "Біздің команда", "Күн тәртібі", "Жетім жұлдыздар", "Сұлтанбек Қожанұлы", "Нәзір Төреқұлұлы", "Найзашың", "Әуезовке қайта оралу", "Қызыр қонған Түркістан", "Сұлуды сүю", "Қасиетті мекендегі қала", "Ахмед Ясауи қаласы", "Әзірет Сұлтан аңызы", "Зов свободы" секілді кітаптардың, "Оянған ұрпақ", "Ұмытылған ұрпақ", "Күлкі мен жас" романдарының, бірнеше драмалық шығармалардың авторы.

Əдебиеттер:

  Əлмашұлы Ж. Жеті жебе: Драмалық хикаяттар.Əңгімелер / Ж. Əлмашұлы.- Астана: Нұра-Астана, 2012.- 480 б.- ("Жаңа заман əдебиеті: проза").

  Əлмашұлы Ж.Жетім жұлдыздар: Повестер. – Алматы:Рауан, 1993. – 272 б. Əлмашұлы Ж. Күлкі мен жас: (Төрт бөлімді роман) / Ж.Əлмашұлы; Пікір жазған Д.Исабеков.- Астана: Нұржол, 2003.- 280б.

  Əлмашұлы Ж. Күлкі мен көз жасы: Роман / Ж.Əлмашұлы; Жауапты ред. Б. Кəрібозұлы.- Астана: Фолиант, 2007.- 504 б. - (Сырдария кітапханасы)

  Əлмашұлы Ж.Қызыр қонған Түркістан: Тарихи əңгімелер. – Алматы: Санат, 1998. – 207 б.

  Əлмашұлы Ж. Нəзір Төреқұлұлының журналистік мұрасы: Филология ғыл. канд. дисс. автореф. / Ж.Əлмашұлы.- Алматы, 1996.- 28 б.

  Əлмашұлы Ж. Оянған ұрпақ: Роман. – Астана:Елорда, 2002. – 448 б.

  Əлмашұлы Ж. Сұлтанбек Қожанұлы: Түрмеде сөнген шырақ / Ж.Əлмашұлы.- Алматы: Қазақстан, 1994.- 124 б.

  Əлмашұлы Ж. Сұлтанбек Қожанов: Тарихи-ғұмырнамалық толғам / Ж.Əлмашұлы.- Алматы: Арда, 2005.- 272 б. - (Тарихи тұлға тағлымы)

  Əлмашұлы Ж. Таңдамалы шығармалар / Ж.Əлмашұлы; Ред. Ш.Аманов.- Алматы: Ұмай, 2007.- («Отырар кітапханасы» сериясы) - т.1: Роман, хикаяттар, əңгімелер. - 400 б.; т.2:Əңгімелер. - 256 б.

  Əлмашұлы Ж. Тар дүние: Романдар, хикаяттар, əңгімелер / Ж.Əлмашұлы; Бас ред: А.Құдабаева.- Астана: Астана полиграфия, 2011.- 520 бет.

  Əлмашұлы Ж.Тірі жан: Үш бөлімді драма-дастан. – Алматы: Өлке, 2008. – 288 б. – (Отырар кітапханасы)

* * *

  Əлмашұлы Жолтай //Қазақ əдебиеті: Энциклопедиялық анықтамалық - Алматы: «Аруна», 2005.- 87 б.

  Əлмашұлы Жолтай//Қазақстан жазушылары / Құраст. С.Қамшыгер,Қ.Жұмашева. – Алматы: Ан Арыс, 2009. – 61 б.

  Əлмашұлы Жолтай //Қазақстан жазушылары :XX ғасыр: Анықтамалық / Құраст. Е.Дүйсенбайұлы, А.Естен, Қ.Омарұлы ж.б.- Алматы: Ана тілі, 2004.- 52 б.

  Əлмашев Жолтай // Сыр елі. Қызылорда облысы:Əнциклопедия / Бас ред. Б.Ғ.Аяған. – Алматы: Қазақ энциклопедиясы, 2005. – 138-139 б.

  Əлмашев Жолтай //Жаңарған Жаңақорған: Тарихнама. – Алматы: Əл-Фараби, 1998. – 210 б.

  Сопыбеков А. Жолтай Əлмашұлы //Сопыбеков А. Жаңақорған: Тарихнама. – Шымкент: Кітап, 2008. – 438-439 б.

  Сопыбеков А. Жолтай Əлмашұлы: Өлең // Сопыбеков А. Дөңгеленген дүние: Өлеңдер мен поэмалар.- Астана:Фолиант, 2008.- 172-173б.- (Сырдария кітапханасы)

  Əбдімəуленов К. Жорға сөздің Жолтайы //Астана хабары. – 2007. – 15 ақпан Əлмашұлы Ж. Дамыған 50ел қатарына алдыменмəдениетіміз бен əдебиетіміз арқылы кіруіміз керек : Жазушы Ж.Əлмашұлымен сұхбат/ Сұхб. Е.Ертай //Айқын. - 2007. -7 сəуір

  Дархан Ə. Сахна табиғатын жүргімен сезінген: Жазушы-драматургЖ.Əлмашұлының «Тірі жан» драматургиялық жинағы жарық көрді //Сыр бойы. – 2008. – 20 желт. – 8 б.

  Дүйсенұлы Р. Жазушы қаламындағы зобалаң жылдар: Ж.Əлмашұлының "Күлкі мен көз жас" деп аталатын екі кітапты романы жарық көрді / Р.Дүйсенұлы //Сыр бойы. - 2008. - 4 қаңтар

  Жас рух туралы сыр: Ұлттық ба з клубында жазушы Жолтай Əлмашұлының "Оянған ұрпақ" атты кітабының жарық көруіне орай ба з мəслихаты өтті // Астана ақшамы.- 2003.- 20 наурыз

  Жерлестердің жүлдесі: «Астана-Бəйтерек-2006» республикалық «Проза»номинациясы бойынша үш жүлдені де Сыр перзеттері Қ.Жиенбай, Ж.Əлмашұлы,Қ.Түменбай жеңіп алды //Сыр бойы. – 2006. – 31 желт.

  Жұмағалиев М. Айтары көп алты əңгiме : Жазушы Жолтай Əлмашұлының əңгiмелерi жайлы бiрер сөз // Қазақ əдебиетi.- 2007. - 16-22 ақпан (N7).- 7 б.

  Көккесенеұлы Б. Ақсүмбенiң ақ сұңқары: [ЖазушыЖ.Əлмашұлының "Қазақстан" ба жарық көрген "Сұлтанбек Қожанұлы" атты кiтабы туралы] // Ана тiлi.- 1994. - 14 шiлде.- 8 б.

  Қалқа Н. Жиырмажыл жазылған роман: Жазушы Ж.Əлмашұлының "Күлкі мен көз жасы" атты роман-диологиясы туралы / Н.Қалқа. // Айқын.- 2008. - 29 ақпан. - 8б.

  Қалқа Н. Иманың - серiк, арың - дос: [Жазушы Ж.Əлмашұлының

Эссе

Жолдасы көптің - олжасы көп.

Достық – ең ұлы сезімдердің бірі.Доссыз өмірді елестетуге келмейді десек те болады.Халқымыз "жүз теңгең болғанша,жүз досың болсын" деп бекер айтпаған.Достармен сен қуанышыңды да,қайғыңды да бөлісе аласың.Олармен бірге кез келген қиындыққа төтеп беру – ең үлкен жеңіс боп саналады.

Достардың арасында мызғымас,берік қарым-қатынас болса,алынбайтын асу жоқ дер едім.Мысалы,мына жағдаят сөзіме дәлел бола алады.Асан,Берік,Бағдат – үшеуі кішкентайларынан бері айрылмас достар.Бірге мектепке барып,бір үйірмелерге қатынасады.Бір күні олар мектепте жобалар сайысының ұйымдастырылатынын және жеңімпаз еліміздің көрікті жерлеріне экскурсияға жолдама алатыны туралы хабарландыруды естиді.Осы кезде Асан достарына бұл экскурсияға қатысуды армандайтынын,бірақ жоба жасау қолынан келмейтінін айтады.Берік пен Бағдат Асанның арқасынан қағып:"Жеңімпаз атануға көмектесеміз,біз біргеміз" деп қолдау көрсетеді.Кейін үш дос не істеп,не қоятындарын ақылдасып,іске кіріседі.Осылайша үш дос жұмыла жұмыс жасап,жеңімпаз атанып,Асанның арманын орындайды.

Ия,достық ол көптеген нәрселерге көзімізді жеткізеді.Әрине,досың көп болғанымен,олардың адал әрі нағыз достар екеніне назар салғайсың.